Hoe ontstaat overgewicht?

Voordat je begint met afvallen en een plan gaat bedenken is het allereerst handig om meer te weten te komen over hoe overgewicht ontstaat.

Terwijl dieetboeken de laatste decennia als warme broodjes over de toonbank zijn gegaan, is het aantal mensen met overgewicht de laatste decennia namelijk alleen maar toegenomen. Had in 1990 één op de drie Nederlanders nog te maken met overgewicht (BMI >25), anno 2016 is bijna de helft van de Nederlanders te zwaar ^[1].

Hoe kan het dat steeds meer mensen te zwaar zijn geworden? Zijn we met z’n allen te lui geworden? Hebben mensen het verkeerde dieet gekozen? Of spelen andere aspecten een rol? In dit artikel worden de belangrijkste verklaringen voor het ontstaan van overgewicht beknopt toegelicht.

De dikmakende omgeving

De huidige maatschappij is zo gevormd dat er steeds meer voedselverleidingen zijn. Op elke straathoek liggen verleidingen op de loer. Het is makkelijker om ongezonde voeding te kopen dan het gezonde alternatief. Een ander opvallend punt is dat de portiegroottes in restaurants en van de verpakkingen in supermarkten flink zijn toegenomen. Daarnaast komt in verschillende onderzoeken naar voren dat mensen zich niet op die grotere porties aanpassen; ze eten er niet minder van. Dit is een belangrijke verklaring waarom mensen de calorie-inname en het aantal mensen met overgewicht is gestegen ^[2,3].

Heb je moeite met voedselverleidingen? Lees dan dit artikel eens door van sportdiëtiste Neeke.

Naast de dikmakende omgeving zijn er nog meer factoren die een rol spelen bij het ontstaan van overgewicht.

De aanleg om dik te worden

De ene persoon heeft meer aanleg om aan te komen dan de ander. Hoeveel invloed genetische aanleg heeft op het ontstaan van overgewicht en obesitas is nog niet helemaal helder.

De belangrijkste boodschap die wij jou daarom willen meegeven is dat als je meer aanleg hebt om dik te worden, je extra op je leefstijl moet letten.

Overgewicht als gevolg van diëten

De derde verklaring heeft te maken met het feit dat overgewicht kan ontstaan als gevolg van het diëten zelf. Helemaal wanneer mensen te snel en gedurende een lange periode afvallen, kan dat leiden tot een verstoorde stofwisseling ^[4,5]. Het lichaam gaat door al het jojo’en efficiënter met voedingsstoffen om. Oftewel je komt sneller aan als je blijft hangen in je oude eetpatroon. Daarnaast zie ik in de praktijk dat vooral mensen die te langdurig of te snel zijn afgevallen, na die tijd vaak enorme hunkeringen hebben naar eten. Het is een enorme uitdaging om hier constant weerstand tegen te bieden.

Daarnaast kun je diëten zien als een vorm van symptoombestrijding. Een dieet leert je namelijk niet hoe je de problemen aanpakt waardoor je te zwaar bent geworden. Je leert zo niet om te gaan met verleidingen en op tijd in te grijpen wanneer je terugvalt. Diëten is een tijdelijke oplossing, maar pakt het probleem niet aan. Kortom: tijd om te werken aan een leefstijl die je je hele leven volhoudt.

Emotie-eten

Emotie-eten kan een belangrijke reden zijn waarom mensen meer eten dan ze nodig hebben en daardoor uiteindelijk aankomen in gewicht.

Bij emotie-eten is voeding (vaak in de vorm van lekkernijen) een manier om bepaalde negatieve emoties te verdringen. Ook kunnen mensen meer eten als gevolg van positieve emoties. Bij emotie-eten hebben mensen niet geleerd om hongerprikkels te onderscheiden van prikkels van emotionele aard. Oftewel: eet je omdat je honger hebt, of eet je omdat je last hebt van bepaalde emoties die je liever niet wilt hebben? Wanneer je last hebt van emotie-eten is het belangrijk om hier mee om te leren gaan. In dit artikel geven we een aantal handige tips als je last hebt van emotie-eten.

Eetstoornissen en verslaving

Overgewicht kan ook ontstaan door een eetstoornis en een eetverslaving. Bij een eetstoornis of een eetverslaving raden wij je aan om contact op te nemen met een professional, zoals een: huisarts, instantie, psycholoog. Heb je hier vragen over of vind je dit lastig? Neem dan gerust contact met ons op. Wil je meer weten over dit onderwerp? Lees dan het boek ‘Afvallen op maat’ van Tatjana van Strien ^[6].

Conclusie

Zoals je hebt kunnen lezen zijn er verschillende verklaringen voor het ontstaan van overgewicht. Zowel de omgeving, de aanleg om sneller dik te worden, emotie-eten en (strenge) diëten hebben invloed op je gewicht en eetgedrag.

Hoe kijk jij tegen de ontwikkeling aan van de toename van overgewicht? Wat is volgens jou de oorzaak en wat kunnen overheid, bedrijven en professionals hier aan doen? Laat het hieronder weten in een reactie.