Iedereen heeft zich wel eens op de weegschaal gewogen, of het nu thuis is of op de sportschool. Sommigen vinden het gewoon leuk om even te weten wat hun gewicht is, anderen zijn serieuzer en houden hun gewicht nauwkeurig bij. Ook zie je steeds meer mensen hun smartphone gebruiken bij het hardlopen, zodat ze weten hoe snel ze lopen en welke route ze hebben afgelegd. Zelfmeting is wat dat betreft niet nieuw voor ons, maar toch klinkt het erg raar wanneer iemand continu cijfermatig de eigen levensstijl vastlegt om de zelfkennis te kunnen vergroten. Dit is dan ook het idee achter de zogenaamde Quantified Self-beweging. Maar wat houdt dit ‘Quantified Self’ in en wat is de meerwaarde van zelfmeting voor de gezondheid?
Jezelf uitdrukken in cijfers
Quantified Self werd voor het eerst geïntroduceerd in 2007 door Gary Wolf en Kevin Kelly, waarbij het monitoren van je leven via zelfmeting centraal staat. Hoeveel stappen zet ik gemiddeld per dag? Hoeveel calorieën heb ik vandaag gegeten? Hoe efficiënt heb ik afgelopen nacht geslapen? Wat was mijn gemoedstoestand de afgelopen maand? Dit zijn enkele vragen die allemaal gaan over jezelf, lichamelijk en mentaal. Door de enorme groei in de sensortechnologie, gecombineerd met de opkomst van de smartphone, is het tegenwoordig erg gemakkelijk om alles over jezelf vast te leggen en te kwantificeren. De Quantified Self-beweging springt dan ook in op de toenemende mate waarin de mens technologie integreert in zijn leven, met het doel informatie te verzamelen over zichzelf en hiervan te leren. Met dit doel in het hoofd draait het bij Quantified Self uiteindelijk om drie vragen:
– Wat heb je gedaan?
– Hoe heb je het gedaan?
– Wat heb je geleerd?
Apps en gadgets
De explosieve groei van zelfmeting is zeker mede te danken aan de opkomst van de smartphone en gadgets met steeds betere sensors. Het meten van het eigen lichaam en de levensstijl wordt ons steeds makkelijker gemaakt. Apps voor smartphones worden gratis of tegen een kleine vergoeding aangeboden en vervolgens kun je hiermee alles digitaal bijhouden. Zo kun je je hardloopsessies gemakkelijk verbeteren met Runkeeper, je eetgedrag dagelijks bijhouden met Foodzy, de hartslag meten met Instant Heart Rate van Azumio en ga zo maar door.
Ook de gadgetmarkt is explosief aan het groeien, veelal te danken aan de enorme technologische stappen voorwaarts in de sensortechnology. Sensoren worden steeds kleiner, nauwkeuriger en goedkoper om te produceren. Daardoor is deze technologie ook steeds meer beschikbaar voor de gewone consument. Zo is er al een verscheidenheid aan Activity Trackers op de de markt beschikbaar. Dit zijn draagbare meetinstrumenten, vaak in de vorm van een armband, die alle dagelijkse activiteiten bijhouden en je vervolgens helpen keuzes te maken om nog gezonder en actiever te leven. Waar het eerst werd gelanceerd door kleine jonge bedrijven, hebben tegenwoordig ook grote namen als Nike en Polar zich op deze markt begeven met ieder een eigen Activity Tracker-armband. Naast de Activity Trackers zijn er nog tal van andere gadgets beschikbaar. Withings heeft bijvoorbeeld een weegschaal die gewicht en vetpercentage meet en deze gelijk doorstuurt naar de smartphone. De oxymeter van Ihealth kan gemakkelijk je zuurstofsaturatie en hartslag meten en wederom doorsturen naar je smartphone ter opslag. Zepp biedt een verscheidenheid aan sportartikelen met sensoren om de techniek te kunnen verbeteren; denk hierbij aan een golfhandschoen de je swing kan analyseren en vervolgens advies kan geven.
Uiteraard betreft dit nog maar het begin en kunnen we in de toekomst zeker meer van dit soort technologische hebbedingen verwachten. Waar voorheen metingen alleen gedaan konden worden in duur ingerichte testlabs, is door de opkomst van Quantified Self het nu mogelijk om gemakkelijk en goedkoop zelf allerlei metingen te doen. In september 2012 is binnen de Hanzehogeschool Groningen het Quantified Self Institute opgericht om datgene wat binnen de QS-beweging gebeurt, te koppelen aan onderwijs, onderzoek en ondernemerschap. Het instituut richt zich op de beschikbaarheid van deze nieuwe technologie en welke gewenst is voor zelfmeting, de validiteit en betrouwbaarheid van de technologie en uiteraard de effectiviteit van het gebruik van zelfmeting.
Van data naar kennis
Ook wij kunnen ons afvragen wat we met deze nieuwe technologie allemaal kunnen. Het is leuk om alles bij te houden, maar wat is nu eigenlijk de meerwaarde van zelfmeting? Op kleine schaal kunnen we aan de hand van deze apps en gadgets onze levensstijl aanpassen, zodat we gezonder en actiever leven. Uit een onderzoek van onderzoeksbureau Motivaction in samenwerking met het Quantified Self Institute van de Hanzehogeschool in Groningen blijkt dat vier op de vijf personen die aan zelfmeting (self-tracking) doet, zijn gedrag weleens heeft aangepast naar aanleiding van de uitkomsten hiervan. Denk bijvoorbeeld aan de keuze om een halte eerder uit te stappen en naar huis te lopen omdat je Activity Tracker aangeeft dat je nog een paar honderd stappen mist om tot de 10.000 te komen. Ook kunnen we aan de hand van deze technologie onze sportprestaties verbeteren, bijvoorbeeld door te sporten met een hartslagmeter of de eerdere genoemde golfhandschoen. De extra informatie die deze Activity Trackers, apps en gadgets ons geven, kunnen ons helpen met in kaart brengen van ons leven en lichaam om vervolgens de juiste aanpassingen te doen om ons levensstijl te verbeteren.
Op grote schaal kan dit zelfs nog grotere veranderingen met zich meebrengen. We zien dit nu al terug in de steeds grotere belangstelling vanuit de gezondheidszorg en fysiotherapie in eHealth, het toepassen van informatie- en communicatietechnologie in de gezondheidszorg. “Zelfmeten op grote schaal leidt tot een verschuiving van kennis over groepen naar kennis over het individu. Dit kan bijvoorbeeld een radicale verandering in de gezondheidszorg betekenen. Denk aan geïndividualiseerde geneeskunde en medicatie.”
Conclusie
Zelfmeting heeft zeker toegevoegde waarde voor iedereen die zich bezig houdt met zijn eigen lichaam en levensstijl. Door de vele apps en gadgets wordt zelfmeting dan ook steeds makkelijker en betaalbaarder voor de consument. De verkregen informatie via deze technologie kan gelijk gebruikt worden om aanpassingen en verbeteringen te doen op de eigen levensstijl. Wel is het van belang dat deze technologie voldoende mate van validiteit en betrouwbaarheid kan garanderen, iets waar het Quantified Self Institute zich druk mee bezig houdt voor ons.
