Onderzoek: minder spieropbouw door roken?

Is roken slecht voor je spieropbouw? Een groep wetenschappers uit Denemarken zocht dit uit [1].

Zoals je weet vergroot roken de kans op hart- en vaatzieken, diverse soorten kankers [2] en vele andere ziekten en klachten. Maar heeft roken ook een effect op je spieropbouw? Twee indicatoren (voorspellers) die hier iets over kunnen zeggen zijn de spiereiwitsynthese en opname van leucine. En dat is precies waar dit onderzoek naar keek. 

Het onderzoek

In dit onderzoek werden zestien proefpersonen (leeftijd 65 jaar gemiddeld) in twee groepen verdeeld:

1. een groep van acht structurele rokers (20 sigaretten per dag voor 20 jaar)
2. en een groep van acht niet-rokers.

Het verschil tussen beide groepen?

Opvallend was dat de spiereiwitsynthese 37% lager was in de groep die rookt. De leucine-opname en de gemeten ontstekingswaarden gerelateerd aan spiergroei verschilden echter niet significant tussen beide groepen. Een ander opvallend punt was dat bepaalde genen en eiwitten (myostatine en MAFBx) die een remmende werking hebben op de opbouw van spiermassa meer geactiveerd werden in vergelijking met de groep die niet rookt. Dit werd ook al bevestigd in eerder onderzoek [3].

De verklaring voor het verschil is nog niet duidelijk. Er worden in het overzichtsartikel drie duidelijke redenen aangegeven [3]:

1. Door roken neemt de bloedtoevoer en het zuurstoftransport af van de bloedvaten richting de spieren waardoor mogelijk ook de aanvoer van voedingsstoffen en hiermee de herstelcapaciteit afneemt.
2. De stijging van de uiting van het gen myostatine en MAFBx en de remmende werking op de spieriewitbalans die daarmee gepaard gaat. Roken verhoogt de werking van het gen en verlaagt de werking van spieropbouw daarmee.
3. Rokers consumeren gemiddeld gezien minder calorieën dan niet-rokers. Indirect kan dit een gevolg hebben voor de spiereiwitsynthese; doordat iemand minder calorieën binnenkrijgt zorgt dit voor een suboptimale situatie voor spieropbouw.

Ten slotte geven de onderzoekers aan dat er waarschijnlijk meer dan 1000 verschillende stofjes in sigaretten zitten die een effect hebben op het lichaam, en die dus ook effect hebben op de spiereiwitsynthese. Het blijkt maar weer dat het lichaam complex is en het lastig om volledig in kaart te brengen wat roken nu écht met je spieropbouw doet.

Conclusie & kanttekeningen

Kun je nu gelijk stellen dat je van roken minder gespierd wordt?

Het is lastig om deze conclusie te trekken uit een klein onderzoek zoals hierboven genoemd. Het is een hint die ook eerder werd gevonden in (dier)onderzoek [3]. Los van het feit dat roken verslavend is en gezondheidsrisico’s met zich meebrengt zal het je waarschijnlijk geen extra spiermassa opleveren. Wat wel interessant is, is dat in eerder onderzoek rokers een lager gewicht hebben dan niet-rokers. En opvallend genoeg een lagere vetvrije massa [4]. Minder gewicht én minder spieren. Hoe dat komt lees je in dit artikel over roken en gewichtsverlies.

Toch is mijn advies vrij logisch: rook niet voor je gezondheid en spieren. De kans dat je net zo veel of zelfs meer opbouwt dan een niet-roker is wel heel klein.

Naast dat dit interessant is voor mensen die spieren willen opbouwen is dit onderzoek natuurlijk ook belangrijk voor ouderen die spierverlies willen voorkomen. Vooral omdat spiermassa een belangrijke factor is voor dagelijks functioneren, voorkomen van valincidenten en breuken en een kleinere kans op welvaartsziekten oplevert [3][5][6][7][8][9].

Elk onderzoek heeft zijn kanttekeningen. Ten eerste is bij deze studie gekeken naar de eiwitsynthese in rust en in nuchtere staat. Mogelijk is het effect anders als beide groepen aan krachttraining doen en een eiwitrijke maaltijd eten. Vooral de omzetting en opname van spiereiwitten is belangrijk. Daarnaast is het interessant om ook een toekomstig onderzoek uit te voeren waarbij een groep niet-rokers a-select blootgesteld wordt aan wel en niet roken en de effecten op de eiwitsynthese. Echter, schat ik de kans klein dat dit door de medisch-ethische toetsingscommissie (METC) komt.

Verder is de spiereiwitsynthese de belangrijkste indicator voor spieropbouw, maar niet de uitkomstmaat. Binnen onderzoeken met een korte looptijd wordt meestal alleen de mechanistische factor bestudeerd omdat dit vaak direct resultaat laat zien. Spieropbouw kost weken, zo niet maanden om direct te meten.

Daarnaast is de spiereiwitsynthese gemeten en niet de spiereiwitbalans. Hiermee is het effect op spierafbraak niet duidelijk. Ook dit kan mogelijk interessant zijn voor een vervolgstudie.

Ten slotte ben ik benieuwd wat jouw ervaringen en gedachten zijn over dit onderwerp. Laat het weten in een reactie in de FIT PRO-community.