Ben jij gewend jezelf te troosten of te belonen met lekker eten? Dan is er bij jou waarschijnlijk sprake van emotie-eten.
Emotie-eten afleren is vaak een uitdaging, maar zeker niet onmogelijk. Een interessant onderzoek geeft extra hoop.
Het blijkt namelijk dat je met het herkaderen van je gedachten tot constructieve (helpende) gedachten een emotionele eetbui kunt voorkomen. Meer hierover lees je in dit artikel.
Wat is emotie-eten?
Bij emotie-eten gebruik je voedsel om vervelende emoties uit de weg te gaan. Een negatief gevoel of vervelende ervaring is hierbij een emotionele trigger die een eetbui uitlokt. Het eten leidt je af van het nare gevoel en kan daarnaast ook tijdelijk een prettig gevoel geven.
Emotie-eten gebeurt vaak in afwezigheid van honger; daardoor vergroot dit het risico op overgewicht [1-3].
Hoewel emotie-eten vaak in verband wordt gebracht met negatieve emoties, hoeft dat niet altijd het geval te zijn. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat negatieve emoties lang niet altijd resulteren in overeten [4-6].
Een mogelijke verklaring voor de inconsistentie in de onderzoeksresultaten is de tussenstap die vaak wordt overgeslagen. Namelijk de manier waaróp je met de negatieve emoties omgaat maakt een groot verschil of een emotionele trigger resulteert in overeten of niet.
Hoe je omgaat met een emotionele trigger maakt een groot verschil
Uit ander onderzoek komt bijvoorbeeld naar voren dat het onderdrukken van gevoelens een eetbui kan uitlokken. Terwijl je gedachten uitdagen en ze ombuigen tot meer constructieve gedachten ervoor kan zorgen dat een eetbui uitblijft [1].
In deze interessante studie moesten respondenten terugdenken aan negatieve gebeurtenissen in hun leven.
Ze kregen daarbij de opdracht om het negatieve gevoel te onderdrukken of cognitief te herkaderen tot constructieve (helpende) gedachten. Bij cognitief herkaderen ga je gedachten die aan het gevoel ten grondslag liggen omvormen tot meer helpende gedachten. Bijvoorbeeld “het was heel vervelend wat ik heb meegemaakt, maar ik heb er veel van geleerd. En gelukkig gaat het nu beter”.
Of een ander voorbeeld: “ik heb een fout gemaakt op mijn werk, maar dat kan gebeuren. Ik doe mijn best en fouten maken mag en dat maakt mij niet minder als mens”. Vaak zakt daarna het negatieve gevoel weer weg.
Vervolgens kregen de respondenten de opdracht om te proeven van hoogcalorisch voedsel zoals chocola en koekjes. Het zal je vast niet verbazen dat de respondenten die hun gevoel hadden onderdrukt meer aten dan de groep die de opdracht kreeg om hun gedachten constructief te herformuleren. Dit effect werd opnieuw bevestigd in twee vervolgexperimenten [1].
Waardoor kunnen (negatieve) emoties een trigger zijn voor overeten?
De grote hamvraag is natuurlijk hoe negatieve emoties een trigger kunnen zijn voor overeten. Hiervoor zijn een aantal verklaringen:
Een verlies van zelfcontrole
De eerste verklaring is dat negatieve emoties en stress je zelfcontrole verzwakken. Dit vergroot het risico dat je terugvalt in ‘oude’ gewoontes.
Ben je bijvoorbeeld gewend om onder stress of bij negatieve emoties dit gevoel weg te drukken met eten, dan is er een grote kans dat dit in de toekomst weer gebeurt.
Het kan lijken alsof zo’n terugval uit de lucht komt vallen. Dit komt omdat we gewoontegedrag vaak uitvoeren zonder dat we het ‘bewust’ doorhebben. Hierdoor is het veranderen van emotie-eten extra uitdagend.
Je rechtvaardigt je eigen snackgedrag
Een andere reden waarom je kunt overeten na een (negatieve) emotie heeft te maken met dat je het ‘ongewenste’ gedrag gaat rechtvaardigen. Je hebt bijvoorbeeld de hele dag gewerkt, of je voelt je verdrietig en je vindt dat je wel een snack wel hebt verdiend. In het Engels noemt men dat met een mooi woord ook wel self-licensing. Je geeft jezelf daarmee toestemming voor overeten. Dit proces vindt in tegenstelling tot gewoontegedrag vaak meer bewust plaats.
Naar self-licensing is niet geheel toevallig ook onderzoek gedaan. In een interessant experiment moest een groep respondenten bijvoorbeeld de omschrijvingen lezen van lekkere snacks. Dit gebeurde zowel in een neutrale emotionele staat als in een negatieve emotionele staat [7].
Niet geheel verrassend bleek dat de respondenten in een negatieve emotionele staat het vaak minder erg vonden om van de ‘snacks’ te eten. En zich vervolgens ook meer tegoed deden aan de lekkernijen dan de groep waarbij geen negatieve emoties waren getriggerd.
Hoe kom je van emotie-eten af?
Wil je graag meer weten over emotie-eten en hoe je eraf kunt komen? Lees dan het volgende artikel over emotie-eten of bekijk het volgende webinar met diëtist en emotie-eten-expert Neeke Smit.
Wil je graag 1 op 1 aan de slag met leefstijlverandering? Dan helpen we je graag via online coaching. Meer informatie over online coaching vind je op de volgende pagina.
