Krijgen we steeds meer kanker door troep in ons eten?

Kanker komt tegenwoordig steeds meer voor. Dit zou mede worden veroorzaakt door kankerverwekkende stoffen in ons eten en drinken. Maar is dit ook zo? En zijn er ook voedingsmiddelen die het risico op kanker kunnen verminderen? Ik dook in de literatuur om het uit te zoeken.

Oorzaken van kanker

Bij kanker raakt het DNA van een lichaamscel beschadigd. Bij onherstelbare schade in het DNA raakt de celdeling ontregeld. Hierdoor ontstaat een overmatige celdeling, waardoor kanker kan ontstaan. Het ontstaat niet ineens, maar is een proces van vele jaren. Meerdere risicofactoren hebben hier invloed op. Denk aan erfelijkheid, maar ook roken, ongezonde voedingsgewoonten, overgewicht, te veel blootstelling aan zonlicht, werken met kankerverwekkende stoffen en bepaalde bacteriën en virussen kunnen het risico op kanker verhogen [1].

Prevalentie

Het is een feit dat gevallen van kanker steeds vaker voorkomen. Het is tegenwoordig doodsoorzaak nummer 1 [2]. Dit komt niet doordat mensen nu op jongere leeftijd kanker krijgen dan vroeger. De preventie en behandeling van kanker zijn zelfs verbeterd, waardoor we allemaal ouder worden. Dit en de verbetering van de behandeling van hart- en vaatziekten heeft ertoe geleid dat kanker nu de meestvoorkomende doodsoorzaak is. Als je echter kijkt naar het effect van de vergrijzing is de totale kankersterfte sinds 1990 ieder jaar met 1% afgenomen [3]. Maagkanker is een voorbeeld van een kankersoort die is afgenomen. Vermoedelijk komt dit doordat onze voeding en water vroeger besmet was met de maagzweerbacterie H. Pyloris. Deze bacterie veroorzaak niet alleen maagzweren, maar ook maagkanker [4]. Wat dat betreft is de veiligheid van onze voeding verbeterd. Daarnaast groeit elk jaar de mogelijkheid om meer ziektes te behandelen met nieuwe methodes. Dit kan ook de sterftekans van kanker beïnvloeden.

Er zijn wel kankersoorten die juist vaker voorkomen. Bijvoorbeeld longkanker onder vrouwen, wat waarschijnlijk komt doordat zo’n 50 jaar geleden vrouwen begonnen met roken. Ook slokdarmkanker is toegenomen, wat verklaard kan worden door de toename van alcoholgebruik en obesitas. Obesitas kan dat gevolg hebben dat maagzuur uit de maag omhoog wordt geduwd de slokdarm in. Dit kan een mogelijke oorzaak van kanker zijn. Zowel bij mannen als bij vrouwen is de sterfte aan huidkanker toegenomen. Dit komt niet door voeding, maar door te intensief zonnen, een ontwikkeling die ook zo’n 50 jaar geleden begon.

Voeding en kanker

Als onze voeding meer kankerverwekkende stoffen zou bevatten, dan zou er een toename van kankersterfte moeten voorkomen bij mensen onder de 65 jaar. Dit is echter niet het geval, zeker niet voor maag- en darmkanker ^[3]; de plekken waar het lichaam het eerst in aanraking komt met onze voeding.

Vetzucht en alcohol echter zijn wel gekoppeld aan een verhoogd risico op kanker. Mensen die te zwaar zijn en te weinig bewegen hebben een grotere kans op kanker. Momenteel wordt er nog veel onderzoek gedaan naar de invloed van voeding op het ontstaan van kanker. Voor een aantal voedingsmiddelen en voedingsstoffen is er bewijs dat ze het risico op kanker kunnen verhogen of juist verkleinen:

• Hoge inname van rood en/of bewerkt vlees verhoogt het risico op darm- en longkanker.
• Te veel zout in de voeding verhoogt het risico op maagkanker.
• Alcohol verhoogt het risico op darmkanker, borstkanker, mond-keelholte-kanker en strottenhoofdkanker.
• Er is een mogelijk bewijs dat aangebrande voeding en acrylamide het risico op kanker verhogen.
• Er is groot bewijs dat groenten het risico op darmkanker verkleinen. Groene bladgroenten verlagen het risico op longkanker.
• Gebruik van fruit vermindert het risico op darm- en longkanker.
• Vezels verkleinen het risico op borst- en darmkanker.
• Zuivel vermindert het risico op darmkanker [1].

Wat kun je zelf doen?

Helaas hebben we zelf niet de volledige controle over het feit of we wel of niet kanker krijgen. Wel kun je genoeg dingen doen om het risico op kanker te verminderen. Zo is het belangrijk om overgewicht te voorkomen en voldoende te blijven bewegen. Eet voldoende groente en fruit en minder met alcohol en rood en bewerkt vlees [1]. Begin niet met roken of stop ermee.

Onbeschermde seks kan ook het risico op kanker verhogen door hepatitisvirussen [5]. Doe deze vorm van cardio dus veilig 😉

Daarnaast kan straling het risico op kanker verhogen. Gooi niet direct die magnetron of telefoon weg; deze straling is te zwak. Denk aan CT-scans of UV-licht van de zonnebank. Ga niet te lang onbeschermd in de zon liggen. Zorg tenslotte voor een goede ventilatie van je huis. Radon, een radioactief gas dat van nature vrijkomt uit de muren en het plafond van je huis, is namelijk kankerverwekkend [5]. De simpele oplossing hiervoor is regelmatig een raampje opendoen.