Waarom is sporten vaak niet effectief om af te vallen?

Sporten en voldoende bewegen is belangrijk voor je gezondheid. Maar om af te vallen is lichamelijke inspanning vaak veel minder effectief dan het veranderen van je eetgewoontes.

We vroegen hoogleraar Klaas Westerterp van de universiteit van Maastricht of meer sporten de beste afslankmethode is. Hij is gespecialiseerd in het menselijk metabolisme en houdt zich dagelijks bezig met dit onderwerp.

Mensen eten vaak meer als ze actiever worden

Westerterp: “Verschillende onderzoeken hebben laten zien dat hoe actiever iemand wordt, hoe meer diegene geneigd is te eten. Dit gebeurt vaak onbewust, zonder dat je het door hebt. Wij hebben met de universiteit van Maastricht dit effect bijvoorbeeld aangetoond, door een onderzoek te doen waarbij kantoormedewerkers werden gevolgd die trainden voor een halve marathon ^[1].

Opvallend was dat er na een jaar gemiddeld genomen geen gewichtsafname werd gevonden. Terwijl het energiegebruik met ongeveer 25 procent was toegenomen.

Dat zou in theorie moeten betekenen dat als je niet meer bent gaan eten je 30 kilogram zou moeten afvallen in een jaar.

Maar dit gebeurde niet, omdat mensen ongemerkt meer gingen eten. De onderzoekers zijn daar achter gekomen doordat ze mensen hebben laten opschrijven wat ze op een dag aten. Bij het begin van het onderzoek rapporteren mensen al minder dan het gemeten energiegebruik en dit verschil nam gedurende het onderzoek alleen maar verder toe. Oftewel mensen rapporteerden een stuk minder dan ze daadwerkelijk aten.” Hier zijn de onderzoekers achtergekomen via de tweevoudig gemerkt watermethode. Bij de tweevoudig gemerkt watermethode wordt gebruik gemaakt van water dat is verrijkt met stabiele isotopen van waterstof en zuurstof. Hierdoor kun je nauwkeurig meten wat het energiegebruik is van een persoon.

Als mensen gaan sporten bewegen ze minder in hun vrije tijd

“Naast dat mensen geneigd zijn meer te gaan eten als ze gaan sporten, zijn ze ook geneigd om in hun vrije tijd minder te gaan bewegen. Oftewel: sporten kan je ook luier maken, waardoor je energiegebruik uiteindelijke daalt.”

De energiegebruik past zich aan

“Ten slotte past het energiegebruik zich aan, doordat je waarschijnlijk effectiever gaat bewegen. Zo bleek namelijk in hetzelfde onderzoek dat mensen na 40 weken twee keer zo veel liepen, maar het energiegebruik verder niet meer was toegenomen.”

Advies

Wij zijn een voorstander van voldoende beweging en sport, omdat het gezond is en je een goed gevoel kan geven. Maar doe dit niet primair met als doel om sneller af te vallen. Afvallen doe je in de eerste plaats door minder calorieën te eten dan je nodig hebt. Gebruik bijvoorbeeld de FIT Premium met app om je voeding bij te houden. Zo krijg je meer inzicht in je voedingspatroon. Verder is het aan te raden om te kijken naar je eetgewoontes. Waarom eet je te veel en op welke momenten?

Sporten kan indirect wel helpen om af te vallen doordat je gemotiveerd raakt om meer uit jezelf te halen en in jezelf te investeren. Echter, heeft lang niet iedereen deze positieve associatie bij het sporten.