Gezond eten en volop bewegen; fit zijn is de trend tegenwoordig. En om onze inspanningen zo goed mogelijk in beeld te brengen gebruiken we massaal verschillende gezondheidsapps en activity trackers. Handig toch? Nou, lang niet altijd. In dit artikel ga ik dieper in op de voor- en nadelen van deze hulpmiddelen.
Meten is weten?
De laatste jaren is steeds meer digitaal meetbaar. Denk maar aan je persoonlijke data op internet. Maar ook de fitnessindustrie maakt slim van deze nieuwe mogelijkheid gebruik, met bijvoorbeeld stappentellers, fitness- en dieetapps en activity trackers. De kans is groot dat je wel eens een app geprobeerd hebt zoals een calorieënteller of een hardloopapp.
Het bijhouden van je calorieën of het gebruik van een stappenteller kan zeker waardevolle inzichten geven. Aan de hand hiervan kun je voor jezelf een SMART-doel opstellen. Dit zorgt ervoor dat je effectief te werk gaat. Een gezondheidsapp kan dus zeker een waardevolle tool zijn.
Het effect van activity trackers en gezondheisapps op ons gedrag
We bewegen te weinig. De meeste volwassenen halen de beweegrichtlijnen niet. Draagbare fitnesstrackers geven ons inzicht in ons beweegpatroon. Uit verschillende onderzoeken blijkt dan ook dat fitnessapps en activity trackers helpen om meer te bewegen [1-4]. Het bijhouden van je voeding in een app kan je helpen om bewuster en gezonder te eten. De vraag is wel: voor hoe lang? Blijf je constant je stappen tellen of je voeding bijhouden en blijf je gemotiveerd? Of moet je toch echt meer doen dan alleen een app of smartwatch aanschaffen?
Kortom: een activity tracker of gezondheidsapp kan je helpen om meer te bewegen of gezonder te eten. Maar je kunt hier ook in doorslaan.
De nadelige effecten van gezondheidsapps en activity trackers
In dat doorslaan schuilt dan ook het probleem [5]. We ‘werken’ aan onze gezondheid, sportprestaties of uiterlijk. Door alles meetbaar te maken, kunnen we zien of we onze doelen al dan niet halen. We zien regelmatig dat mensen het plezier verliezen als ze alles meetbaar maken.
Want hoe reageer je als je een keer over je caloriedoel heengaat, of niet die 10.000 stappen op een dag haalt? Het constant bezig zijn met meten kan onnodige stress en frustratie met zich meebrengen.
Recent onderzoek van de universiteit van Californië laat zien dat het bijhouden van je beweging lang niet altijd werkt om je doelen te behalen. Van de 200 onderzochte vrouwen in dit onderzoek gaf 68% in eerste instantie aan de activity tracker te zien als een hulpmiddel dat hen hielp gezond te leven. De keerzijde was dat 79% ook de druk voelde om dagelijks hun targets te halen. 59% had het gevoel dat het apparaat grote invloed had op hun gedrag. Bij 30% veroorzaakte de activity tracker een schuldgevoel als de doelen niet behaald werden [6].
Wat nog heftiger is: het gebruik van gezondheidsapps en health trackers kan eetstoornissen in de hand werken [7]. Fitnessapps kunnen je pushen om harder door te zetten dan je zou moeten doen. Dit kan dus averechts werken voor je gezondheid. Zo kun je bijvoorbeeld te veel focussen op wat de app zegt wat je moet doen en zo de kans op een blessure vergroten. Je luistert meer naar de app dan naar je lichaam.
Ik merk regelmatig in de praktijk dat het bijhouden van je voeding en beweging ook negatief kan uitpakken. Een gevolg kan zijn dat je te veel bezig bent met je gedrag waardoor een app juist averechts werkt. Het halen van kwantitatieve doelen (zoals minimaal 10.000 stappen per dag) kan dan zelfs belangrijker worden dan de gezondheid zelf.
De vraag is dus of een app wel effectief is en je helpt om al je doelen te bereiken. Heb je de basiskennis over hoeveel calorieën bepaalde producten bevatten en snap je de werking van de energiebalans? Dan is het handig om de stap te maken naar intuïtief eten, zodat je niet maandenlang je voeding bijhoudt. Uiteindelijk moet je het toch zonder app kunnen. Hoe je dit doet leggen we je uit in het artikel over intuïtief eten.
Wegen de voordelen op tegen de nadelen?
Ik gebruik ook verschillende gezondheidapps en activity trackers. Ik heb altijd mijn running app aan als ik ga hardlopen om te zien hoe ver en hoe snel ik gelopen heb. En het kan mij inderdaad stress opleveren als ik een keer niet zo lekker gelopen heb. Ook de stappenteller op mijn iPhone check ik regelmatig. Die mij, met uitzondering van de weekenddagen, steevast laat zien dat ik niet mijn dagelijkse doel van 10.000 stappen heb gehaald.
Ik denk dat alle gezondheidsapps en andere activity trackers een goed hulpmiddel zijn om een leefstijlverandering in werking te zetten. Maar moeten we de rest van ons leven blijven loggen en bijhouden? En nog belangrijker, moeten we ons humeur en zelfbeeld laten bepalen door de feedback van een app?
Ik ben heel benieuwd naar jullie meningen en ervaringen. Gebruiken jullie verschillende gezondheidsapps en activity trackers en wat is jullie ervaring hiermee? Laat het me weten in een reactie!
Referenties
[1] Mercer, K., Li, M., Giangregorio, L., Burns, C., & Grindrod, K. (2016). Behavior change techniques present in wearable activity trackers: a critical analysis. JMIR mHealth and uHealth, 4(2).
[2] Cadmus-Bertram, L. A., Marcus, B. H., Patterson, R. E., Parker, B. A., & Morey, B. L. (2015). Randomized trial of a Fitbit-based physical activity intervention for women. American journal of preventive medicine, 49(3), 414-418.
[3] de Vries, H. J., Kooiman, T. J., van Ittersum, M. W., van Brussel, M., & de Groot, M. (2016). Do activity monitors increase physical activity in adults with overweight or obesity? A systematic review and meta‐analysis. Obesity, 24(10), 2078-2091.
[4] Zhao, J., Freeman, B., & Li, M. (2016). Can mobile phone apps influence people's health behavior change? An evidence review. Journal of medical Internet research, 18(11).
[5] Lieberman, C. (2018) How Self-Care Became So Much Work. Geraadpleegd op 29-8-2018 via https://hbr.org/2018/08/how-self-care-became-so-much-work
[6] Duus, R. (2015) How we discovered the dark side of wearable fitness trackers. Geraadpleegd op 29-8-2018 via https://theconversation.com/how-we-discovered-the-dark-side-of-wearable-fitness-trackers-43363
[7] Simpson, C. C., & Mazzeo, S. E. (2017). Calorie counting and fitness tracking technology: Associations with eating disorder symptomatology. Eating behaviors, 26, 89-92.
