Of je het nou wilt of niet, zweten doet iedereen. Dit is een normaal proces dat er voor zorgt dat het lichaam afkoelt. Waarschijnlijk heb je wel eens gemerkt dat je zweet naar ammoniak ruikt. Lees hier wat de oorzaak hiervan is en hoe je deze nare geur kan voorkomen.
Het korte antwoord: In de meeste gevallen is de oorzaak een onvoldoende inname van koolhydraten voor een langdurige intensieve inspanning. Hierdoor raken de glycogeenvoorraden uitgeput en moet het lichaam de energie halen uit eiwitten, waarbij het afvalproduct een ammoniakgeur veroorzaakt. Er zijn ook medische oorzaken, bijvoorbeeld een disfunctionerende lever. Als het zweet vaker naar ammoninak ruikt terwijl je wel voldoende koolhydraten eet, raadpleeg dan een arts.
Wat is ammoniak?
Ammoniak (NH3) bestaat uit een stikstofatoom (N) en drie waterstofatomen (H). In ons lichaam komt stikstof alleen voor in aminozuren [1]. Aminozuren zijn bouwstoffen van eiwitten.
Waarom kan zweet naar ammoniak ruiken?
Tijdens het hardlopen heeft het lichaam extra energie nodig om ervoor te zorgen dat je het tempo vol kunt houden. Het lichaam kan energie halen uit vier bronnen. Deze bronnen zijn onder te verdelen in snelle suikers direct uit de bloedbaan, glycogeenvoorraden, vetreservers en eiwitten (die onder te verdelen zijn in aminozuren). De mate waarin welke energiebron prioriteit heeft voor het aanleveren van energie is afhankelijk van de soort inspanning, hoeveel energie dat in het lichaam aanwezig is en de intensiteit. Zo zijn vetreservers relatief langzaam in het omzetten van vet in energie en die zullen dus minder snel gebruikt worden als energiebron bij inspanningen met een hoge intensiviteit [1,2]. Lees hier meer over het energiegebruik tijdens het sporten.
Bij een matig intensief tempo haalt het lichaam haar energie voornamelijk uit koolhydraten en vetreservers. Deze energie zit onder andere opgeslagen in glycogeenvoorraden en vetweefsel. Wanneer de intensiteit bij het hardlopen heel hoog ligt, heeft het lichaam snel energie nodig. Dit gaat gepaard met aanspraak op voornamelijk suikers in de bloedbaan en glycogeenvoorraden die snel de verbranding op gang moeten brengen. Wanneer iemand op een intensief tempo gaat hardlopen en de glycogeenvoorraden uitgeput zijn, moet het lichaam haar energie halen uit een andere bron. Aangezien eiwitten (aminozuren) sneller energie om kunnen zetten dan vetreserves zal het lichaam deze bron eerder als energie gaan gebruiken. Wanneer het lichaam aminozuren als brandstof gebruikt, wordt het atoom stikstof gescheiden van het aminozuur [1,2]. De rest dat van de aminozuur overblijft, wordt vervolgens omgezet in glycose. Glycose kan vervolgens als energie worden gebruikt. De overige stikstof blijft in het lichaam. Wanneer er te veel stikstof in het lichaam aanwezig is, kan niet alles door de nieren worden verwerkt en zal een gedeelte via het zweet worden uitgescheiden. Als iemand hier te weinig bij drinkt, krijgt het zweet een sterke ammoniakgeur [1,2].
Overige oorzaken: raadpleeg een dokter
Ook kunnen er andere redenen zijn waarom zweet naar ammoniak ruikt. Wanneer iemand wel voldoende eet (met name koolhydraten) en voldoende drinkt voor en tijdens een intensieve workout en het zweet alsnog elke keer naar ammoniak ruikt, is het raadzaam om een dokter te raadplegen [2].
Hoe kan je dit voorkomen?
Om te voorkomen dat je lichaam eiwitten gaat verbranden, is het verstandig om voldoende koolhydraten en water te nuttigen voor, tijdens en na de training. Dit geldt vooral bij lange intensieve trainingen. Een makkelijke oplossing is om bijvoorbeeld wat water te mixen met druivensuiker en tijdens een lange training deze te drinken. Let vooral op als je een dieet volgt met weinig koolhydraten terwijl je vaak intensief gaat sporten: de timing van het nemen van koolhydraten moet ook met name rondom de training liggen [1,2].
