Als je de bovenstaande vraag in Google intypt, vliegen de artikelen je om de oren. De straling van een magnetron zou kankerverwekkend zijn en voedingsmiddelen verliezen sneller hun voedingsstoffen. Maar wat is hiervan waar? Is het gebruik van de magnetron echt ongezond?
Hoe werkt de magnetron?
De magnetron is uitgevonden in de jaren 40 van de vorige eeuw. Deze handige keuken tool maakte zijn opmars in Nederland in de jaren 80. In een magnetron wordt voeding verhit door microgolven. Een onzichtbare elektromagnetische energie zorgt ervoor dat de waterdeeltjes in voedingsmiddelen in beweging komen. Hierbij ontstaat bewegings- en/of wrijvingswarmte. Deze warmte wordt vervolgens afgegeven aan de rest van de voeding [1].
De microgolven in de magnetron zijn gevaarlijk
Een magnetron gebruikt straling om de voeding te verhitten. Er zijn verschillende soorten straling. Een atoombom produceert bijvoorbeeld de sterkste straling van 100 miljard gigahertz. Dit noemen we ook wel gammastraling. Gammastraling gaat dwars door ons lichaam heen en beschadigd de lichaamscellen. Röntgenstraling is minder sterk dan gammastraling. Het gaat wel door het vlees heen, maar niet door de botten. Röntgenstraling heeft een sterkte van 10 miljard gigahertz. Een straling die nog minder sterk is, is UV-straling. Deze straling wordt uitgezonden door de zon en zonnebanken. Met een sterkte van 1 miljoen gigahertz kan deze straling 1 millimeter je huid doordringen. Dit is diep genoeg om huidkanker te veroorzaken.
Normale lichtstralen kunnen, met een straling van 0,5 miljoen gigahertz, je huid niet meer beschadigen. Een andere vorm van straling die nog zachter is, is infrarood licht. Deze geeft warmte af. De sterkte van magnetronstraling is 2,45 gigahertz [2]. Dit is een vergelijkbare straling als die van een mobiele telefoon of televisie. Deze straling kan niet veel schade aanbrengen. Toch zijn er wel veiligheidseisen gesteld aan onze magnetrons. Zo mogen de microgolven niet kunnen ontsnappen. Om deze reden hebben magnetrons lagen die de microgolven binnenhouden. Daarnaast moet er een systeem in de magnetron zitten dat ervoor zorgt dat de magnetron stopt als het deurtje wordt geopend [1].
Is eten bereiden in de magnetron slecht voor de voedingswaarde?
Voedingsstoffen gaan snel verloren bij de bereiding, met name door wassen, weken en verhitten. Vooral concentraties van in water oplosbare vitamines zoals de vitamines van het B-complex en vitamine C nemen af bij de bereiding. Vitamine C is daarnaast erg gevoelig voor zuurstof, waardoor de werking nog verder afneemt. Daarom is het belangrijk om voeding efficiënt te bereiden. Dit door ze snel te schillen, snijden en wassen. Laat het daarnaast niet te lang in het water weken. Gebruik ook tijdens het koken zo min mogelijk water en kook voedsel zo kort mogelijk. Ook bij de verwarming van voeding in de magnetron gaan voedingsstoffen verloren. Echter, is meerdere malen uit onderzoek gebleken dat vitamines en mineralen beter behouden blijven in de magnetron. Dit geldt met name voor vitamine C en foliumzuur. Dit komt door de korte bereidingstijd in de magnetron. Daarnaast gebruik je in de magnetron nauwelijks water, waarin vitamines normaliter in kunnen oplossen [3,4,5].
Kortom, tijdens de bereiding van voeding gaan de voedingswaarde sowieso achteruit. Echter, is dit effect in de magnetron kleiner dan bij het koken van producten, vanwege de kortere bereidingstijd.
Het bereiden in de magnetron
Het eten in de magnetron kan soms wat ongelijkmatig worden verhit. Roer de maaltijd goed om het geheel goed te verwarmen. Vooral bij het opwarmen van prakjes is dit belangrijk. Zo weet je zeker dat eventuele schadelijke bacteriën worden gedood.
- Verdeel de gerechten in kleine, zo plat mogelijke porties. Deze zijn sneller klaar.
- Voeg 1-2 eetlepels water toe aan je groente, aardappelen, vis en vlees om te voorkomen dat ze uitdrogen.
- Dek de schaal af met een deksel, bord of magnetronfolie. Zo blijft het vocht in de maaltijd en kan de maaltijd goed heet worden.
- Schep het eten tijdens het verwarmen een paar keer om.
- In een magnetron kun je het beste glas, geglazuurd aardewerk, porselein of eventueel bepaalde soorten kunststof, karton en papier gebruiken. Plastic kan smelten en hierbij kunnen wel schadelijke stoffen vrijkomen.
- Kook geen ei in de magnetron, dit geeft nogal een bende 😉 [6]
Conclusie
Het gebruik van een magnetron is volkomen veilig. In vergelijking met producten te kopen blijven voedingswaarden beter behouden door een efficiëntere verhitting. Dit is ook nog eens energiezuiniger dan het voedsel te bereiden op gas. Let er wel op dat je je voeding goed door verhit om een voedselvergiftiging te voorkomen. Gebruik daarnaast geen plastic bakjes, omdat hier wel schadelijke stoffen uit vrij kunnen komen.
Blijf je maaltijden niet oneindig opwarmen, hierbij gaan elke keer wel voedingsstoffen verloren. Ten slotte is dit geen vrijbrief om nu onbeperkt magnetronmaaltijden te eten. Deze bevatten namelijk vaak vooral veel zout om het gerecht op smaak te brengen. En dat is niet zo gezond.
Referenties
[1] Kraak, H. (2014). 77 fabels en feiten over onze voeding. Hilversum: Lias uitgeverij.
[2] Katan, M. (2016). Voedingsmythes. Amsterdam: Prometheus/Bert Bakker.
[3] Hoffman, C. J., & Zabik, M. E. (1985). Effects of microwave cooking/reheating on nutrients and food systems: a review of recent studies. Journal of the American Dietetic Association, 85(8), 922-926.
[4] Klein, B. P. (1989). Retention of nutrients in microwave-cooked foods. Boletin de la Asociacion Medica de Puerto Rico, 81(7), 277-279.
[5] Cross, G. A., Fung, D. Y., & Decareau, R. V. (1982). The effect of microwaves on nutrient value of foods. Critical Reviews in Food Science & Nutrition, 16(4), 355-381.
[6] Voedingscentrum (2017) Hoe gebruik ik de magnetron? Geraadpleegd op 1-11-2017 via https://www.voedingscentrum.nl/nl/gezonde-recepten/kookhulp/hoe-gebruik-ik-de-magnetron-.aspx
blij met deze info, dus dank daarvoor.