Onderzoek: stofwisseling wordt niet trager tot je 60 bent

Klopt het dat je metabolisme trager wordt als je leeftijd stijgt? Vaak lees je dit op internet maar hoe zit dit precies? Onderzoekers doken in de materie en kwamen met een verrassende uitkomst.

Hoe is dit onderzocht?

Deze studie keek naar het dagelijkse energiegebruik, gewicht, vetvrije massa en metabolisme over de levensjaren heen, en gebruikte daarvoor een grote en gevarieerde database van 6421 deelnemers (64% vrouw) tussen de 0 en 95 jaar oud uit 29 verschillende landen [1]. Hierbij werd het energiegebruik gemeten door een tweevoudig gemerkt watermethode waarbij je heel nauwkeurige de energie-uitgave in kaart kunt brengen. Hierbij corrigeerden de onderzoekers voor de hoeveelheid vetvrije massa. Dit omdat de hoeveelheid spiermassa een belangrijke factor is voor energiegebruik. Door hiervoor te corrigeren is het mogelijk om te berekenen of het metabolisme daadwerkelijk anders is bij verschillende leeftijden. Een ander sterk punt aan dit onderzoek is dat het niet alleen het uitging van een meting van basaalmetabolisme zoals bij voorgaand onderzoek, maar vooral keek naar het totale energiegebruik.

Terug naar de resultaten. Tegen de heersende verwachting in blijft ons energiegebruik tussen het 20e en 60e levensjaar nagenoeg op hetzelfde peil. Pas nadat we 60 worden, wordt onze stofwisseling iets trager, maar zelfs deze achteruitgang komt neer op zo’n 0,7% per jaar. Ouderen van rond de 90 jaar hebben gemiddeld genomen een stofwisseling die 26% trager is.

Een conclusie die uit de cijfers logisch lijkt, is dat leeftijd en het dalende metabolisme niet de directe verklaring is dat mensen in de hun 40′ en 50’er jaren aankomen.

Maar wat verklaart het dan wel?

Waarom komen we dan aan wanneer we ouder worden?

Wat is dan de reden dat mensen vaak aankomen over de jaren heen? Wat is de verklaring van de stijgende cijfers rondom overgewicht en obesitas. De belangrijkste verklaring lijkt niet zozeer het dagelijkse energiegebruik, maar zoals we weten uit ander onderzoek een verhoogde energie-inname en de obesogene omgeving.

Maar zoals je ook kunt in de bovenstaande figuur blijft ons energiegebruik niet constant. Na ongeveer het 60e jaar zet zich gemiddeld genomen een vertraging in. Maar hoe komt dit? Welke verklaring geven de onderzoekers hiervoor?

De onderzoekers voeren meerdere redenen aan. Eerder onderzoek gaf al aan dat de dalende hoeveelheid spiermassa en inactiviteit een belangrijke verklaring zijn voor het langzamere metabolisme op latere leeftijd [2][3][4]. De onderzoekers suggereren in dit onderzoek dat mogelijk cellen en lichaamsweefsel minder energie gebruiken als gevolg van een vertraagde werking [1]. Dit is een redelijk nieuw inzicht dat meer onderzoek vereist en mogelijk kansen biedt bij behandeling van ziektes.

Hoe voorkom je dat je aankomt als je ouder wordt?

Het goede nieuws is dus dat we met deze kennis kunnen voorkomen dat onze vetvrije massa en activiteit afneemt en ons gewicht toeneemt. Krachttraining en andere actieve sportvormen kunnen hierbij helpen.

Helaas kunnen we als volwassen onze stofwisseling niet meer de schuld geven van een eventuele gewichtstoename door de jaren heen, wél onze leefstijl en dagelijkse voedingskeuzes. Hieronder vind je een aantal praktische tips.

Concrete tips om gewichtstoename te voorkomen bij het ouder worden

• Blijf voldoende bewegen door de dag heen. In dit artikel lees je hoe je makkelijk voor meer beweging kunt zorgen.
• Doe spierversterkende oefeningen. Krachttraining is dé manier om je vetvrije massa, waar je spieren onder vallen, te behouden of te doen toenemen.
• We weten dat ouderen vaak minder gaan bewegen en daardoor minder spiermassa behouden. Een daling van spiermassa is natuurlijk het gevolg van ouder worden, maar vooral van inactiviteit. Dit is een zelfversterkend effect. Ook op latere leeftijd kun je prima spiermassa behouden en/of opbouwen. Laat je dus niet beperken in je mogelijkheden.
• Blijf op je voeding letten. Een gezond en gevarieerd, en voornamelijk onbewerkte producten. Op deze pagina vind je alle tips die je nodig hebt om gezonder te eten.
• Let op je snackgedrag en verander je omgeving. Wij zien vaak in de praktijk dat we snel grijpen naar snacks en gemaksvoedsel, zeker als we druk zijn. Begrijpelijk, maar op de lange termijn kan dit je tegenwerken.
• Eet voldoende eiwitten. Deze zijn belangrijk voor de opbouw en onderhoud van spiermassa.

Meer lezen over stofwisseling, afslanken en energiegebruik? Lees dan dit interessante interview met hoogleraar Klaas Westerterp. En luister hier naar de podcast over de spaarstand met onderzoeker Stefan Camps die tevens ook co-auteur is van dit nieuwe onderzoek.