Het ‘Ik kies bewust logo’ verdwijnt

Afgelopen jaar heeft de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aangekondigd dat het Vinkje zal verdwijnen. Maar waarom precies en wat komt er voor in de plaats?

Het vinkje?

Het vinkje is het ‘Ik kies bewust logo’ dat je terugziet op sommige voedingsproducten. Je bent ze vast wel eens tegengekomen. Het verschil is als volgt:

• Een blauw vinkje, met een blauwe cirkel met de tekst: ‘Een bewuste keuze binnen deze productgroep’.
• En een blauw vinkje, met een groene cirkel met de tekst: ‘Een gezondere keuze binnen deze productgroep’.

Het Vinkje wordt beheerd door de stichting ‘Ik kies bewust’ en is tot stand gekomen om producenten te stimuleren om hun producten te verbeteren [3]. Het Vinkje is opgesteld op basis van de oude richtlijnen van de Schijf van Vijf.

• Producten met een een blauwe vinkje en een groene cirkel op de verpakking vallen binnen de oude richtlijnen van de Schijf van Vijf.
• Producten met een blauwe vinkje en een blauwe cirkel op de verpakking vallen buiten de oude richtlijnen van de Schijf van Vijf. De producten met deze logo zijn bewustere keuzes binnen producten die buiten de Schijf van Vijf vallen. Of ook wel de minst ongezonde keuze binnen een productgroep. Deze producten bevatten dan vaak minder suiker, verzadigd vet en of kcal dan vergelijkbare producten.

Waarom verdwijnt het Vinkje?

Een belangrijke reden waarom het Vinkje verdwijnt is dat het Vinkje gebaseerd is op de oude richtlijnen van de Schijf van Vijf [3]. 

Daarnaast heeft het Vinkje bij mensen voor verwarring gezorgd [1][2][3][4]. Veelgehoorde kritiek richt zich op de volgende punten:

• Het Vinkje houdt geen rekening met mensen met allergieën.
• Ook bepaalde ongezonde producten kunnen een blauw Vinkje krijgen. Hierdoor kunnen mensen het idee krijgen dat zo’n product een gezond product is.
• Het kan mensen het idee geven dat je ongelimiteerd kunt eten van gezondere producten.
• Daarnaast bepaalt ‘De stichting ik kies bewust’ welke producten wel of niet een Vinkje krijgen. Voedingsproducenten moeten hier diep voor in hun buidel tasten om ervoor te zorgen dat een product een vinkje op de verpakking krijgt. Daarom zijn niet alle producenten aangesloten bij de stichting Ik kies bewust.  Terwijl sommige producten die geen Vinkje hebben net zo gezond kunnen zijn als producten die wel een Vinkje hebben.

Geen Vinkje maar een app

In plaats van het Vinkje wordt er een app ontwikkeld waarmee mensen kunnen zien welke voedingswaarden een product bevat. Hoe deze er app precies uit gaat zien is nog onbekend. Naar verwachting zal deze app in 2017 gelanceerd worden. Het is de vraag of mensen op een app zitten te wachten en of dit handig is voor de oudere doelgroep.

Verkeerslichtsysteem een goed alternatief?

Een andere optie is het verkeerslichtsysteem. Via het verkeerslichtsysteem wordt er op de verpakking van een product aangegeven hoeveel kilocalorieën, zout, suiker, vet (verzadigd vet) een product heeft. Aan de hand van kleuren wordt een product ingedeeld in gezond of ongezonder. Daarnaast kun je producten gemakkelijker met elkaar vergelijken omdat de meeste voedingswaarden in dezelfde eenheid worden weergeven.

Maar ook op het verkeerslichtsysteem heeft bepaalde minpunten. Een van de kritiekpunten is dat het verkeerslichtsysteem bijvoorbeeld geen onderscheid maakt tussen toegevoegde suiker en suiker dat fruit bijvoorbeeld bevat. Verder kan het ervoor gaan zorgen dat mensen nogal eenzijdig gaan eten door alleen bepaalde groene voedingsmiddelen te kiezen.

Kortom, het is lastig om een goed systeem te verzinnen waar je mensen mee helpt in de zogenoemde supermarktsafari.

Onze tips

• Wij adviseren je vooral te richten op de nieuwe richtlijnen van de Schijf van Vijf. Lees hier meer over de nieuwe richtlijnen.
• Ook is het belangrijk om van gezondere voedingsproducten niet te veel te eten. Hou je voeding een tijdje bij in een app om meer inzicht te krijgen over hoeveel voedingswaarden bepaalde producten bevatten.
• Wees bewust van hoe producten ons proberen te verleiden. Lees in dit artikel van onze diëtiste Neeke meer tips over het lezen van etiketten.