Gezond zwanger worden, wat kun je doen?

Heb je een kinderwens? Dan wil je waarschijnlijk niets liever dan dat de kleine spruit een gezonde start maakt. Maar wist je dat je al voor de conceptie stappen kan maken voor een goede start van je kind? Hoe je dat kunt doen lees je in dit artikel. 

Een gezonde leefstijl is belangrijk. Niet alleen voor je eigen gezondheid, ook voor de gezondheid van je kindje. Zelfs als deze nog niet eens is verwekt. De sperma- en eicellen is waar een baby immers mee begint, en deze worden al voor de bevruchting gemaakt. Daarnaast wordt direct na de bevruchting al meteen de basis gelegd voor een aantal belangrijke organen van je baby en de placenta. En de meeste mensen weten pas na een aantal weken dat ze zwanger zijn. Daarom is het belangrijk om voor de conceptie al te werken aan een gezonde leefstijl. Dit geldt zowel voor de moeder als de vader.

Eet gezond en werk aan een gezond gewicht

Focus op een gezond eetpatroon. Onderzoek laat zien dat als je jaren voorafgaand aan je zwangerschap (je kan niet vroeg genoeg beginnen) een gezond eetpatroon hebt, de kans op onder andere zwangerschapsdiabetes, hoge bloeddruk en vroeggeboorte lager is [1]. Ook voor de gezondheid van je kindje zijn er positieve effecten te zien. Als de ouders voor de conceptie gezond eten heeft het kind later minder kans op het ontwikkelen van diabetes type 2, overgewicht en het krijgen van hart- en vaatziekten [1][2].

Wat is dan precies een gezond eetpatroon? We hebben het dan over een eetpatroon dat je voorziet van alle voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft. Om met duidelijke eetregels te komen: eet zo goed als mogelijk is volgens de Richtlijnen goede voeding. Deze zijn trouwens weer vertaald naar wat bekendere Schijf van Vijf. Kort samengevat bestaat een gezond eetpatroon uit voldoende groenten, fruit, volkoren graanproducten, noten, peulvruchten, vloeibare oliën, melkproducten, gevogelte en vis. Daarnaast bevat het weinig rood en bewerkt vlees, harde vetten, zout, suikerrijke dranken, koek, snoep, zoute snacks en alcohol. Meer leren over gezonde voeding? Lees deze uitgebreide pagina over voeding.

Werk naast aan een gezond eetpatroon ook aan een gezond gewicht. Een te hoog gewicht bij de moeder geeft gezondheidsrisico’s voor het kind. De kans op doodgeboorte, vroeggeboorte en een te hoog geboortegewicht neemt toe bij overgewicht van de moeder. Op latere leeftijd heeft het kind een hoger risico op diabetes type 2, astma, overgewicht en hart- en vaatziekten [3][4]. Voor de moeder geeft een te hoog gewicht bij aanvang van de zwangerschap een hoger risico op zwangerschapsdiabetes, hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging en een keizersnede [1][2][3]. Maar ook ondergewicht is nadelig. Dit verhoogt het risico op vroeggeboorte en een laag geboortegewicht [5]. Ook mannen moeten werken aan een gezond gewicht. Overgewicht of obesitas bij mannen heeft een negatieve invloed op de spermakwaliteit en daarmee de kans om zwanger te worden [6].

Supplementen

Gezonde voeding levert een bron aan vitamines en mineralen. Toch is het ook belangrijk als vrouw om voor de conceptie supplementen te gaan slikken. Dan heb ik het niet over een multivitamine, maar specifiek over foliumzuur: vitamine B11. Het is belangrijk om hier voldoende van binnen te krijgen om de kans op een open ruggetje bij de baby te verkleinen. Het advies is om 400 microgram foliumzuur te slikken vanaf het moment dat je zwanger wilt worden en hiermee door te gaan tot de eerste 10 weken van de zwangerschap [7]. Deze hoeveelheid krijg je niet met je voeding binnen.

Verder is voldoende vitamine D belangrijk voor een gezonde groei van het kind. Hiermee kun je beginnen als je zwanger wilt worden en dit kan je gedurende de gehele zwangerschap doorslikken. Zeker als je een getinte of donkere huid hebt, weinig buiten komt of vaak bedekkende kleding draagt, heb je zo’n 10 microgram vitamine D nodig per dag. Maar ook tijdens de gure en donkere maanden kan een vitamine-D-supplement helpen [8][9].

Wil je toch voor een multivitamine kiezen? Kies dan bij voorkeur een zwangerschapssupplement, omdat deze meer foliumzuur bevat. Let er daarnaast op dat je geen vitamine A suppleert. Bètacaroteen (provitamine A) is wel veilig ^[10].

Vermijd alcohol, drugs en sigaretten

Helaas dames: de wijntjes kan je vanaf nu beter laten staan. In elk moment van de zwangerschap kan alcohol schadelijk zijn. Dit verhoogt namelijk de kans op een miskraam, vroeggeboorte of een kind met een laag geboortegewicht. Maar ook de latere ontwikkeling van je kindje kan beïnvloed worden door alcohol. Des te meer alcohol je drinkt, hoe groter de risico’s. Maar ook kleine hoeveelheden zijn al schadelijk. Drink dus geen alcohol meer als je zwanger wilt worden. Je weet namelijk nooit direct of je zwanger bent. Niet alleen de vrouwen, ook de mannen moeten hun drankje laten staan. Alcoholgebruik bij mannen rondom de bevruchting kan het risico op doodgeboorte namelijk ook verhogen [11].

Stop ook met roken, het is niet alleen nadelig voor jou, maar ook voor je baby. Niet alleen als je zelf rookt, ook als je meerookt. Roken verhoogt het risico op astma, hartproblemen, miskraam, vroeggeboorte, doodgeboorte en wiegendood. Het heeft een negatieve invloed op de ontwikkeling van onder andere de organen wat levenslange gevolgen kan hebben [12][13][14][15]. Bij mannen heeft roken een negatieve invloed op de spermakwaliteit.

Ook drugsgebruik van middelen zoals cannabis, cocaïne en xtc is geassocieerd met een laag geboortegewicht, vroeggeboorte en verminderde mentale en motorische ontwikkeling [16].

Beweeg

Beweeg voldoende, maar overdrijf het niet. Voldoende beweging verlaagt het risico op zwangerschapsdiabetes en zwangerschapsvergiftiging [17]. Probeer daarom de beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad te behalen. Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, 2 keer per week spier- en botversterkende oefeningen en voorkom veel stilzitten. Beweeg alleen niet te veel of te intensief. Dit kan namelijk een negatieve invloed hebben op de vruchtbaarheid.

Tot slot

Een gezonde leefstijl is een goede investering. Zowel voor jouw gezondheid als die van jouw ongeboren kindje. Maar het geeft geen garanties. Een gezonde leefstijl kan zeker bijdragen aan een gezonde baby, maar er zijn tal van andere factoren die een rol spelen. Een bijkomend voordeel van werken aan een gezonde leefstijl is dat dit een positieve rol kan spelen voor je vruchtbaarheid. Lees alles hierover in dit artikel over het vergroten van je vruchtbaarheid.