Helpt vitamine D tegen COVID-19?

Als je de krantenkoppen en een groot aantal experts mag geloven is vitamine D het nieuwe wondermiddel tegen COVID-19. Niet alleen de 1,5 meter afstand of je handen ‘stukwassen’, maar elke dag een extra pilletje. Een grote groep wetenschappers vraagt meer aandacht voor het gebruik van vitamine D tegen meer besmettingen. Maar is dit terecht?

Wat je hoort in de media

De afgelopen maanden hoor je steeds vaker experts die uitspraken doen over het nut van vitamine D bij het voorkomen van de ziektekans bij COVID-19. Zoals Hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell van de Vrije Universiteit die zegt tegen het AD [1]:

“Wachten op absoluut bewijs bij vitamine D lijkt onverstandig gezien het grote aantal mensen met lage vitamine D-spiegels en de belangrijke rol die vitamine D speelt in het immuunsysteem.”

Andere onderzoekers gaan nog een stap verder. Een groep van 150 professoren en onderzoekers geeft aan in een open brief dat het verstandig is om je vitamine D op peil te houden [2].

Waar komen deze uitspraken vandaan?

Zij claimen voldoende bewijs te hebben dat een voldoende vitamine D-status geassocieerd kan worden met een kleinere kans op een COVID-infectie, verminderde kans op ziekenhuisopname en een verlaagde sterftekans. Dit klinkt veelbelovend. Ze maken zelfs een statement als:

‘very likely causal, not just correlation’.

Oftewel het is vrij aannemelijk volgens deze groep van 150 professoren en onderzoekers dat er een oorzaak-gevolgrelatie bestaat. En dit laatste punt is het belangrijkste. Maar niet alle onderzoekers denken hier hetzelfde over. Critici geven juist aan dat er nog geen causaal verband is vastgesteld omdat er onvoldoende bewijs is. Het Voedingscentrum vermeldt dit ook op hun website: “Of een vitamine D-supplement helpt om infecties te voorkomen zal eerst op een goede systematische wijze moeten worden aangetoond.”

Maar als je even goed zoekt, is vorige maand de eerste meta-analyse gepubliceerd over dit onderwerp [8]. Onderzoekers geven aan dat suppletie van vitamine D niet lijkt te helpen bij de infectiekans. Maar vitamine D-suppletie kan wel het ziektebeloop positief beïnvloeden en de kans op ziekenhuisopname en sterfte bij ouderen verkorten die een vitamine D-tekort hebben. Ook deze meta-analyse heeft zoals bij elk onderzoek een aantal tekortkomingen. Toekomstig onderzoek moet meer duidelijkheid geven over de rol van vitamine D bij ouderen en bij andere doelgroepen.

Maar wat nu?

Ook jij vraagt je nu waarschijnlijk af wat je moet doen. Wacht je op sluitend bewijs? Of neem je de gok om nog meer de nadruk te leggen op het belang van vitamine D? We weten namelijk al decennia dat een gebrek aan deze vitamine niet bevorderlijk is voor je immuunsysteem [3,4].

En laat het nou net zo zijn dat Nederlanders te weinig vitamine D binnenkrijgen in de wintermaanden. Circa 50% van de thuiswonende ouderen en 85 tot 90% van de bewoners van een verzorgings- of verpleeghuis hebben een vitamine D-spiegel van < 50 nmol/L [5], wat te laag is. Kortom, iets in de gaten te houden, want blijkbaar komt het huidige vitamine D-advies onvoldoende aan bij deze kwetsbare doelgroep.

Verder is bekend dat een grote dosis vitamine D bij een flink tekort de ziektekans bij luchtweginfecties verkleint [6]. Maar ook hier is het belangrijk om je te realiseren dat COVID-19 een ander virus is. En dat je niet gelijk de conclusie kan trekken dat de vitamine zo goed werkt tegen dit virus.

Vooralsnog lijkt het RIVM en het kabinet zich met name te richten op de social distancing-maatregelen. Dit valt te begrijpen omdat er zo veel onduidelijk is en je ook niet mensen massaal valse hoop wilt geven met een paar pilletjes vitamine D. Het kan zelfs schijnveiligheid creëren doordat je denkt dat je toch wel beschermd bent en geen mondkapje hoef te dragen of die 1,5m afstand moet houden.

Maar alsnog blijft die vraag hangen. Is het toch niet verstandig om extra vitamine D te slikken?

Het antwoord is simpel. Ja, vooral als je een tekort hebt. In de maanden oktober tot en met maart is het verstandig als Nederlander om extra vitamine D te slikken. Los van de ziekte- en overlijdenskans op COVID-19 is het raadzaam de onderstaande figuur met richtlijnen te volgen. Let goed op de uitzonderingen en risicogroepen waarvoor andere adviezen gelden en als je gedurende het voorjaar en zomer weinig blootgesteld wordt aan zonlicht is het ook aan te raden om vitamine D te slikken.

Let wel: overdoseer niet met vitamine D. Neem niet meer dan 20 mcg per dag en raadpleeg bij twijfel je huisarts of diëtist om advies. Heb je (het vermoeden van) een ernstig tekort? Raadpleeg dan sowieso een medisch specialist.

Conclusie & advies

Er is (vooralsnog) geen sluitend bewijs dat vitamine D direct de overlijdenskans en het ziektebeloop van COVID-19 beïnvloedt. Echter, zijn er wel aanwijzingen die een positief resultaat laten zien. Daarom adviseren wij het zekere voor het onzekere. Het advies van The Lancet vat het mooi samen [7]:

“There is a chance that their implementation might also reduce the impact of COVID-19 in populations where vitamin D deficiency is prevalent; there is nothing to lose from their implementation, and potentially much to gain.”

Zorg er sowieso voor dat je voldoende vitamine D binnenkrijgt. In de bovenstaande tabel vind je een overzicht van hoeveel je nodig hebt in de maanden oktober tot maart (de zon bevat niet genoeg UVB-stralen om je in die maanden van vitamine D te voorzien). Let hierbij goed op de uitzonderingen en of je voldoende buiten komt (zowel in de winter als zomer).

Leefstijl is doorslaggevend!

Verder is het verstandig om je te realiseren dat vitamine D geen wondermiddel is. Je ziektekans en gezondheid wordt met name bepaald door leefstijlfactoren zoals je voedingskeuzes, het handhaven van een gezond gewicht, voldoende rust, slaap en beweging. Helaas wordt nog te vaak binnen de gezondheidsbranche zowel door consumenten als professionals te reductionistisch gedacht; men zoomt in op details. Kijk naar het grotere plaatje. Gezondheid zit hem in de eenvoud!

Twijfel je over je leefstijl? En wil je gezonder leven? Bekijk dan eens ons boek de FIT Methode of neem contact met ons op voor online coaching.