Inloggen FIT PRO
  • Terug
  • Artikelen
  • Tools
    • Fitnessoefeningen [video]
    • Voedingsschema
    • Fitnessschema
    • Begrippen
  • Podcast
    • Podcast voor consumenten
    • Podcast voor professionals
  • Recepten
    • Alle gezonde recepten
    • Vegetarische recepten
    • Vegan recepten
    • Koolhydraatarme recepten
  • Shop
  • Over ons
    • Over ons
    • Vacatures
    • Adverteren
    • Nieuwsbrief

FIT.nl

Alles over krachttraining, voeding en leefstijl

  • Wetenschappelijk onderbouwd
  • Website van het jaar 2021
  • ★ Trustpilot 9,6 / 10
Menu
FIT.nl
  • Terug
  • Artikelen
          • Afvallen
          • Cardio
          • Herstel
          • Krachttraining
          • Mindset
          • Professionals
          • Spiermassa
          • Voeding
          • Voedingssupplementen

          Kun je tegelijk spieren ontwikkelen en vet verbranden?

          Klopt het dat we steeds minder bewegen en calorieën verbranden?

          Sneller afvallen door een trilplaat?

          Helpt krachttraining om af te vallen?

          Krachttraining voor betere hardloopprestaties

          Fit op wintersport: welke oefeningen zijn goed?

          Intervaltraining: hoe pak je dit het beste aan?

          6 tips voor sporten in de kou

          Hoe lang moet ik rusten tussen de trainingen?

          Is minder lang in bed liggen de oplossing tegen slapeloosheid?

          Vergroot stress de blessurekans?

          Welk tijdstip is het beste voor je training? Ochtend of avond?

          Gebruik van de pil van invloed op je spiermassa en kracht?

          Hoe combineer je cardio- en krachttraining?

          Trainen met losse gewichten versus machines: wat werkt beter?

          Onderzoek: hip thrust of squat voor grotere billen [update]

          Wat is de invloed van mindset op je eetgedrag?

          Hoe stel ik goede en realistische doelen?

          Wanneer fit zijn een obsessie wordt

          Hoe je boodschappenkar je meer doet uitgeven

          Genieten van versterkte muziek tijdens het sporten

          Waarom bewegen goed kan helpen bij overeten

          Coachen op zelfeffectiviteit: cruciaal voor gewichtsbehoud

          Heb ik aanleg voor overgewicht? Wat is hierover waar?

          Minder snel spiermassa en herstel als je ouder wordt?

          Hoe snel verlies je spiermassa en spierkracht?

          Waarom wegen spieren meer dan vet?

          Onderzoek: meer kans op de datingmarkt? Overdrijf niet met je spieren!

          Minder eten? Eet meer harde producten

          Is het erg als er betaald is voor wetenschappelijk onderzoek?

          Hoeveel water of vocht moet ik drinken per dag?

          Kom je sneller aan als je ’s avonds laat eet?

          Heb je écht supplementen nodig?

          Wat werkt beter: whey of caseïne voor het slapen gaan?

          Kun je creatine en cafeïne combineren?

          Supplementgebruik onder jongeren: wat je moet weten

  • Tools
    • Fitnessoefeningen [video]
    • Voedingsschema
    • Fitnessschema
    • Begrippen
  • Podcast
    • Podcast voor consumenten
    • Podcast voor professionals
  • Recepten
    • Alle gezonde recepten
    • Vegetarische recepten
    • Vegan recepten
    • Koolhydraatarme recepten
  • Shop ACTIE
  • Over ons
    • Over ons
    • Vacatures
    • Adverteren
    • Nieuwsbrief
InloggenFIT PRO
FIT.nl Voeding Hoe verloopt de vertering...
Neeke Smit
Auteur: Neeke Smit, BSc.Sportdiëtiste & personal coach
06 apr. 2022 geplaatst
24 nov. 2022 geüpdatet

Voeding

Hoe verloopt de vertering van eiwitten?

Voeding

Hoe worden eiwitten verteerd en opgenomen door ons lichaam? Onze diëtist Neeke kan het je precies vertellen.
Neeke Smit
Auteur: Neeke Smit, BSc.Sportdiëtiste & personal coach

Inhoudsopgave

  • De bouw van eiwitten
  • De vertering van eiwitten
  • De eiwitstofwisseling
  • Hergebruik van eiwitten
  • De opbouw van eiwitten in de cel
Lees meer

Deel dit artikel

facebook whatsapp linklink gekopieërd!

Eiwitten zijn belangrijk voor de bouw van onze cellen, waaronder ook de spiercellen. Maar hoe neemt ons lichaam deze eiwitten uit onze voeding op?

Inhoudsopgave

  • De bouw van eiwitten
  • De vertering van eiwitten
  • De eiwitstofwisseling
  • Hergebruik van eiwitten
  • De opbouw van eiwitten in de cel

De bouw van eiwitten

Voordat we dieper ingaan op de vertering van eiwitten is het belangrijk om te weten hoe eiwitten zijn opgebouwd.

Eiwitten bestaan uit de elementen koolstof, waterstof, zuurstof en stikstof. Ze zijn opgebouwd uit aminozuren. Aminozuren zijn organische stoffen met een koolstofatoom. Ze bestaan uit een aminogroep, carboxylgroep, waterstofatoom en een rest, ‘R’. Deze R verschilt per soort aminozuur.

Als twee aminozuren door een enzym verbonden zijn noemen we dit een dipeptide. Hier wordt de aminogroep van het ene aminozuur gekoppeld aan de carboxylgroep van het andere aminozuur. Hierbij komt een molecuul water vrij. Op deze manier kunnen aminozuren zich nog verder verbinden. We spreken dan van een polypeptide. De volgorde, aantallen en verhoudingen van aminozuren kunnen verschillen per soort eiwit.

De vertering van eiwitten

De eiwitten uit onze voeding kunnen we niet direct in onze bloedbaan opnemen. Deze moeten eerst worden afgebroken tot de opneembare aminozuren. Deze afbraak wordt over een groot deel van het spijsverteringsstelsel uitgevoerd.

Pro-enzymen

Eiwitten worden afgebroken tot losse aminozuren, zodat ze kunnen worden opgenomen in het lichaam en zo weer gebruikt kunnen worden voor verschillende functies. Voor het afbreken van eiwitten tot aminozuren zijn spijsverteringsenzymen nodig. Deze worden door verschillende klieren in het spijsverteringsstelsel afgegeven. Maar bij eiwitten is er, in tegenstelling tot de afbraak van koolhydraten en vetten, een beveiliging noodzakelijk. Onze cellen bestaan namelijk ook voor een deel uit eiwit. Eiwitsplitsende enzymen zouden dus ook onze lichaamseigen cellen kunnen afbreken. Daarom worden eiwitsplitsende enzymen inactief vrijgegeven. Dit noemen we pro-enzymen. Deze worden pas geactiveerd op het moment dat ze nodig zijn op de plaats waar ze ingezet worden.

Maag

De vertering van eiwitten begint in de maag. Hier wordt het pro-enzym pepsinogeen afgegeven met het maagsap. Pepsinogeen reageert met het maagzuur waardoor het geactiveerd wordt tot pepsine. De meeste eiwitten worden door pepsine afgebroken tot kleinere stukjes, namelijk polypeptiden. De maagwand wordt beschermd door een laag slijm, waardoor de pepsine niet de maag zelf afbreekt. Dat is immers niet de bedoeling.

Dunne darm

Vanuit de maag gaan de eiwitten naar de dunne darm. In het begin van de dunne darm, het duodenum, komt alvleeskliersap vrij. Deze bevat de pro-enzymen trypsinogeen, chymotrypsinogeen en pro-carboxypeptidase. Uit de darmwandcellen wordt het enzym enterokinase vrijgegeven. Deze activeert trypsinogeen tot trypsine. Trypsine activeert vervolgens de andere pro-enzymen tot chymotrypsine en carboxypeptidase. Trypsine en chymotrypsine breken onaangetaste eiwitten en grote polypeptiden tot kleinere polypeptiden. Carboxypeptise splitst aminozuren van hun vrije carboxylgroep. Ook aminopeptidase uit de darmwandcellen voert deze afbraak uit. De overgebleven dipeptiden worden door dipeptidasen afgebroken tot aminozuren. Dit gebeurt tijdens de opname op de wand van de darmen. De aminozuren gaan vervolgens via de poortader naar de lever.

De eiwitstofwisseling

De lever speelt een belangrijke rol in de eiwitstofwisseling. Hij voert een selectie uit met de aminozuren die via de poortader binnenkomen. Hier maakt de lever een onderscheid tussen:

  • essentiële en niet-essentiële aminozuren die op het moment zelf nodig zijn voor de opbouw van lichaamseiwitten in het lichaam. Deze worden vervolgens aan de leverader afgegeven in een onderlinge verhouding die overeenkomt met het aminozurenpatroon van het lichaamseiwit.
  • aminozuren die in de levercellen zelf gebruikt worden voor de opbouw van lever- en bloedeiwitten.
  • overige aminozuren die worden getransamineerd of gedeamineerd.

Transamineren

Transamineren is het overplaatsen van aminogroepen. Op deze manier kan de lever uit essentiële en niet-essentiële aminozuren andere aminozuren maken. Dit gebeurt als blijkt dat er een tekort is aan een niet-essentieel aminozuur.

Desamineren

Desamineren is het losmaken van de aminogroepen van de aminozuren. Deze worden vervolgens omgezet in ureum, wat wordt afgegeven aan het bloed en vervoerd wordt naar de nieren. Ureum wordt als bestanddeel van de urine uit het lichaam verwijderd. Bij dit proces komt energie vrij (4 kcal per gram eiwit). Desaminatie vindt plaats als de lever een groter aanbod van aminozuren krijgt dan op dat moment in het lichaam nodig is.

Vrijwel alle aminozuren, met uitzondering van leucine, kunnen worden omgezet in glucose. Leucine wordt omgezet in acetyl-co-enzym A wat kan worden omgezet in een ketonlichaam. Zo kunnen ze energie leveren. Het eten van voldoende koolhydraten heeft een beschermend effect voor eiwitten. Bij een te lage opname van koolhydraten en vetten worden eiwitten sneller als energiebron gebruikt dan als bouwstof. Belangrijk om te weten wanneer je een koolhydraatarm dieet of keto volgt en spiermassa wilt opbouwen. Dit kan mogelijk een negatief effect hebben op de eiwitsynthese.

Meer weten over de nut van de combinatie van koolhydraten en eiwitten? Lees dan dit artikel: Is het verstandig om koolhydraten en eiwitten te combineren?

De invloed van insuline en glucagon

Insuline en glucagon spelen een belangrijke rol in de koolhydraatstofwisseling. Maar ook in die van eiwitten. Glucagon activeert de processen in de lever. Insuline bevordert de opname van eiwitten naar de spiercellen [3]. Bij een hoog insulinegehalte nemen de spieren meer aminozuren op. Als het insulinegehalte daalt geven de spieren juist weer aminozuren af. Naast insuline en glucagon beïnvloeden het groeihormoon en glucocorticoïden zoals cortisol ook de eiwitsynthese.

Hergebruik van eiwitten

Er vindt voortdurend een opbouw en afbraak van lichaamseiwitten plaats. Bij de afbraak van eiwitten in de cellen komen aminozuren vrij. Deze endogene eiwitten worden weer opnieuw opgenomen. Bijvoorbeeld omdat ze vermengd worden met de spijsbrij. Denk aan verteringsenzymen en eiwitten van afgestoten cellen. Deze komen in het bloed terecht en kunnen door de lever weer hergebruikt worden.

Zijn aminozuren niet meer nodig, dan worden ze gedesamineerd en gebruikt als brandstof. Het lichaam gaat dus heel zuinig om met zijn eiwitten.

Daarnaast verlies je per dag ongeveer tien gram aan eiwit met de ontlasting.

De opbouw van eiwitten in de cel

Een groot deel van de eiwitten die we opnemen uit de voeding worden gebruikt voor de opbouw van lichaamscellen. Lichaamscellen hebben een groot aantal eiwitten nodig om goed te kunnen functioneren. Maar hoe bouwt zo’n cel zichzelf goed op, als er zo veel combinaties van aminozuren mogelijk zijn?

Dit gebeurt onder invloed van ons DNA. Het DNA splitst een boodschapper af, genaamd RNA. Deze boodschapper krijgt een code mee welke aminozuren er nodig zijn en geeft de volgorde van de benodigde aminozuren. Vervolgens hecht het RNA zich aan een ribosoom die in de cel aanwezig is. Een ribosoom is een onderdeel van de cel die eiwitten maakt. Zo kunnen aminozuren zich in de juiste volgorde hechten aan het ribosoom en is er succesvol een eiwit opgebouwd.

Je kan het opbouwen van een eiwit zien als een puzzel. Het RNA dat past op een ribosoom heeft bepaalde aansluitingen voor verschillende puzzelstukjes. Dit zijn de aminozuren. Er past op een bepaalde plek alleen maar een bepaald soort puzzelstukje. Op die manier kan een eiwit op de juiste manier worden opgebouwd.

Neeke Smit
Neeke Smit, BSc.
Sportdiëtiste & personal coach
Neeke is (sport)diëtist (officieel geregistreerd in het kwaliteitsregister Paramedici) & gecertificeerd trainer bij FIT.nl. Haar doel is om jou te helpen zo gezond mogelijk te leven. Zonder restricties, zonder onzin en op een leuke manier. Ze is allergisch voor fabeltjes en hypes over voeding en voorziet je graag van de laatste inzichten over een gezonde leefstijl. Neeke besteedt haar vrije tijd het liefst op de kop tijdens paaldansen of yoga. Of tot rust komend in de natuur met een rondje hardlopen of wandelen met haar hond. Waar je haar 's nachts voor wakker mag maken? Pindakaas! ❤️ Lees hier meer over de missie van FIT.nl. Lees meer

Referenties

[1]

Hartman, E. (2006), Mens en voeding. Utrecht: ThiemeMeulenhoff B.V.

[2]

Grégoire, L., Straaten-Huygen, A. T., Trompert, R. J., & Vermeij, T. (2014). Anatomie en fysiologie van de mens. ThiemeMeulenhoff.

[3]

Muniyappa, R., Montagnani, M., Koh, K. K., & Quon, M. J. (2007). Cardiovascular actions of insulin. Endocrine reviews, 28(5), 463-491.

Lees meer

Andere artikelen voor jou

  • Is suiker uit fruit gezonder dan tafelsuiker?

    Is suiker uit fruit gezonder dan tafelsuiker?

    Door Erik Huizenga
  • Wat zijn gezonde snacks?

    Wat zijn gezonde snacks?

    Door Neeke Smit
  • Wat zit er in energiedrank en is het echt ongezond?

    Wat zit er in energiedrank en is het echt ongezond?

    Door Neeke Smit

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Reacties zijn niet bedoeld voor persoonlijke vragen, stel deze vragen aan onze deskundigen op het forum.

Contact & adres:

E: team@fit.nl
T: 0502111871

Algemene voorwaarden
Recht op persoonsgegevens
Cookie verklaring
Privacyverklaring

Persoonlijk advies

Heb je een vraag over sport of voeding? Stel dan jouw vraag in de FIT-community. Hier staat ons team van experts klaar om jou te helpen met al je vragen.

Wil je 1 op 1 persoonlijk advies? Dan kun je bij ons terecht voor online coaching. Onze experts staan klaar om je te helpen.

Belangrijk

Deze site geeft geen medisch advies. Wanneer je gezondheidsklachten hebt raden wij je te allen tijde aan contact op te nemen met je huisarts (of eventueel specialist).

fitnl-logo
  • FIT-shop
  • Over ons
  • Contact