Iedereen die wel eens een voedselvergiftiging heeft opgelopen weet dat dit geen pretje is. Maar wat is dat eigenlijk precies, een voedselvergiftiging? En hoe kun je het risico hierop zowel thuis als op reis verkleinen? Lees hier hoe je een voedselvergiftiging kunt voorkomen.
Een voedselvergiftiging wordt vaak in de volksmond verward met een voedselinfectie. Terwijl dit eigenlijk twee verschillende dingen zijn. Daarom leg ik eerst kort uit wat het verschil is tussen deze twee begrippen.
Wat is een voedselvergiftiging?
Bij een voedselvergiftiging word je ziek door een giftige stof in je eten die afkomstig is van bepaalde bacteriën of schimmels. Oftewel: bepaalde schimmels en bacteriën produceren bepaalde stoffen waar wij als mens niet goed tegen kunnen. Helaas kun je deze schimmels en bacteriën niet doden met het verhitten van je eten.
Klachten
Je krijgt bij een voedselvergiftiging vaak zo’n 8 uur na besmetting last van klachten. Je kunt dan denken aan bijvoorbeeld buikkrampen, misselijkheid, diarree of braken. Gelukkig is een specifieke behandeling of doktersbezoek vaak niet nodig. Het is wel aan te raden naar de dokter te gaan als er naast diarree ook sprake is van koorts of bloed en slijm in de ontlasting. Ook is het verstandig om een arts op te zoeken als je ondanks dat je voldoende drinkt last hebt van uitdrogingsverschijnselen zoals weinig plassen, erge dorst en sufheid [1].
Wat is een voedselinfectie?
Bij een voedselinfectie is er geen sprake van giftige stoffen, maar van een bepaalde hoeveelheid bacteriën, parasieten of virussen die je ziek maken. Deze ziekteverwekker nestelen zich in je darmen en zorgen hier voor de nodige klachten.
Klachten
Bij een voedselinfectie varieert het wanneer je last krijgt van de klachten. Bij sommige mensen duurt het enkele uren en bij anderen duurt 2 dagen voordat de symptomen tot uiting komen. Bij de klachten kun je denken aan flinke diarree of misselijkheid. Meestal zijn de klachten na 10 dagen weer over. In zeer uitzonderlijke situaties kan een voedselinfectie leiden tot ernstige complicaties, zoals een hersenvliesontsteking of nierfalen [2].
Indien je naast diarree of overgeven ook last krijgt van koorts, uitdrogingsverschijnselen of slijm of bloed in je ontlasting, is het belangrijk om naar de dokter te gaan [2].
Hoe kun je een voedselinfectie of voedselvergiftiging voorkomen?
Je zult dit waarschijnlijk al wel weten, maar je kunt het risico op een voedselinfectie of voedselvergiftiging verkleinen door veilig om te gaan met je eten. Maar waar moet je precies op letten? Ik maak hierbij onderscheid tussen het kopen, koken en bewaren van voedsel. Lees deze tips om het risico op een voedselinfectie of voedselvergiftiging te beperken.
Het kopen van je boodschappen
Het voorkomen van een voedselvergiftiging of -infectie begint in de supermarkt. Let op de houdbaarheidsdatum en eet geen producten na de TGT-datum (Te Gebruiken Tot). Leg bederfelijke producten als laatste in je winkelmandje en zet ze thuis direct in de koelkast of vriezer.
Het wassen
Voordat je begint met het bereiden van je maaltijd is het belangrijk dat je eerst je handen goed wast. Door je handen goed te wassen spoel je namelijk (schadelijke) bacteriën weg. Was daarom je handen altijd voor het eten en voor het bereiden van voedsel, maar ook na het aanraken van rauw vlees en na toiletbezoek.
Verder is het belangrijk om groente en fruit grondig met stromend water te wassen. Dit geldt zeker voor als je ze rauw eet.
Scheiden van je producten
Let er goed op dat je de kans op kruisbesmetting verkleint. Zorg ervoor dat bereid eten niet in contact komt met producten die nog rauw zijn.
Breng bijvoorbeeld rauwe kip nooit in contact met gebakken groente. Dit voorkom je onder andere door apart keukengerei zoals messen en snijplanken te gebruiken voor rauw vlees en vis en tussendoor je handen te wassen.
Gebruik dus voor dierlijke en plantaardige producten een andere snijplank en ander mes. Of was het keukengerei tussendoor af met heet water en afwasmiddel. Deel je koelkast ook slim in. In de onderstaande afbeelding vind je een handig advies.
Verhit het eten door en door
Voor veel bederfelijke voedingsmiddelen, en dan vooral dierlijke, geldt dat het belangrijk is om ze goed op te warmen zodat de bacteriën gedood worden. Zorg ervoor dat de gehele pan goed warm wordt door alles goed te roeren.
Dit geldt ook voor eten dat verwarmd wordt in de magnetron. Roer het geheel tussendoor nog eens door zodat je hele maaltje evenredig opgewarmd wordt.
Bewaren
Een simpele tip om de kans op voedselvergiftiging te verkleinen is je koelkast instellen op 4 °C. Leg een thermometer in de koelkast en controleer bijvoorbeeld wekelijks of de koelkast nog op de juiste temperatuur staat ingesteld. Een lage temperatuur is belangrijk omdat bacteriën zich dan veel minder snel vermenigvuldigen. Gooi bederfelijke producten weg als deze langer dan 2 uur buiten de koeling hebben gestaan. Bewaar kliekjes in een goed afgesloten bakje in de koelkast. En eet kliekjes binnen twee dagen op.
Verschoon iedere dag je vaatdoekje
Het vaatdoekje is een broeinest van bacteriën. Wees verstandig en verschoon deze elke dag! Een vaatdoekje kan je gelukkig hergebruiken door deze mee te nemen in de hete was [3,4].
Hoe kun je een voedselvergiftiging voorkomen op vakantie?
Veel mensen krijgen helaas te maken met darm-ellende op vakantie. Hoe kun je een voedselvergiftiging op reis nu het beste voorkomen? Goed opletten is hier vooral het advies.
Helaas heb je geen controle over of zicht op onder welke hygiënische omstandigheden het voedsel is bereid. Maar gelukkig kun je met een aantal keuzes er wel voor zorgen dat de kans op een voedselvergiftiging zo klein mogelijk is. Hieronder volgen mijn tips uit eigen ervaring.
Tip 1: Bestel liever geen drankje met ijsblokjes
Wist je dat het kraanwater in veel exotische oorden vaak niet voor consumptie geschikt is? Dit betekent dat je beter ook geen drankjes kunt nemen met ijsblokjes. Er is een uitzondering tegenwoordig: ijsblokjes die uit de fabriek komen, herken je aan de vorm. Deze hebben namelijk een rond gat in het midden. Deze zijn dus veilig! Zoek bij twijfel het ook even op of je in de land van bestemming gewoon kraanwater kunt drinken, voordat je je aan andersvormige ijsklontjes of schaafijs waagt.
Tip 2: Eet liever geen salade met rauwe producten
Verblijf je in een land waar je het kraanwater niet veilig kan drinken, dan betekent dat ook dat er je er beter geen salades kunt bestellen… Want je kunt er wel vanuit gaan dat salades met rauwe producten meestal niet gewassen worden met bronwater. Of vraag nadrukkelijk of de salade met water uit een fles wordt afgespoeld.
Tip 3: Zoek de drukke eettenten op
Een tip die veel mensen heeft geholpen om geen voedselvergiftiging op te lopen is door een drukke eettent op te zoeken, waar veel toeristen aanwezig zijn. Want drukte betekent dat de omloopsnelheid hoog ligt. Oftewel: het eten ligt waarschijnlijk niet lang in de zon te broeien. Kijk ook even van te voren op Tripadvisor om de ervaringen door te lezen.
Tip 4: Kookt de kok wel hygiënisch?
Liggen de rauwe producten wel apart van de groentes? Verhit de kok het eten wel goed genoeg? Ligt het eten niet al uren in de volle zon? Dit zijn allemaal belangrijke punten om op te letten wanneer je bij eettent wat te eten bestelt. Tenminste als er sprake is van een open keuken.
Tip 5: Pas vooral op met (rauw) vlees
Verreweg de meeste voedselvergiftigingen zul je krijgen van het eten van vlees of andere dierlijke producten. Vooral rauw vlees is niet aan te raden. Maar ook vegetariërs kunnen evengoed ziek worden, vanwege kruisbesmetting. Protip als je op veilig wilt spelen en een voedselvergiftiging wilt voorkomen: probeer eens een vegan eettentje. 😉
