Hoe diepe slaap je hersenen schoonmaakt?

Tijdens je slaap doorloop je verschillende slaapfases, elk met een eigen functie. Maar wist je dat er ook een slaapfase is die je hersenen schoonmaakt? Zodat je weer goed kunt nadenken? Onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen ontdekten hoe dit verloopt op celniveau.

Verschillende slaapfases

Zoals je ziet in onderstaande afbeelding, ga je tijdens je slaap ga je verschillende fases bij langs. Van waakfase naar slaapfase en uiteindelijk naar diepe slaap. Al deze fases hebben een andere functie voor je hersenen en herstel.

Specifiek tijdens de NON-rem-slaap zien onderzoekers bij muizen dat de hersenen beschikken over een ingebouwd reinigingssysteem (het glymfatische systeem) dat hersenvocht door het hersenweefsel pompt om afvalstoffen af te voeren [1].

Het vernieuwde van dit onderzoek is dat het achterliggende stofje is ontdekt. In deze nieuwe studie blijkt dat de neurotransmitter noradrenaline dit proces reguleert [1]. Tijdens de diepere (NON-rem-slaap) komt dit stofje bij muizen ongeveer elke 50 seconden vrij in de hersenstam.

Wat er vervolgens gebeurt, is dat er een grote schoonmaak start tijdens je nachtelijke uren. De neurotransmitter zorgt voor een toename van stroming van het hersenvocht, waardoor afvalstoffen beter verwijderd worden. De onderzoekers beschrijven het prachtig:

“Je kunt noradrenaline zien als de dirigent van een orkest. Er is een harmonie in de vernauwing en verwijding van de slagaders, die vervolgens het hersenvocht door de hersenen drijft om de afvalstoffen te verwijderen.”

Muizen zijn geen mensen?

De schrijvers van het wetenschappelijk artikl geven aan dat er meer onderzoek nodig is, hun bevindingen waarschijnlijk van toepassing zullen zijn op mensen, die ook een glymfatisch systeem hebben. Onderzoekers hebben vergelijkbare noradrenalinegolven, bloedstroompatronen en hersenvloeistofstroom waargenomen bij mensen [1].

Let op met sommige medicatie

Verder laat dit onderzoek ook zien dat het slaapmiddel zolpidem wel ervoor dat mensen makkelijker slapen, het de normale slaaparchitectuur verstoort. En de glymfatische stroming bij muizen onderdrukt. Dit suggereert dat slaapmiddelen zoals zolpidem waarschijnlijk niet de glymfatische functie zullen verbeteren, wat overeenkomt met de algemene consensus dat deze medicijnen aanzienlijke bijwerkingen hebben. Iets voor vervolgonderzoek en om rekening mee te houden en in overleg met de huisarts.