Hoe vaak moet ik me wegen?

Heeft het zin om je dagelijks te wegen als je wilt afvallen? Werkt dit beter?

Wat blijkt uit onderzoek?

Uit meerdere overzichts- en interventiestudies komt naar voren dat de opdracht om je dagelijks te wegen onvoldoende effectief is om blijvend af te vallen [1][2][3]. Tenminste, als je kijkt naar onderzoeken waarbij je er verder geen coaching of andersoortige traject wordt aangereikt. Echter, zijn er wel wat onderzoeken die dit tegenspreken [4][5], maar van onvoldoende hoeveelheid en kwaliteit om aan te nemen dat alleen een wegschaal de oplossing is.

Met andere woorden, alleen een weegschaal en de instructie om te wegen lijken waarschijnlijk niet voldoende te zijn.

Wil je succesvol afvallen?

Dan moet je bewust zijn van de redenen zijn van gewichtsverlies en welke gewoontes daaraan gerelateerd zijn. Als je niet de relatie kunt leggen met bijvoorbeeld te veel snackgedrag en gewichtswinst, dan gaat een weegschaal niet het verschil maken.

Niet alleen de relatie leggen tussen gedrag en gewicht is belangrijk, maar vooral hoe je dit gedrag kunt veranderen. Welke concrete aanpassingen ga je maken om blijvend gewicht te verliezen? En wat is de invloed van je (in)directe omgeving.

Om je een beeld te geven… De meeste mensen die ik spreek hebben een vaag doel. Zoals:

Dit is te vaag en werkt niet. De grote meerderheid hiervan valt terug in de oude patronen. Je moet hard aan de bak met zelfreflectie en het zoeken naar oplossingen om je gewoontes om blijvend gewicht te veranderen. En dit sluit aan bij het volgende punt.

Met coaching lijkt vaker wegen wel te werken

Uit dezelfde meta-analyse komt naar voren dat een leefstijlinterventie met coaching en regelmatig wegen wel leidt tot 3,4 kg meer gewichtsverlies [1]. Belangrijk om te weten is dat de meeste leefstijlinterventies beperkt zijn. Vooralsnog lijkt 83% van de mensen terug te vallen en is maar 10-15% gewichtsverlies realistisch.

Daarnaast speelt de manier van weergave van het gewicht ook een rol. Als je een grafiek of makkelijk een trend kunt herkennen, helpt dit met je afslankproces [6].

Hoe kan het dat vaker wegen beter werkt?

Vaker wegen lijkt dus beter te werken bij een leefstijlinterventie. De reden hiervoor is dat het wegen je scherp houdt en je herinnert aan je procesdoelen. Oftewel het wekt zelfregulatie op: jij koppelt bepaalde gedragingen aan gewicht en dit leidt mogelijk tot gezonde aanpassingen aan je eet- en beweegpatroon [2].

Let op: als je op de weegschaal stapt en dit bijhoudt, is het wel belangrijk dat je kijkt naar gemiddelden en niet naar dagelijkse uitschieters. Dit omdat een tijdelijke schommeling als gevolg van een meetfout funest kan zijn voor je motivatie.

Hoe vaak moet jij je dan wegen?

Onderzoek heeft helaas geen ultiem antwoord op welke weegfrequentie het beste is [1]. Het lijkt wel alsof vaker wegen beter werkt, maar dit kan ook komen omdat deze mensen meer gemotiveerd zijn. Dit is het lastige met observationeel onderzoek: is het het de kip of het ei?

Wat is ons advies?

Doe hierbij wat werkt voor jou. Vind jij het fijn om dagelijks te wegen en houdt het je scherp? Doe dit.

Vind je het fijner om je één keer per week te wegen en kijk je naar maandgemiddeldes, doe dit. Doe wat werkt!

Mogelijk is het wel fijn om een weegschaal aan te schaffen die gelijk met je telefoon of app synchroniseert. Hoe minder moeite het kost, des te vaker je logt. Wil je dit? Start dan met FIT PRO. In onze app kun je makkelijk je gewicht bijhouden.

Hierbij is wel één belangrijke kanttekening te maken: heb je een moment dat je je weegt en dat je gewicht stijgt?

Raak dan niet in paniek. Je gewicht schommelt vaak om meerdere redenen, denk aan:

• je hebt meer zout gegeten waardoor je geen vet aankomt maar wat meer vocht aantrekt.
• een meetfout: door op een ander moment te gaan wegen
• of je hebt meer koolhydraten gegeten die binden aan water.

Lees hier alle redenen waarom je gewicht kan schommelen en waarom je je geen zorgen hoeft te maken.

Gebruik ook geen slimme, of liever domme weegschaal om je vet- en spiermassa te meten.

Wat zijn de voordelen van het wegen?

Monitoring van gewichtsveranderingen

Zoals al eerder aangegeven lijkt regelmatig wegen te helpen in combinatie met een leefstijlinterventie. De belangrijkste reden is dat gedrag en gewoontes gekoppeld worden aan een uitkomst. Plus een gevoel van controle dat de meeste mensen ook als prettig ervaren [2].

Alleen focussen op gewicht gaat je niet helpen. Je moet relaties zien tussen gedrag en je gewicht. Oftewel als ik twee keer per week ’s avonds snack dan zie ik dat mijn gewicht stijgt.

Door deze gewoontes in kaart te brengen met de FIT PRO app kun je makkelijk relaties leggen gewoontes en calorieën. Hierbij helpt het om deze gewoontes om te buigen door middel van een als-dan-plan. Meer hierover lees je in dit artikel over gedragsverandering.

Motivatie en verantwoordelijkheid

Het wegen van je gewicht kan dienen als een bron van motivatie en verantwoordelijkheid. Voor sommige mensen kan het zien van positieve veranderingen op de weegschaal hen aanmoedigen om door te gaan met hun gezonde levensstijl, omdat ze hierdoor gemotiveerd worden. Bovendien kan het bijhouden van je gewicht helpen om bewust te blijven van je voedings- en bewegingskeuzes [9].

Aan de andere kant, als je te veel nadruk legt op je gewicht, loop je het risico de procesdoelen uit het oog te verliezen. Het uiteindelijke gewichtsverlies is immers het resultaat van het veranderen van je gewoonten.

Vroege detectie van gezondheidsproblemen

Regelmatig wegen kan helpen bij het vroegtijdig detecteren van gewichtsveranderingen die kunnen wijzen op gezondheidsproblemen. Bijvoorbeeld, onverklaarbaar gewichtsverlies of gewichtstoename kan een teken zijn van onderliggende gezondheidsaandoeningen zoals schildklierafwijkingen of hormonale onbalans. Het tijdig opmerken van dergelijke veranderingen kan je helpen om snel medische hulp te zoeken [10].

Nadelen als je je regelmatig weegt

Focus op gewicht in plaats van lichaamssamenstelling

Het wegen van je gewicht kan een eenzijdige benadering zijn, omdat het geen rekening houdt met de verdeling van vet, spieren en vocht in je lichaam. Het kan voorkomen dat je lichaamssamenstelling verbetert, maar het getal op de weegschaal blijft hetzelfde of verandert zelfs. Meer spieren en minder vet. Waak hiervoor: dit kan ontmoedigend zijn en leiden tot frustratie.

Psychologische impact

Voor sommige mensen kan het dagelijks wegen een negatieve invloed hebben op hun mentale gesteldheid. Het waarnemen van gewichtsschommelingen kan angst, stress en obsessie veroorzaken, vooral wanneer er een sterke emotionele waarde wordt gehecht aan het getal op de weegschaal. Dit kan leiden tot een verstoorde relatie met voeding en lichaamsbeeld [11].

In hoeverre wegen een negatieve rol heet op het welzijn is nog niet helemaal duidelijk. Uit een uitgebreide studie komt ook naar voren dat het bij een grote groep geen negatief effect heeft op de psyche [2][12]. Mogelijk val jij of je klant in een kwetsbare mentale doelgroep? Pas dan mogelijk je weegfrequentie aan.

Schommeling kan zorgen voor terugval

Een ander nadeel zoals eerder besproken is dat een schommeling van gewicht kan leiden tot een terugval. Vaak zien wij mensen vervallen in zwart-witdenken als ze één keer meer wegen dan gepland. Vaak komt dit door en meetfout. Het gevolg is dat ze dan gelijk stoppen. Zonde want ze waren net zo goed bezig.

Dit kun je voorkomen door niet te veel nadruk te leggen op het dagelijkse gewicht, maar eerder te kijken naar het gemiddelde over de weken of maanden.