Verschillende factoren kunnen het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Trimethylamine N-Oxide (TMAO) is een voorbeeld van een factor die we in de gaten moeten houden. Het lijkt er namelijk op dat er een verband is tussen hogere hoeveelheden TMAO in het bloed en het risico op cardiovasculaire ziekten. Maar wat is TMAO en hoe verlagen we de hoeveelheid in ons bloed?
Inhoudsopgave
Hart- en vaatziekten
Er wordt steeds meer onderzoek naar TMAO en het risico op hart- en vaatziekten gedaan. Twee recente systematische reviews en meta-analyses laten een significant hoger risico zien op hart- en vaatziekten en vroegtijdig overlijden wanneer men veel TMAO in het bloed heeft [1,2]. Een ander onderzoek laat zien dat mensen met een verhoogde hoeveelheid TMAO in het bloed 60% meer kans hebben op het krijgen van een hartaanval [3].
Op dit moment kunnen onderzoekers nog niet aangeven of TMAO een risicofactor is voor hart- en vaatziekten, of dat er slechts een verband is tussen verhoogde waarden van TMAO en het risico op deze aandoeningen. Ook is het nog niet duidelijk hoe TMAO het risico op hart- en vaatziekten beïnvloedt – maar het lijkt erop dat TMAO het cholesteroltransport verstoort [4].
Hoe maakt ons lichaam TMAO aan?
TMAO wordt door bepaalde darmbacteriën gevormd uit carnitine en choline [4]. Vooral carnitine lijkt belangrijk te zijn voor de vorming van TMAO [5]. Carnitine en choline krijgen we vooral binnen met dierlijke voedingsmiddelen. Choline komt onder andere voor in melk en eieren [6]. Carnitine komt zowel in dierlijke als plantaardige voedingsmiddelen voor. De hoeveelheid carnitine is echter het hoogst in vlees, vis en zuivel [7,8].
De inname aan carnitine is bij vegetariërs en veganisten een stuk lager dan bij vleeseters. Is plantaardig eten dan mogelijk een manier om de aanmaak van TMAO af te remmen? Bijvoorbeeld door de inname aan carnitine te verlagen?
Verlaagt een plantaardig eetpatroon de aanmaak van TMAO?
Een plantaardig eetpatroon zorgt niet voor lagere carnitine-bloedwaardes dan wanneer je vlees eet [9]. Onze lever, nieren en hersenen kunnen carnitine aanmaken. Bijvoorbeeld als er niet genoeg uit de voeding wordt gehaald [10]. Toch zijn er wel aanwijzingen dat een plantaardig eetpatroon het niveau TMAO in het bloed kan verlagen.
In een recent onderzoek volgden 36 gezonde deelnemers twee verschillende diëten. Voor de eerste 8 weken volgde de helft van de deelnemers een plantaardig dieet, terwijl de andere groep een dierlijk eetpatroon volgde. Na 8 weken wisselden ze het dieet om. Beide groepen kregen gemiddeld twee porties vlees of vleesvervangers per dag. Onderzoekers keken naar het niveau TMAO in het bloed. Dit deden ze na het volgen van een van de beide diëten.
Deelnemers die de eerste 8 weken een dieet met vlees volgden zagen een toename van TMAO in het bloed. Terwijl de deelnemers die plantaardige aten dit niet hadden. Dit was nog niet erg verrassend. Wat opvallend was waren de metingen na de wisseling van de diëten. De deelnemers die van een dierlijk naar plantaardig eetpatroon gingen hadden een afname van TMAO, zoals verwacht. Maar diegene die van een plantaardig dieet naar een dieet met vlees gingen hadden geen toename van TMAO. Tegen alle verwachtingen in.
Zoals eerder benoemd zijn er bacteriën nodig voor het maken van TMAO in de darmen. Er wordt gedacht dat deze bacteriën goed gedijen bij mensen die veel rood vlees eten. De onderzoekers denken dat door de deelnemers een tijd vegetarisch te laten eten, het vermogen om TMAO aan te maken afneemt.
Of dit type benadering kan worden gebruikt als strategie om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen, moet verder onderzocht worden.
Rood vlees naar wit vlees
Is volledig plantaardig eten voor jou geen optie? Het lijkt erop dat wisselen van rood vlees naar wit vlees ook de hoeveelheid TMAO kan verlagen. Deelnemers van een studie volgden vier weken een dieet met vooral rood vlees, wit vlees of vleesvervangers. Ook hier was een duidelijke stijging van de hoeveelheid TMAO te zien bij mensen die rood vlees eten. Niet alleen in vergelijking met het plantaardige dieet, maar ook met het wit vlees-dieet. Er werd daarnaast een daling gezien als er van een rood vlees-dieet werd gewisseld naar een wit vlees- of plantaardig dieet [5].
Conclusie
Hoge niveaus van TMAO in het bloed lijkt samen te hangen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Onderzoek laat zien dat het volgen van een dierlijk voedingspatroon de hoeveelheid TMAO laat stijgen. Dit is vooral het geval bij een dieet rijk aan rood vlees. Op dit moment moet er nog meer onderzoek gedaan worden naar dit onderwerp. Maar het kan zeker geen kwaad om vaker je stukje (rood) vlees te laten staan, en dit te vervangen voor wit vlees of een plantaardige vervanging.
Wil je weten hoe je als sporter gezond plantaardig kunt eten? In dit artikel vind je alle adviezen voor sportvoeding voor veganisten. Onze favoriete vleesvervangers vind je in dit artikel. Of kijk eens bij onze gezonde recepten, en filter op vegetarisch of veganistisch!
