Misschien heb je de volgende krantenkop al meerdere keren voorbij zien komen: “Levensverwachting bij obesitas even hoog als bij een gezond gewicht”. Uit recent onderzoek van het Erasmus MC in Rotterdam kwam naar voren dat de levensverwachting onder de deelnemers niet verschilde tussen de mensen met ernstig overgewicht en mensen met een gezond gewicht [1]. Hoe kan dit?
Het onderzoek
Het antwoord op deze vraag is best complex. De studie werd uitgevoerd onder 6000 deelnemers uit Rotterdam in de leeftijd van 55 jaar of ouder (aan het begin van de studie). Er werd bijgehouden of deze mensen diabetes ontwikkelden en of ze kwamen te overlijden. Uitkomsten van het onderzoek waren als volgt:
- Van de onderzochte groep kreeg 12,4% van de deelnemers diabetes type 2 en kwam 33,7% te overlijden tijdens de studie.
- Mensen met ernstig overgewicht kregen vaker diabetes type 2 en leefden meer jaren met deze ziekte dan mensen met een gezond gewicht.
- Ondanks dat mensen met ernstig overgewicht vaker deze ziekte kregen, was de levensverwachting niet verschillend tussen mensen met ernstig overgewicht en mensen met een gezond gewicht, ongeacht of ze diabetes type 2 hadden of niet.
De conclusie die na publicatie al snel door de media getrokken werd:
Mensen met overgewicht of obesitas worden gemiddeld net zo oud als mensen met een gezond gewicht [2]
Een verklaring voor het gevonden resultaat is dat de medische wetenschap de laatste decennia flinke stappen heeft gemaakt. Er zijn namelijk betere behandelmethodes tegen hart en vaatziektes en diabetes type 2. Hierdoor kan het verschil in levensduur tussen slanken en mensen met obesitas kleiner zijn geworden [6].
Waarom klopt dit niet?
De resultaten van het onderzoek geven inderdaad aan dat de levensverwachting niet verschilt tussen mensen met ernstig overgewicht en mensen met een gezond gewicht. Echter, dit onderzoek is uitgevoerd onder mensen van 55 jaar en ouder. Dit betekent dat de resultaten mogelijk niet gelden voor jongeren. In tegendeel: uit eerder onderzoek onder jongere mensen is namelijk gebleken dat mensen met ernstig overgewicht juist een kortere levensverwachting hadden dan mensen met een gezond gewicht [3]. Daarnaast hebben mensen met ernstig overgewicht in de leeftijd van 40-60 jaar minder ziektevrije levensjaren [5].
Maakt het dan allemaal niet meer uit als je ouder bent?
Voor jongeren heeft het gewicht dus aanzienlijke invloed op de levensverwachting. Voor deze groep is het dus belangrijk om een gezond gewicht te handhaven. Maar betekent het nu dat ouderen volop mogen snacken, snaaien en stilzitten zonder consequenties? Ik vind van niet. Ook al blijkt er uit het onderzoek dat ouderen met overgewicht niet per definitie een kortere levensduur hebben dan mensen met een gezond gewicht -met overwicht krijg je namelijk wel te maken met een verhoogde kans op diabetes type 2 en minder ziektevrije jaren. Dit is weer van invloed op je kwaliteit van leven. Dus ook voor ouderen blijft het belangrijk om een gezond gewicht te houden om de kans op diabetes type 2 te verkleinen en langer gezond door het leven te gaan.
Referenties:
[1] Dhana, K. (2016) Obesity and life expactancy with and without diabetes in adults aged 55 years and older in the Netherlands: A prospective cohort study. Geraadpleegd op 6-8-2016 via http://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.1002086
[2] Nu.nl (2016) Levensverwachting bij obesitas even hoog als bij gezond gewicht http://www.nu.nl/gezondheid/4302106/levensverwachting-bij-obesitas-even-hoog-als-bij-gezond-gewicht.html
[3] Kitahara CM, et al. (2014) Association between Class III Obesity (BMI of 40–59 kg/m) and Mortality: A Pooled Analysis of 20 Prospective Studies. PLOS Medicine. July 8, 2014. DOI: 10.1371/journal.pmed.1001673. Geraadpleegd op 6-8-2016 via https://www.nih.gov/news-events/news-releases/nih-study-finds-extreme-obesity-may-shorten-life-expectancy-14-years
[4] Allison DB, Zannolli R, Narayan KMV. (1999) The direct health care costs of obesity in the United States. American Journal of Public Health. 1999;89(8):1194–1199.
[5] Nationaal Kompas Volksgezondheid (2014) Wat zijn de mogelijke gezondheidsgevolgen van overgewicht? Geraadpleegd op 6-8-2016 via http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/persoonsgebonden/overgewicht/wat-zijn-de-mogelijke-gezondheidsgevolgen-van-overgewicht/
[6] Katan, M. (2016). Voedingsmythes. Over valse hoop en nodeloze vrees. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam.
Bij de groep oudere slanke mensen boven de 55 jaar zitten ook mensen die mager zijn omdat ze weinig eetlust hebben, wat een indicatie kan zijn van zwakte/ziekte.
Van belang is dus te checken waarom die deelnemers in de slanke groep zo slank zijn; is dat omdat ze een snelle stofwisseling hebben waar ze niet tegenop kunnen eten (= niet gezond), vinden ze eten gewoon niet zo lekker (= lusteloosheid?), of volgen ze een gewichtsbeperkingsdieet?
Een gezond mens heeft een zeer goede eetlust maar de westerse mens mankeert het aan lichamelijke beweging en natuurlijke perioden van voedselschaarste. Over het algemeen blijf je dan alleen mager als je daar wat voor overhebt.
Beste Cory,
Je ziet inderdaad dat een te laag gewicht ook negatieve punten met zich mee kan brengen. De oorzaak van het ondergewicht kan sterk verschillen. Mensen die door ziekte minder eetlust hebben of bijvoorbeeld eenzaamheid. Belangrijk is om zowel over,- als ondergewicht proberen te voorkomen. De aanpak hiervan zal per persoon verschillen.