Onderzoek: grotere kans op botbreuken als vegetarier?

Heb je een grotere kans op botbreuken als vegetariër dan een vleeseter? Is dit iets om je zorgen over te maken als je meer plantaardig eet? Wat zegt een recente uitgebreide studie [1]?

De theorie

Het idee heerst dat je door een meer plantaardig voedingspatroon een tekort aan voedingsstoffen binnenkrijgt. Als je FIT.nl langer volgt, weet je dat het mogelijk is om gezond en gevarieerd te eten als vega(n) door een aantal aanpassingen te maken.

Maar dit lukt (helaas) lang nog niet iedereen. Vaak door een gemis aan kennis, tijd of vaardigheden. We zien dan ook uit verschillende onderzoeken dat vegetariërs een lagere botmineraaldichtheid hebben dan vleeseters [2][3]. Dit percentage is klinisch significant, maar mogelijk in de praktijk verwaarloosbaar.

Waar moet je dan op letten? Verschillen tussen vleeseters en niet-vleeseters kunnen zich ontwikkelen in de consumptie van [1][4][5][6]:

• eiwit,
• calorieën,
• ijzer,
• vitamine D en als gevolg lager IGF-1,
• vitamine B1,
• vitamine B12.

De relatie tussen deze macro’s en micro’s en botbreuken is niet causaal. Toch is het raadzaam om er wel rekening mee te houden om zo gezond mogelijk te eten. We hebben niet voor niets de Schijf van 5.

Wat we wel duidelijk weten uit eerdere data is dat vegetariërs minder calorieën eten, maar ook minder vaak voldoen aan de eiwitinname van 0,75 g/kg lichaamsgewicht/dag voor volwassenen dan reguliere vleeseters (68,2% versus 85,2%) [7]. En een kleinere kans op een hogere eiwitinname van 1,2 g per kilogram lichaamsgewicht te bereiken (15,8% versus 33,6%) [8]. Dit kan helpen om leeftijdsgebonden bot- en spierverlies te verminderen [1]. Ander onderzoek lijkt weer aan te geven dat er geen directe relatie is tussen eiwitten en botbreuken [9]. Interessant, want indirect zou je dit wel verwachten.

Is de kans groter op botbreuken als vegetariër?

In deze studie werden 258,765 volwassenen uit het Verenigd Koninkrijk gedurende meerdere jaren gevolgd en werden hun medische gegevens over botbreuken opgevraagd. Het ging hier om: 137,954 mensen die vlees eten, 9557 pescotariërs en 7638 vegetariërs. De relatie werd nauwkeurig geanalyseerd en er is gecontroleerd voor onder andere leefstijlfactoren, leeftijd, geslacht en BMI.

Wat blijkt uit de data?

Uit de data komt naar voren dat vegetariërs vergeleken met reguliere vleeseters een 50% relatief grotere kans hebben op een botbreuk in de heup.

Dit lijkt heel veel: 50% relatief grotere kans.

Echter, als je het terugrekent naar absolute getallen, valt het wel mee en gaat het om 3,2 botbreuken in de heup voor vegetariërs in vergelijking met 2,1 voor vleeseters over 1000 mensen gedurende tien jaar.

Waarom is het zo belangrijk om kritisch naar cijfers te kijken bij wetenschappelijke studies? Vaak wordt er geen rekening gehouden met absolute en relatieve getallen. Als je slim met de cijfers speelt denk je misschien: “Ik moet nooit meer een vegetarisch dieet volgen want dit is killing voor mijn botten.” Maar als je naar de absolute getallen kijkt, dan vallen de cijfers wel mee. De toename is van 2,1 per 1000 naar 3,2 per 1000.

BMI speelt een rol

De onderzoekers geven aan dat ongeveer 30% van het effect mogelijk verklaard kan worden door een lager BMI bij vegetariërs. De overige 70% van het verschil blijft nog onbekend. Mogelijk zorgen extra calorieën voor meer voedingsstoffen die beschermend werken voor je botten en kan een laagje vet als een stootkussen functioneren, omdat vet mede oestrogeen produceert. Oestrogeen is een hormoon dat de botafbraak (deels) af kan remmen [2].

En bij een vegan voedingspatroon?

Jammer genoeg was de subgroep met een veganistisch voedingspatroon te klein voor analyse. We zijn benieuwd wat het effect is voor deze groep. Een ander punt van kritiek is dat er vooral mensen met een Kaukasisch ras aan het onderzoek meedoen. We zijn benieuwd naar het effect bij andere etniciteiten voor een bredere kijk.

Hoe zit het dan met eerder onderzoek?

Gelukkig is er eerder onderzoek. In het European Prospective Investigation into Cancer-Oxford (EPIC-Oxford) [6], UKWCS [8] en Adventist Health Study-2 (AHS-2) cohort [9], hadden vegetariërs een grotere kans op botbreuken in vergelijking met vleeseters in beide UK-onderzoeken, maar niet in de AHS-2. Opvallend was verder dat pescotariërs in het EPIC-Oxford cohort ook een grotere kans hadden op botbreuken.

Andere voordelen van een vega(n) voedingspatroon

In tegenstelling zijn er ook weer observationele onderzoeken die laten zien dat vegetariërs een kleinere kans hebben op hart- en vaatziekten en kanker. Dit komt neer op 13 minder kankergevallen per 1000 mensen over een periode van 10 jaar en een 9% lager risico op hart- en vaatziekten eerder waargenomen in het VK Biobank [10][11].

Verder is het goed om te vermelden dat alle onderzoeken die hierboven besproken zijn een observationele opzet hebben. Oftewel je kunt geen directe oorzaak gevolg relatie aantonen. De onderzoekers hebben hier wel zoveel mogelijk proberen te corrigeren om een zo betrouwbaar beeld als mogelijk te krijgen. Dit betekent niet dat je niets met deze data kunt. Vooral omdat bij zulke grote studies met een lange looptijd dit de enige manier is om data te verzamelen. Kortom, roeien met de riemen die je hebt.

De toekomst zal het uitwijzen als er meer data is. Vooralsnog zijn er dus zowel voor als tegens. Als je meer plantaardig wil gaan eten is het belangrijk om dit goed uit te zoeken. Of dit in overleg te doen met een diëtist, dan weet je zeker dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.

Advies

Volg je een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon en wil je zeker weten dat je alles binnenkrijgt?

Lees dan deze gids voor vegetariërs.

Of deze gids voor veganisten.

Wil je een voorbeeld voedingsschema zodat je een idee hebt hoe een gezond (plantaardig) voedingspatroon eruit ziet? Start dan met FIT PRO,