April 2008. In de Telegraaf verschijnt een artikel dat veel aandacht krijgt. Het voedsel van nu zou een stuk minder voedingsstoffen bevatten dan vroeger. Dit zou komen door de huidige teeltmethoden [1]. Bijna 10 jaar later is dit een onderwerp dat nog vaak voorbij komt. Ik vroeg me af: bevat ons eten nou echt minder voedingsstoffen? En zo ja, is dit erg?
Moderne teeltmethoden en nieuwe rassen
Eigenlijk is het geen raar idee dat onze voeding minder vitamines en mineralen bevat dan voorheen. De moderne teeltmethoden zijn vooral ontwikkeld ten behoeve van een zo groot mogelijke productie. Er worden nieuwe plantenrassen ontwikkeld. Rassen die een hogere opbrengst leveren, maar ook minder vatbaar zijn voor insecten, langer houdbaar zijn én er beter uitzien. Dit kan ten koste gaan van de voedingswaarde. Mogelijke oorzaken hiervan zijn de uitputting van de grond, eenzijdig gebruik van kunstmest en/of bestrijdingsmiddelen [2,3].
In een onderzoek werden oude tarwesoorten opnieuw in de grond gestopt en vergeleken met moderne rassen op dezelfde akkers. De oude soorten leverden 50% minder tarwe op dan de hedendaagse tarwe. Wel bevatte de oude tarwe een kwart meer ijzer en andere mineralen. Ook bevatte deze tarwe meer eiwit dan de moderne tarwe. Het gehalte aan vitamines verschilde echter niet [4,5,6].
Interessante resultaten zo op het eerste gezicht, maar hoe zit het met andere producten?
Onderzoek naar voedingswaarden
Een andere manier om het verschil in voedingswaarden te vergelijken, is door te kijken naar eerdere voedingsmiddelentabellen. Eerdergenoemd onderzoek is een betere methode om gewassen met elkaar te vergelijken. Dit komt omdat de meetmethoden vroeger minder betrouwbaar en accuraat waren. Het is dus erg lastig om dit te vergelijken met de voedingswaarden van nu. Toch lijkt het ondanks deze afwijkingen zo te zijn dat de voedingswaardes in onze gewassen zijn gedaald. Dit geldt vooral voor ijzer, calcium en zink in granen en groenten. Daarnaast is er ook een daling van lood in bladgroenten te zien en een afname van zwavel in Engelse tarwe – wat natuurlijk alleen maar een voordeel is. Voor fruit lijkt er niet veel veranderd qua voedingswaarde. Ook omdat de oogstcapaciteit hiervan minder is gestegen [2,3].
Is de afname van voedingsstoffen erg?
Onze gewassen bevatten dus iets minder mineralen dan vroeger. Maar is dit erg voor onze gezondheid? De waargenomen dalingen betreffen vooral ijzer, calcium en zink in granen en groenten. Mineralen die we vooral halen uit zuivel (calcium) en vlees (ijzer en zink). Ook voor vegetariërs en veganisten is dit geen ramp indien een uitgedacht voedingspatroon een goede afwisseling biedt van granen, bonen, groente en fruit. In landen waar niet voldoende voedingsstoffen ter beschikking zijn, kan het wel een probleem zijn en is het risico op een tekort aan voedingsstoffen groter. Alleen los je dit probleem niet op met de oude gewassen die meer mineralen bevatten. Om voldoende ijzer binnen te krijgen via graan, moet je namelijk alsnog 30 boterhammen per dag eten [3]. Met de opbrengst van de oude granen zal er een tekort ontstaan, omdat deze rassen niet voldoende voeding opleveren voor de groei van de bevolking.
Kortom: er lijkt inderdaad een afname te bestaan van bepaalde voedingsstoffen in onze gewassen. Maar dit geldt natuurlijk niet voor alle producten en mogelijk zijn er ook producten die juist gestegen zijn in voedingswaarden. Los van de cijfertjes is dit voor onze gezondheid niet zo’n groot probleem. Dit komt doordat de voedingsstoffen die zijn afgenomen in de voeding prima uit andere producten gehaald kunnen worden.
Take-home message: Kijk altijd naar het grotere plaatje en zoom niet onnodig veel in op details. Als je gezonde keuzes maakt en gevarieerd eet volgens de richtlijnen van van de Schijf van 5 ben je er redelijk zeker van dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Wil je een check-up van je voedingspatroon? Neem dan contact op met een diëtist of meld je aan voor online coaching.
Referenties
[1] Crommert, R. (2008). Vitamine weg uit groenten. Geraadpleegd op 11-9-2017 via http://www.telegraaf.nl/binnenland/20536216/__Vitamine_weg_uit_groenten__.html
[2] Kraak, H. (2014). 77 Fabels & feiten over onze voeding. Hilversum: Uitgeverij Lias/ MYbusiness media.
[3] Katan, M. (2016). Voedingsmythes. Over valse hoop en nodeloze vrees. Amsterdam: Prometheus/Bert Bakker.
[4] Garvin, D. F., Welch, R. M., & Finley, J. W. (2006). Historical shifts in the seed mineral micronutrient concentration of US hard red winter wheat germplasm. Journal of the Science of Food and Agriculture, 86(13), 2213-2220.
[5]Fan, M. S., Zhao, F. J., Fairweather-Tait, S. J., Poulton, P. R., Dunham, S. J., & McGrath, S. P. (2008). Evidence of decreasing mineral density in wheat grain over the last 160 years. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology, 22(4), 315-324.
[6] Monasterio, I., & Graham, R. D. (2000). Breeding for trace minerals in wheat. Food and Nutrition Bulletin, 21(4), 392-396.
