Moet je calorieën tellen?

Als diëtist zie ik steeds meer mensen calorieën tellen. Op zich is het mooi dat veel mensen zo bewust bezig zijn met hun voeding, maar is het noodzakelijk om dit altijd te doen? Wat zijn de voor- en nadelen van het bijhouden van je calorieën?

Calorieën tellen is een methode om meer inzicht te krijgen in de hoeveelheid energie die je consumeert en gebruikt qua beweging en sport. Deze verhouding wordt ook wel de energiebalans genoemd. We spreken van een energiebalans als er een balans is tussen de hoeveelheid energie uit de voeding en de hoeveelheid energie die je lichaam verbruikt. Wil je afvallen, dan moet je meer energie verbruiken dan je binnenkrijgt. Wil je aankomen, dan moet je meer energie binnenkrijgen dan verbruikt wordt. Als je niet meer eet dan je nodig hebt, blijft het gewicht stabiel en kom je niet aan.

De hoeveelheid energie die je verbruikt, kun je inschatten met behulp van meerdere berekeningen. Hier komt een bepaalde energiebehoefte uit en daar kun je een voedingsschema en eetpatroon op aanpassen. Het is echter lastig om je energieverbruik op de calorie nauwkeurig in te schatten omdat deze afhankelijk is van veel verschillende factoren.

Als je een voedingsschema maakt, is het handig om inzicht te hebben in je energie-inname. Calorieën tellen helpt je hierbij om er achter te komen waarom je bent aangekomen. Lag dit bijvoorbeeld aan een verkeerde berekening van je energiebehoefte, heb je te weinig bewogen of heb je onbewust te veel gegeten?

Samengevat heeft calorieën tellen meerdere voor- en nadelen:

Voordelen van calorieën tellen

• Door calorieën te tellen krijg je inzicht in het voedingspatroon.
• Inzicht in je energie-inname kan handig zijn voor het evalueren van je eetpatroon.
• Kennis in de hoeveelheid calorieën van verschillende voedingsmiddelen kan onvoorziene energie-inname voorkomen.
• Het bijhouden van je voeding kan als stok achter de deur fungeren om je ’s avonds beter in te houden als je al te veel hebt gegeten. (“Ik ben al over mijn calorieën heen vandaag, dus ik neem dat koekje niet”). Echter, kleeft hier ook een nadeel aan. Hieronder hierover meer.

Nadelen van calorieën tellen

• Sommige mensen ervaren veel houvast en structuur door hun voeding te loggen. Voor hen kan het lastig zijn als dit wegvalt en ze het zelf moeten doen. De stok achter de deur verdwijnt als het ware. Daarnaast hebben sommige mensen die veel bezig zijn met calorieën niet geleerd om goed te luisteren naar hun lichaam en passende eetregels op te stellen.
• Calorieën tellen kan doorslaan in een obsessie en kan je heel star maken.
• Niet alleen de calorieën zijn belangrijk, maar ook de verhouding macronutriënten (eiwitten, koolhydraten en vetten) en de inname van micronutriënten.
• Tellen kost tijd.
• Je hebt niet altijd de mogelijkheid om calorieën te tellen.

Kan het ook anders?

Eetgewoontes veranderen

Voor veel mensen is calorieën tellen een gewoonte geworden. Dit is ook het principe waar veel diëten op berusten. Bij diëten maak je als het ware bij elke maaltijd steeds een rekensom. Bijvoorbeeld: ik eet vanmiddag een appelflap en dan sla ik vanavond de rijst over.

Een groot verschil tussen diëten en duurzame gedragsverandering is dat je bij gedragsverandering veel meer kijkt naar welke gedragingen ervoor zorgen dat je te dik bent geworden. Schep je bijvoorbeeld tijdens het avondmaal vaak twee keer op? Of eet je overdag te veel snacks?

Het is veel handiger om je aandacht te richten op het afleren van deze ongezonde eetgewoontes in plaats van het volledig uitbannen van lekkernijen en je obsessief blind te staren op calorieën. Een keer een appelflap is dan geen probleem, want daar word je niet dik door. Je zult vaak merken dat als je je ongezonde eetgewoontes afleert het afvallen daar vaak op volgt. Het voordeel bij deze methode is dat je niet obsessief bezig hoeft te zijn met calorieën tellen.

Eetgedrag monitoren

Daarnaast kan het zijn dat je te weinig gezonde voedingsstoffen of bouwstoffen binnenkrijgt en je voedingspatroon niet aansluit bij je huidige doelstelling. Je krijgt bijvoorbeeld te weinig eiwitten, groente en vezels binnen. Een app, zoals Mijn Eetmeter van het Voedingscentrum of de FIT-app is hierbij een handigemiddel om inzicht te krijgen in je eetgedrag.

De volgende stap is om je eetgedrag af te zetten tegen de richtlijnen gezonde voeding. Eet je bijvoorbeeld te weinig groente en eiwitten? Maak vervolgens concrete doelen om aan deze punten te werken. Lees hier meer over het opstellen van een doelgericht en realistisch plan.

Kleine stapjes helpen

Soms helpt het om kleine aanpassingen te maken. Neem bijvoorbeeld 30+-kaas op brood in plaats van 48+-kaas zodat je minder calorieën en verzadigd vet binnenkrijgt. Je hoeft dus niet altijd alles helemaal uit te rekenen. Als je enigszins kennis hebt van de hoeveelheid calorieën in je voeding, kun je op basis van je huidige voeding gemakkelijk je eetgewoontes aanpassen.

Leer naar je hongergevoel te luisteren

Zoals al eerder naar voren is gekomen kan het erg lastig zijn om te achterhalen hoeveel calorieën je precies nodig hebt op een dag. Het is daarom van belang om te leren luisteren naar wat voor jou vol genoeg is. Dit betekent niet dat je altijd je bord leeg hoeft te eten. Soms kan het namelijk zijn dat je op de helft van je bord al voldoende hebt gegeten.

Om meer bewust te worden van wanneer je voldoende hebt gegeten, is het van belang om langzaam te eten en geen andere dingen te doen tijdens het eten. Dus kijk bijvoorbeeld geen tv tijdens het eten.

Vergeet niet om voldoende te bewegen

Naast een gezond voedingspatroon is het net zo belangrijk om voldoende te bewegen. Kies iets dat je vol kunt houden zodat je de kans minimaliseert op een terugval.

Wanneer heeft calorieën tellen wel zin?

Toch heeft calorieën tellen in sommige gevallen zeker zin. Zoals wanneer je onvoldoende kennis hebt over de energiebalans en de calorieën per product. Daarnaast kun je ook met gezonde voeding aankomen. Er zijn genoeg gezonde producten die caloriebommetjes zijn. Je kunt dan denken aan avocado’s en noten. Daarom raden wij aan om je inname eens in de zoveel tijd onder de loep te nemen om een beter inzicht te krijgen in je energiebalans en de samenstelling van voedingsstoffen.

Conclusie

De vraag of je calorieën moet tellen hangt van een aantal dingen af. Ik adviseer mensen om zich vooral te richten op het veranderen van het eetgedrag en goed te leren luisteren naar je gevoel van verzadiging. Het tellen van calorieën is daarbij een handig middel om meer inzicht te krijgen in de hoeveelheid calorieën van verschillende voedingsmiddelen. Verder geeft het inzicht in welke eetgewoontes ervoor zorgen dat je meer eet dan je nodig hebt.

Staar je niet alleen blind op de calorieën. Een volwaardig voedingspatroon met voldoende macro- en micronutriënten, vezels, vitamines en mineralen is ook belangrijk! Wil je meer informatie over gezonde voeding? Bekijk dan de website van het Voedingscentrum en volg de tips en informatie van de Schijf van Vijf.

Laat hieronder weten of jij calorieën telt. Hoe vaak doe je dit en waarom? Ik ben benieuwd 🙂