Is rood vlees gezond? Of kankerverwekkend?

Jarenlang werd gedacht dat rood vlees de kans op verschillende vormen van kanker verhoogt en niet gezond is.

Maar de laatste maand liggen verschillende wetenschappers met elkaar overhoop. De ene groep onderzoekers zegt nu namelijk op basis van een nieuwe meta-analyse dat rood vlees helemaal niet of nauwelijks het risico op kanker verhoogt. Terwijl een andere groep veel kritiek heeft op dit onderzoek.

Hoe zit het nu precies met rood vlees en dit onderzoek? In dit artikel geef ik je de belangrijkste informatie over rood vlees.

Samenvatting: nieuw onderzoek geeft aan dat het verband tussen het eten van rood vlees en verschillende vormen van kanker zeer zwak is. Maar er is wel wat grondige kritiek te leveren op deze studie. Wij zien de resultaten uit dit onderzoek daarom zeker niet als reden om meer rood vlees te eten. Houd je daarom gewoon aan de aanbevelingen van het Voedingscentrum. Oftewel eet niet meer dan 300 gram rood vlees per week.

Wat is rood vlees?

Laten we eerst kort stilstaan bij wat rood vlees nou eigenlijk is. Bij rood vlees denk je vaak aan een stuk biefstuk of rosbief dat aan de binnenkant nog rood gekleurd is en waar het bloed nog uitkomt. Hoewel dit zeker klopt, zijn er meer soorten rood vlees. Het vlees van varkens, paarden, koeien, schapen en kalveren vallen namelijk allemaal onder rood vlees.

Verder wordt er onderscheid gemaakt in bewerkt en onbewerkt vlees. Vlees is onbewerkt als het slechts gesneden is of tot gehakt is gemalen. Daarnaast vallen de ingevroren varianten van onbewerkt vlees nog steeds onder ‘onbewerkt’.

Vlees is bewerkt als het is gerookt of gezouten of als er conserveringsmiddelen zoals nitraat of nitriet aan zijn toegevoegd [1].

Is rood vlees gezond of kankerverwekkend?

Er is in eerder onderzoek wel een verband gevonden tussen het eten van rood vlees en een verhoogd risico op bijvoorbeeld darmkanker [1].

Onderzoekers zagen bij dit onderzoek dat bij elke extra 100 gram rood vlees de kans op darmkanker met 13 procent toenam*. Maar waar dat precies door komt is onduidelijk. Een verklaring is dat het nitraat of nitriet in bewerkt rood vlees mogelijk bij een bepaalde hoeveelheid kankerverwekkend is.

*Ter verduidelijking: stel, normaliter is de mogelijke kans op darmkanker 6 op 100. Bij het eten van 100 gram rood vlees wordt de kans dan 7 op de 100 ^[1]. Het gaat hier dus om een relatief kleine toename.

Wat komt in het nieuwe onderzoek naar voren?

In het nieuwe onderzocht men met een meta-analyse 23 cohortonderzoeken waaraan meer dan 1.4 miljoen respondenten hebben meegedaan.

Uit deze analyse komt naar voren dat er weinig tot zeer weinig bewijs is dat minder rood vlees eten het risico verlaagt op bijvoorbeeld hersenbloedingen en cardiovasculaire ziektes. Bij een vermindering van 3 eenheden rood vlees per week zullen 1 tot 6 op de 1000 mensen geen hersenbloedingen of cardiovasculaire ziektes krijgen. Het is wel belangrijk om hierbij te vermelden dat het verband tussen rood vlees en cardiovasculaire ziektes niet significant is.

Ook uit een andere analyse (bij 17 cohortstudies met 2.2 miljoen respondenten) komt weinig tot zeer weinig bewijs naar voren dat het verlagen van de inname van rood vlees het risico op verschillende vormen van kanker verlaagt. Bij een vermindering van 3 eenheden rood vlees per week leidt dat ertoe dat 7 op de 1000 mensen* geen kanker zullen krijgen ^[2]. Maar ook hier geldt dat het verband tussen rood vlees en veel vormen van kanker niet significant was.

*Dus stel, bij het eten van 10 eenheden rood vlees krijgen 15 op de 1000 mensen kanker. Bij het eten van 7 eenheden rood vlees krijgen 8 op de 1000 mensen kanker. Oftewel het risico op kanker verlaagt van 1.5 procent naar 0.8 procent.

Hoe serieus kun je het nieuwe onderzoek nemen?

Nu is er wel de nodige kritiek op dit onderzoek.

Critici, waaronder vooraanstaande voedingswetenschappers van de universiteit van Harvard, wijzen op de beperkte kwaliteit van het onderzoek. Deze is namelijk niet conform de standaarden van de voedingswetenschappen.

Volgens deze experts is het onzinnig om de huidige richtlijnen omtrent de vleesconsumptie te verwerpen. Daarom zal er nog veel meer goed onderzoek gedaan moeten worden ^[3].

Wat is momenteel het advies omtrent rood vlees?

Wij raden je om bovenstaande redenen aan om je gewoon te houden aan de aanbevelingen van het Voedingscentrum. Oftewel eet niet meer dan 300 gram rood vlees per week.

Het matig eten van rood vlees levert gezondheidsvoordelen op

Daarnaast is het belangrijk om niet te vergeten dat het matig eten van rood vlees ook gezondheidsvoordelen oplevert. Waaronder de volgende:

Rood vlees is rijk aan ijzer, zink en vitamine B12. Dit zijn allerlei belangrijke mineralen en vitamines die je lichaam nodig heeft.
Daarnaast is rood vlees een bron van dierlijke eiwitten met een vaak compleet aminozuurprofiel. Eet je geen vlees? Dan kun je dit ook vervangen. Lees hier tips voor vegetariërs en hier lees je tips voor veganisten.
Een ander voordeel van dierlijke eiwitten is dat ze makkelijker door het lichaam worden opgenomen dan plantaardige eiwitten. Wil je geen vlees eten? Ook ei en zuivel bevatten dierlijke eiwitten. Of vervang je dierlijke eiwitten door plantaardige, die samen een compleet aminozuurprofiel hebben.

Nadelen rood vlees

Net als bij veel andere voedingsproducten zitten er aan het eten van rood vlees ook nadelen.

Verschillende soorten rood vlees bevatten veel calorieën. Kies daarom liever voor de magere soorten, zoals biefstuk en tartaar. Deze bevatten minder verzadigd vet.
En ten slotte is het houden van vee belastend voor de natuur. Dus met het eten van dierlijke producten, zoals rood vlees (en vooral rundvlees), vergroot je je ecologische voetafdruk aanzienlijk. Wij zijn daarom een voorstander om te matigen of stoppen met het eten van (rood) vlees. Wil je meer weten over hoe je op een gezonde manier minder vlees kunt eten? Lees dan het volgende artikel over sportvoedingsadvies voor een vegetariër.