Is gember gezond?

Gember, en dan vooral verse gemberthee, wordt de laatste jaren steeds populairder. Waar de meeste theesoorten alleen worden gedronken om de smaak, wordt gemberthee geassocieerd met allerlei gezondheidsvoordelen. Zo zou het misselijkheid en maagklachten verhelpen en ontstekingsremmende werken. Het zou zelfs effectief kunnen zijn bij het afvallen. Klinkt magisch! Maar is dit ook echt zo? In dit artikel lees je de laatste wetenschappelijke inzichten over gember. Hoe gezond is gember precies?

Wat is gember?

Gember is een plant die afkomstig is uit Zuidoost-Azië. Het is de wortel van deze plant die we in ons voedsel verwerken. Tegenwoordig vind je dit beige knolletje in alle uithoeken van de wereld. Aan diens familielid de kurkuma-knol worden al eeuwen gezondheidsvoordelen gekoppeld. Net als kurkuma wordt het veel verwerkt in Aziatische gerechten. In ons land drinken veel mensen er ook thee van.

Voedingswaarden gember per 100 gram:

• Energie: 81 kilocalorieën
• Eiwit: 1,8 gram
• Koolhydraten: 15,7 gram
• Onverzadigd vet: 0 gram
• Verzadigd vet: 0,2 gram
• Voedingsvezel: 0,6 gram
• Water: 78,9 gram

Hoe gezond is gember?

Zoals gezegd worden aan gember verschillende gezondheidsvoordelen gelinkt. 

Een systematische review uit 2019 vond bijvoorbeeld bewijzen dat het helpt bij een hoge bloeddruk [1]. Ook lijkt gember te helpen bij misselijkheid, pijn en ontstekingen [2][3][4][5][6][7][8][9][10][11]. Een wonderknol, althans zo lijkt het…  

Ook al is er al ontzettend veel onderzoek gedaan naar gember en de effecten ervan, toch concluderen de meeste overzichtsartikelen dat meer onderzoek nodig is, bijvoorbeeld om preciezer bloot te leggen waaróm het deze effecten lijkt te hebben. Gember bevat namelijk veel verschillende bestanddelen, die afzonderlijk of gezamenlijk reacties aangaan in je lichaam. Aan deze afzonderlijke bestanddelen zijn al vele studies gewijd, maar gezien de complexiteit van het onderwerp is meer onderzoek nodig voordat we harde uitspraken kunnen doen. Om die reden lees je hieronder enkel de gezondheidsvoordelen genoemd waarvan veel overzichtsartikelen in dezelfde richting wijzen. 

Gember bij misselijkheid en maagklachten 

Het was lang een tip uit de categorie ‘oma weet raad’; drink sterke gemberthee als je misselijk bent of wanneer je maag opspeelt. Maar oma kan wel eens gelijk hebben wat dit betreft, zo blijkt uit wetenschappelijke studies [2][3][4]. Zo lijkt het vooral effectief bij ochtendmisselijkheid, maar ook als je niet zwanger bent kan het helpen bij misselijkheid. Een dosis van 1-3 gram lijkt hiervoor al voldoende te zijn. Ook kan gember helpen bij maagklachten. Verschillende onderzoeken lieten zien dat het de tijd waarin de maag wordt geleegd flink verkort. Heb je dus snel last van oprispingen of discomfort na het eten, dan kan gember je wel eens helpen.  

Ontstekingsremmer en anti-oxidant

Gember lijkt te helpen tegen oxidatieve stress, ontstekingen en vrije radicalen, welke geassocieerd worden met een verhoogde kans op chronische aandoeningen. In een review van 59 onderzoeken naar de effecten van gember vonden de onderzoekers duidelijk bewijzen dat orale inname van deze knol en afzonderlijke ingrediënten ervan ontstekingen remmen en werkent als antioxidant. De gedachte is dat dit ervoor zorgt dat vrije radicalen worden tegengegaan, wat leidt tot minder schade aan het DNA [7]. Ook lijkt het sommige vormen van kanker te remmen – maar voordat we hier stellige uitspraken over willen doen, zal er meer onderzoek naar moeten worden gedaan. 

Pijnstiller

Uit verschillende onderzoeken komt tevens naar voren dat gember spierpijn en spierschade na een trainingssessie kan vermindert en spierschade kan verminderen [8][9][10]. Niet alle studies wijzen in deze richting, maar dit kan volgens de onderzoekers zelf gelegen hebben aan een te lage dosering van gember, of de mate van spierpijn. Een overzichtsstudie naar de invloed van gember op pijn vindt de resultaten veelbelovend, omdat uit de meeste studies inderdaad naar voren kwam dat gember pijn kan verzachten. Toch geldt ook hier dat meer onderzoek wenselijk is. Hoeveel gember is nu goed bij spierpijn? Meestal wordt in deze studies een dosis van zo’n 4 gram gember aangehouden. 

Of het wenselijk is om spierpijn en spierschade te verminderen, is nog maar de vraag. Uit onderzoek blijkt namelijk dat door het tegengaan van de ontstekingsreactie na een training er minder spieropbouw plaatsvindt; deze ontstekingsreactie is juist een voorspeller voor spieropbouw. Is spieropbouw niet je ultieme doel, drink dan gerust je gembertheetje na een pittige training om het uit te proberen!

Gember kan helpen bij afvallen en stabiliseert de bloedsuikerspiegel 

Een systematische review en meta-analyse van onderzoeken naar het verband tussen gember en gewichtsverlies liet veelbelovende resultaten zien [12]. Het leidde namelijk tot een significante afname in lichaamsgewicht. Ook zagen ze gunstige effecten wat betreft bloedglucose en insulineresistentie. Veelbelovende resultaten voor wie diabetes of PCOS heeft bijvoorbeeld. 

Weet wel dat bij afvallen de energiebalans leidend is. Oftewel: zorg ervoor dat je minder calorieën eet dan je verbruikt. Door simpelweg wat gember te eten kun je niet een calorieoverschot teniet doen, helaas. Voor succesvol afvallen is toch echt meer nodig.

Hoeveel gember is gezond?

Je vraagt je nu waarschijnlijk af wat de ideale dosis van deze knol is en hoeveel gember dus gezond is. De meeste studies lieten effecten zien met een dosering van 0,5 tot 4 gram gember per dag. Sommige mensen krijgen last van hun maag als ze (te veel) nemen, maar buiten dat is het veilig om te gebruiken. Zeker gezien het feit dat een dagelijkse dosis verse gember of gemberpoeder je zo goed als geen geld kost, is het zeker het gebruiken waard! 

Gemberthee maken: hoeveel mag je drinken per dag?

Als je gemberthee wilt maken, kun je dit het beste doen door deze in kleine blokjes te snijden en even 10-15 minuten in een pannetje water op een laag vuur mee te koken. Op die manier worden veel meer voedingsstoffen opgenomen dan wanneer je het in grote plakken in je theekopje doet. Je kunt ook een paar blokjes tot pulp mixen in de blender (met een beetje water), en dit in een thee-ei stoppen. Ook dan worden meer voedingsstoffen opgenomen. Er lijkt niet echt een grens te zitten aan hoeveel gemberthee je kunt drinken op een dag. Sowieso geldt dat je minder gember binnenkrijgt wanneer je er thee van maakt, dan wanneer je het daadwerkelijk eet. Maar zoals bij alles geldt, kun je ook van deze wonderknol zeggen: maak het niet te gek en geniet met mate. Een paar kopjes gemberthee per dag is zeker gezond te noemen!

Koken met deze knol

Je kunt gember in kleine losse blokjes eten, maar ook heel gemakkelijk in je eten verwerken. Doe bijvoorbeeld een paar blokjes in je smoothie, of maak er een curry mee.  Je kunt het zelfs in koekjes en cake verwerken. Zo ben je toch nog een beetje gezond bezig bij het snacken 😉