Meer kennis leidt zelden tot gezonder eten. Hoe kan dat?

Het Voedingscentrum had ooit een slogan “80 procent weet het, 20 procent doet het”. Oftewel: bijna iedereen weet wel wat gezond eten is  – maar toch lukt het weinig mensen om hun voedingspatroon aan te passen. Hoe kan het dit? En nog belangrijker, hoe zorg je ervoor dat je wel gezonder kunt gaan eten? Meer hierover lees je in dit artikel.

De kracht van gewoontes

Je snoept al drie dagen niet meer sinds je afgelopen maandag vol goede moed deze oude gewoonte vaarwel hebt gezegd. Dit voelt goed. Maar nu is het donderdagmiddag en je hebt een zware dag gehad. Je denkt ach, het is toch ook best lekker zo’n stukje chocola. En één stukje moet kunnen. En voor je het weet ben je weer dagelijks op je werk aan het snoepen en is je oude ongewenste gewoonte weer terug.

Waardoor vallen we zo makkelijk terug?

Dit heeft onder andere te maken met de kracht van gewoontes. Veel van ons gedrag vertonen we vrijwel automatisch. Een bepaalde trigger in de omgeving of in onszelf kan dat gedrag eenvoudig activeren.

Alleen een vage intentie uitspreken, zoals “ik ga gezonder eten of minder snoepen” werkt namelijk vaak niet.

Stel, je bent gewend om in de avond rond 20.00 op de bank een zak chips open te trekken, en je doet dat 7 dagen achter elkaar. Dan krijg je op dag 8, rond 20.00 op diezelfde bank, waarschijnlijk zin in chips. Zonder dat je het bewust doorhebt zit je met een zak chips voor je neus. In een heel andere omgeving, zoals op vakantie, krijg je om 20.00 waarschijnlijk geen zin in chips.

Hoe kan ik zo’n hardnekkige gewoonte veranderen?

Gelukkig kun je zo’n gewoonte wel veranderen. Maar dit vergt wat investering. Alleen een vage intentie uitspreken, zoals “ik ga gezonder eten of minder snoepen” werkt namelijk vaak niet. Daarnaast is het belangrijk om niet te veel tegelijk te willen veranderen. Dit vindt je lichaam namelijk niet prettig.

Begin daarom niet met meer dan één of twee gewoontes tegelijk te veranderen. Vervolgens is de eerste stap dat je inzicht krijgt in welke situatie, emotie of tijdstip de gewoonte in gang zet. Dit worden ook wel triggers genoemd. In de situatie op je werk kan dat bijvoorbeeld een middagdipje zijn die je vaak rond 15.30 hebt. Een stuk chocola kan dan een beloning zijn om je bijvoorbeeld even beter te voelen.

Begin daarom niet met meer dan één of twee gewoontes tegelijk te veranderen.

Soms moest je er iets langer over nadenken om te achterhalen wat voor jou de trigger is. Een eetdagboek kan je hier goed bij helpen. Het klinkt misschien een beetje vaag en kost wat moeite, maar met deze methode heb ik al wel honderden mensen succesvol geholpen om gezonder te eten.

De volgende stap is om duidelijk op te schrijven waar je de huidige beloning door gaat vervangen. Dus, wat ga je voor het stuk chocola in de plaats doen of nemen? Bijvoorbeeld: ga een stukje wandelen om het hoofd leeg te maken, of neem een lekker kopje thee met vruchtensmaak. Ik raad je aan om dit op te schrijven in de vorm van een als-dan-plan:

Bijvoorbeeld: “Voortaan, als ik om 16.00 zin heb in een stuk chocola, dan neem ik <bijvoorbeeld een kopje thee> of ga ik <vervangend gedrag>.

Ten slotte is het handig om je nieuwe gedragsdoel op te schrijven. Zo krijg je namelijk meer inzicht in of je op de goede weg bent.

Na een aantal weken is het waarschijnlijk steeds makkelijker om je aan de nieuwe gedraging te houden. Het is dan een goed moment om een nieuwe gewoonte aan te pakken.

Wil je meer tips over hoe je ongezonde gewoontes af kunt leren? Lees dan dit handige artikel over eetgewoontes afleren.