FIT.nl

Alles over krachttraining, voeding en leefstijl

  • Wetenschappelijk onderbouwd
  • Website van het jaar 2021
  • ★ 32.737 klanten geholpen
Menu
FIT.nl
  • Terug
  • Artikelen
          • Afvallen
          • Cardio
          • Herstel
          • Krachttraining
          • Mindset
          • Professionals
          • Spiermassa
          • Voeding
          • Voedingssupplementen

          Verlies je sneller vet met cardio- of krachttraining?

          Hoe kun je genieten van het kerstdiner zonder aan te komen?

          Hoe vaak moet ik me wegen?

          Afvallen? De 5 beste vetverbranders

          Hoe snel verbetert je loopefficiëntie?

          Hoeveel zegt het herstel van je hartslag over je fitheid?

          Zone 2-training: hype of écht nuttig

          Hoe nauwkeurig meten sporthorloges je energiegebruik?

          8 uur slapen is optimaal? Dat is een fabel!

          Is een koudwaterbad goed voor je spierherstel?

          Hoe diepe slaap je hersenen schoonmaakt?

          Slaap je beter door een verzwaarde deken?

          Meer spiermassa door te smokkelen met je uitvoering?

          Wat is een goede warming-up?

          Lengthened partials: de oplossing voor meer spiergroei?

          Hoe vaak moet ik van fitnessschema veranderen?

          Gelukkiger door je telefoon minder te gebruiken? [nieuw onderzoek]

          10 tips om je goede voornemens wél te laten slagen

          Hoe leer je eetgewoontes af?

          Hoe een negatief zelfbeeld je leefstijlverandering kan saboteren?

          Beginnend voedingscoach? Deze 5 valkuilen verraden het direct

          Is snel afvallen een risico voor het jojo-effect?

          Waarom bewegen goed kan helpen bij overeten

          Coachen op zelfeffectiviteit: cruciaal voor gewichtsbehoud

          Is het mogelijk om je perfecte shape te behouden?

          Wat is een realistische transformatie in 1, 2 of 3 jaar?

          Meer spiermassa door een extreme bulk?

          Meer spiermassa door meer eiwitten tijdens het afvallen

          Verdeling van eiwitten minder belangrijk dan gedacht?

          Betere CrossFit prestaties door extra koolhydraten?

          Wat is de minimale vetconsumptie om gezond te blijven?

          Waarom is het bijhouden van je calorieën niet nauwkeurig?

          5 redenen waarom je geen pre-workout moet kopen

          Sterker door ammonia te snuiven?

          Zijn supplementen gevaarlijk?

          4 redenen waarom je geen fatburners moet kopen

  • Tools
    • Fitnessoefeningen [video]
    • Voedingsschema
    • Fitnessschema
    • Begrippen
  • Podcast
    • Podcast voor consumenten
    • Podcast voor professionals
  • Recepten
    • Alle gezonde recepten
    • Vegetarische recepten
    • Vegan recepten
    • Koolhydraatarme recepten
  • CursusNIEUW
  • Shop ACTIE
  • Over ons
    • Over ons
    • Coaching
    • Vacatures
    • Adverteren
    • Nieuwsbrief
InloggenFIT PRO
Training & voedingsplan

Wat is jouw doel?

strength

Spiermassa

Meer kracht en spieren

slimming

Afslanken

Gewicht verliezen

overall health

Algehele fitheid

Op gewicht blijven

Volgende
mindfulness-afvallen
FIT.nl Afvallen Komt je lichaam in...
Erik Huizenga
Auteur: Erik Huizenga, BSc.Leefstijlcoach
14 feb. 2024 geplaatst
17 jul. 2025 geüpdatet

Afvallen

Komt je lichaam in een spaarstand als je te weinig eet?

Afvallen

In hoeverre klopt het dat je lichaam veel zuiniger wordt als je gaat afvallen? Lees het hier!
Erik Huizenga
Auteur: Erik Huizenga, BSc.Leefstijlcoach
Lees meer

Deel dit artikel

facebook whatsapp linklink gekopieërd!

Je hebt vast wel eens artikelen voorbij zien komen die alarmeren dat je niet te weinig* moet eten, omdat je lichaam anders in de spaarstand terechtkomt waardoor afvallen lastiger wordt. In hoeverre klopt het dat je lichaam veel zuiniger wordt als je gaat afvallen?

Om hier meer duidelijkheid over te krijgen deden we navraag bij een expert op dit gebied, hoogleraar Klaas Westerterp. Lees hier zijn bevindingen.

Eerst de definitie: de spaarstand is daling van je rustmetabolisme die je niet kunt verklaren op basis van gewicht als je afvalt.

Westerterp: “Als iemand afvalt, dan heeft diegene vaak een lager energiegebruik dan je zou verwachten op basis van lengte en lichaamsgewicht.

Dit komt inderdaad doordat je lichaam in een soort spaarstand terechtkomt. Maar de spaarstand moet niet overdreven worden en als excuus gebruikt worden. Het verklaart namelijk maar een paar procent in de daling van de ruststofwisseling.”

Kleiner lichaam heeft minder energie nodig

Als je afvalt, betekent dat dat je steeds minder moet eten om op gewicht te blijven. Hoe kleiner je lichaam, hoe minder energie je nodig hebt. Of zoals Westerterp het verwoordt: “de grootste daling van het energiegebruik komt doordat diegene na het gewichtsverlies simpelweg minder energie nodig heeft”.

Minder eten betekent vaak minder bewegen

Als je minder gaat eten kan dat ervoor zorgen dat je minder energie of puf hebt om te bewegen. Westerterp:

“Verder is het vaak zo dat als mensen minder eten dan ze nodig hebben, ze minder actief worden. Er is bijvoorbeeld een studie gedaan waarbij mensen een half jaar lang de helft kregen van wat ze normaal gebruikten. Vervolgens zagen de onderzoekers de grootste daling in hun dagelijkse beweging.

Mensen werden ontzettend sloom en hadden nauwelijks meer energie om te bewegen. Dit is natuurlijk wel een extreem voorbeeld, maar mijn verwachting is dat mensen ook vaak minder actief worden bij minder grote energietekorten.

Kortom: het is inderdaad waar dat het lichaam in een spaarstand terecht kan komen. Maar dit heeft een geringe bijdrage in de daling van de stofwisseling.”

Vind je dit interessant? Luister ook deze podcast over de spaarstand met onderzoeker Stefan Camps.

Aanvullende punten

Aanvullend op dit interview nog en aantal aanvullende punten van onze eigen redactie waar we vaak vragen over krijgen.

Als ik afgevallen ben, heb ik toch minder calorieën nodig?

Naast de strikte discussie over de spaarstand is er wel sprake van een verminderde energiebehoefte als je bent afgevallen. Dit komt door een afname van lichaamsweefsel. Als je gewicht verlies, dan zie je een afname van spier- en vetmassa en van lichaamsweefsel zoals organen. Dit heeft tot gevolg dat je na een paar kilo gewichtsverlies opnieuw je energiebehoefte moet berekenen.

Hierbij is het wel belangrijk om niet de ondergrens op te zoeken met afvallen. Verlaag je de energie-inname groter dan 22 kcal per kilogram lichaamsgewicht dan zul je ook merken dat je meer vetvrije massa verliest, zo weten we uit het Minnesota starvation experiment [5]. Vrijwel iedereen valt af onder de grens van 22 kcal per kilogram lichaamsgewicht. Dit is dus geen advies!

We raden het af om dus niet onder deze grens te gaan. Want dan vergroot je de kans op tekorten, een verminderde gezondheid of verminderde sportprestaties (RED-S).

Een efficiënter beweegpatroon speelt ook een rol?

Verder lijkt onderzoek aan te geven dat je relatief gezien minder energie gebruikt als je veel beweegt. Mensen uit de Hadza stam bewegen relatief gezien gemiddeld veel meer dan Westerlingen, maar gebruiken toch net zoveel calorieën als westerse mensen [1]. Het vermoeden is dat het lichaam efficiënter beweegt. Het gebruikt per beweging minder calorieën. Dit effect zien we niet alleen terug bij dagelijkse activiteiten, maar ook bij hardlopers die het vooral moeten hebben van een toename in loopefficiëntie.

Dit zien we ook terug bij een onderzoek waarbij deelnemers elke 6 dagen een marathon liepen gedurende 14-20 weken [4]. Hierbij nam het energiegebruik tijdens de marathon met 600 kcal af in de eerste versus laatste marathon. Het lichaam wordt dus efficiënter.

Welke rol speelt de afname van beweging?

Je stofwisseling gaat mogelijk niet op een spaarstand, maar mogelijk beweeg je wel minder als je aan het afslanken bent. Het gaat dan niet om sport, maar meer gewoon dagelijkse activiteiten en bewegen met je handen en voeten. We zien in de praktijk dat mensen die snel afvallen vaak sneller moe zijn en minder energie ervaren. Dit effect geldt niet voor iedereen.

Een theorie die wordt aangevoerd door onderzoekers is dat sommige mensen een meer zuinig fenotype hebben waardoor ze in een calorietekort veel minder gaan bewegen in vergelijking met het inefficiënte fenotype [2][3]. Dit kan er ook toe leiden dat je dan minder snel afvalt. En tegenovergesteld bij een calorieoverschot juist meer aankomt. Dit wordt in de literatuur ook wel een afname van de NEAT genoemd.

Deze theorie is nog grotendeels hypothetisch. Meer hierover lees je in dit artikel over overgewicht.

energiegebruik-fenotype

Minder eten heeft ook een effect?

Een laatste onderdeel is dat als je minder calorieën eet, dit als gevolg heeft dat het lichaam minder energie gebruikt om deze voedingsstoffen op te nemen. Je maag en darmstelsel worden minder hard aan het werk gezet.

Wil je meer weten over hoe je dit op een gezonde manier kunt aanpakken, lees dan het boek SLANKER.

Erik Huizenga
Erik Huizenga, BSc.
Leefstijlcoach
Erik Huizenga is schrijver, coach en gedragsexpert bij FIT.nl. Hij haalt er veel voldoening uit als hij ziet dat mensen echt wat aan zijn tips hebben en vaardigheden opdoen waarmee ze meer grip krijgen op hun leefstijl. Zijn focus ligt hierbij op gewoonteverandering. Erik houdt van wielrennen, hardlopen en fitness. Naast al deze uitsloverij leest hij geregeld een boek of komt hij op een festival met onverwachte danspasjes. 🕺 Opleiding: BSc. Sociologie. Universiteit van Groningen & gecertificeerd Smartsize me-coach. Hij is mede-auteur van het succesvolle boek en stappenplan de FIT Methode & SLANKER. Ervaring: Erik heeft gewerkt als personal trainer en bootcamptrainer. Daarnaast heeft hij jarenlang ervaring in het schrijven van wetenschappelijk onderbouwde artikelen en online en offline coaching. Lees hier meer over de missie van FIT.nl. Lees meer

Referenties

[1]

Pontzer, H., Raichlen, D. A., Wood, B. M., Mabulla, A. Z., Racette, S. B., & Marlowe, F. W. (2012). Hunter-gatherer energetics and human obesity. PloS one, 7(7), e40503.

[2]

Hollstein, T., Ando, T., Basolo, A., Krakoff, J., Votruba, S. B., & Piaggi, P. (2019). Metabolic response to fasting predicts weight gain during low-protein overfeeding in lean men: further evidence for spendthrift and thrifty metabolic phenotypes. The American journal of clinical nutrition, 110(3), 593-604.

[3]

Koepp, G. A., Moore, G. K., & Levine, J. A. (2016). Chair-based fidgeting and energy expenditure. BMJ Open Sport—Exercise Medicine, 2(1).

[4]

Thurber, C., Dugas, L. R., Ocobock, C., Carlson, B., Speakman, J. R., & Pontzer, H. (2019). Extreme events reveal an alimentary limit on sustained maximal human energy expenditure. Science Advances, 5(6), eaaw0341.

[5]

Tobey, J. A. (1951). The biology of human starvation.

Lees meer

Andere artikelen voor jou

  • Niet op dieet, maar hoe pak je afvallen dan wel aan?

    Niet op dieet, maar hoe pak je afvallen dan wel aan?

    Meer informatie
  • Onderzoek: hoeveel kun je succesvol afvallen?

    Onderzoek: hoeveel kun je succesvol afvallen?

    Meer informatie
  • 6 sneaky valkuilen in de supermarkt

    6 sneaky valkuilen in de supermarkt

    Meer informatie
  • 5 redenen waarom je niet te snel moet afvallen

    5 redenen waarom je niet te snel moet afvallen

    Meer informatie

Contact & adres:

E: team@fit.nl
T: 0502111871

Algemene voorwaarden
Recht op persoonsgegevens
Cookie verklaring
Privacyverklaring

Persoonlijk advies

Heb je een vraag over sport of voeding? Stel dan jouw vraag in de FIT-community. Hier staat ons team van experts klaar om jou te helpen met al je vragen.

Wil je 1 op 1 persoonlijk advies? Dan kun je bij ons terecht voor online coaching. Onze experts staan klaar om je te helpen.

Belangrijk

Deze site geeft geen medisch advies. Wanneer je gezondheidsklachten hebt raden wij je te allen tijde aan contact op te nemen met je huisarts (of eventueel specialist).

fitnl-logo
  • FIT-shop
  • Over ons
  • Contact