Hoe gaat het eigenlijk naderhand met de deelnemers van afslankprogramma’s op tv? Het onderzoeksteam onder begeleiding van vooraanstaand wetenschapper Kevin Hall zocht het uit [1]. Meer hierover lees je in dit artikel.
Wat is er al bekend over dit onderwerp?
- Het was al bekend dat gewichtsverlies leidt tot een verlaging van de ruststofwisseling. Soms zelf lager dan wat onderzoekers verwachten. Al is het nog onduidelijk of zo’n aanpassing in de ruststofwisseling altijd optreedt [2].
- Weinig was bekend over hoe lang deze aanpassing van de ruststofwisseling aanhoudt.
Wat voegt dit onderzoek toe?
- Dit onderzoek laat zien dat het lichaam bij een groot gewichtsverlies na 6 jaar nog niet is hersteld. De stofwisseling ligt nog steeds lager en er is veel minder van het hormoon leptine in het bloed aanwezig.
- De respondenten die het meeste waren afgevallen, wisten ondanks de grote daling van de energiegebruik het meeste gewicht vast te houden. Dit is tegen mijn verwachting in. Vaak wordt gezegd dat je met kleine stappen en realistische doelen moet werken. Maar dit onderzoek laat zien dat de juist de groep die het meeste afviel het minste in gewicht terugviel. Hier moet nog meer onderzoek naar gedaan om meer duidelijkheid te krijgen over deze interessante bevinding.
De resultaten aan het einde van de competitie
14 deelnemers hadden onder begeleiding van verschillende professionals hard gewerkt om gemiddeld in totaal 58 kilogram af te vallen. Maar wat gebeurde er daarna met het lichaam?
De ruststofwisseling was met zo’n 500 kilocalorieën per dag gedaald! Dit betekent dat je ongeveer een halve pizza per dag minder mag eten. Verder hadden de deelnemers waarschijnlijk meer honger, omdat er veel minder van het hormoon leptine aanwezig was in het bloed. Leptine is één van de hormonen die een rol speelt in het gevoel van verzadiging.
De resultaten na 6 jaar
Je bent nu waarschijnlijk nieuwsgierig welk gewicht de deelnemers hebben weten te behouden… Na 6 jaar kwamen ze gemiddeld 40 kilogram aan in gewicht. Dit betekent dat de deelnemers zo’n 10 tot 15 kilogram van gewichtsverlies wisten vast te houden. Uiteindelijk is dat nog een behoorlijk succesvol resultaat, als je nagaat dat normaliter ongeveer 80-90 procent van de mensen na 6 jaar volledig terugvalt [1].
Waardoor zijn de deelnemers zo veel teruggevallen?
De gewichtstoename is deels te verklaren doordat de deelnemers veel minder snel vol zaten, omdat er nog steeds weinig leptine in het bloed aanwezig was. Daarnaast konden ze veel minder eten dan gewenst, omdat het energiegebruik en de ruststofwisseling na 6 jaar nog steeds veel lager was dan geschat.
Kanttekeningen bij dit onderzoek
Natuurlijk zijn er wel wat kanttekeningen bij dit onderzoek te plaatsen. Eén daarvan is in hoeverre de resultaten vergelijkbaar zijn met normale leefstijlprogramma’s. De respondenten vielen namelijk af voor miljoenen kijkers. Deze prestatiedruk kan zowel negatief als positief uitpakken. Verder stonden ze onder begeleiding van verschillende professionals en gaat het om een kleine onderzoeksgroep wat de betrouwbaarheid van het onderzoek in gevaar brengt.
Er is veel kritiek geweest op het programma. En dit ging vooral over dat de deelnemers te veel gewicht verloren in een te korte tijd, wat volgens de tegenhangers het risico op een terugval flink toenemen. Intuïtief zou je dit wel denken, maar dit is niet in onderzoek aangetoond [3][4].
Wat wel in onderzoek naar voren komt is dat het vroege gewichtsverlies de beste voorspeller is van langdurig gewichtsverlies [5][6][7]. Dit kan misschien verklaren waarom degenen die het meeste waren afgevallen, ook het beste het gewicht stabiel wisten te houden. Zo’n succes geeft je namelijk veel zelfvertrouwen.
Ten slotte hoeft een groot gewichtsverlies niet altijd te leiden tot een veel lagere ruststofwisseling dan de huidige rekenmodellen inschatten [2]. Wat hier precies de verklaring voor is, is nog onduidelijk. Ben jij wel eens veel kilo’s afgevallen en moest je daarna veel minder eten? En had je vaak honger? Laat ons weten hoe jij daarmee om bent gegaan in de FIT.nl community.
