Je hebt vast wel eens gehoord van deze tip: wil je minder eten, gebruik dan gewoonweg een klein bord.
De theorie is dat je dan sneller een verzadigd gevoel hebt. Maar klopt dit ook? Onderzoekers uit Nieuw-Zeeland plozen het uit. Meer hierover lees je in dit artikel.
Wat was er al bekend?
- Eerder onderzoek laat zien dat we een portie vaak overschatten als we van kleine borden [2-4].
- De vraag is of we hierdoor ook echt minder eten. Hierover zijn geen eenduidige resultaten. Sommige resultaten zijn positief en andere laten geen verband zien [5]
Wat is nieuw?
- Uit dit onderzoek komt naar voren dat mensen met overgewicht voorspelden dat ze bij een kleiner bord waarschijnlijk net zoveel zouden eten als bij een groot bord.
- Om te weten of het eten van kleine borden effect heeft op de energie-inname zou in vervolgonderzoek hier gericht naar gekeken moeten worden.
Aanleiding onderzoek
Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat we een portie vaak overschatten als het op een klein bord wordt geserveerd. Het tegenovergestelde gebeurt wanneer je een portie op een groot bord ziet; deze onderschat je vaak waardoor overeten op de loer ligt [2-4]. Dit zorgt ervoor dat je bij het eten van een klein bord sneller vol zit. Deze vertekende waarneming wordt ook wel het plate size effect genoemd.
De vraag is natuurlijk: ga je ook echt minder eten van een klein bord? Uit eerder onderzoek, waaronder een meta-analyse, blijkt dat de er geen eenduidige resultaten zijn over dit onderwerp. Sommige onderzoeken laten een positief verband zien terwijl andere onderzoeken niet laten zien dat mensen minder gaan eten van kleine borden [5].
Een mogelijke verklaring voor deze tegenstrijdige resultaten is dat niet iedereen even vatbaar is voor dit plate size effect.
Voor de onderzoekers uit Nieuw-Zeeland was dit een goede aanleiding om het plate size effect verder te onderzoeken.
Het onderzoek
Het huidige onderzoek bestond uit 203 deelnemers; 124 zonder overgewicht en 79 mensen met overgewicht (BMI 25 tot 30), variërend in leeftijd van 19 tot 35 jaar.
Alle deelnemers kregen verschillende afbeeldingen te zien van recepten. Deze werden zowel op een klein als een groot bord afgebeeld. Vervolgens moesten ze bij elke afbeelding aangeven wat hun verwachting is over hoe vol ze zullen zitten en hoe veel ze verwachten op te eten. Het ging hier alleen om een inschatting. Alle recepten hadden een energiehoeveelheid van tussen de 375 en 440 kilocalorieën.
De onderzoekers waren vervolgens geïnteresseerd of er een verschil is tussen mensen met en zonder overgewicht in de gevoeligheid voor het plate size effect.
De resultaten
Uit de resultaten komt naar voren dat zowel de respondenten met als zonder overgewicht het eten op een klein bord als meer verzadigend beoordelen. Maar alleen de respondenten zónder overgewicht voorspelden dat ze bij een kleiner bord minder zouden eten.
De onderzoekers weten nog niet wat de verklaring hiervoor is. Het kan zijn dat de respondenten met overgewicht meer gewend waren om hun bord leeg te eten, ongeacht de grootte van het bord. Een andere verklaring zou zijn dat mensen met overgewicht voeding als meer belonend ervaren en daarom meer eten.
Hoe serieus kan je dit onderzoek nemen?
Bij dit onderzoek zijn wel een aantal kanttekeningen te plaatsen, waaronder de volgende: ten eerste is er niet gevraagd naar hoeveel honger de respondenten hadden. Het kan zijn dat het plate size effect bij een sterk hongergevoel minder snel optreedt. En wellicht hadden de respondenten met overgewicht over het algemeen meer honger.
Verder is het de vraag hoe valide dit onderzoek is om te bepalen hoeveel mensen ook daadwerkelijk gaan eten. Een verwachting uitspreken over hoeveel iemand denkt te gaan eten is wat anders dan onderzoeken hoeveel iemand heeft gegeten.
Om te weten of het eten van kleine borden effect heeft op de energie-inname zou in vervolgonderzoek hier gericht naar gekeken moeten worden.
Referenties
[1] Peng, M. (2017). How does plate size affect estimated satiation and intake for individuals in normal‐weight and overweight groups? Obesity science & practice, 3(3), 282-288.
[2] Brunstrom, J. M. (2014). Mind over platter: pre-meal planning and the control of meal size in humans. International Journal of Obesity, 38(S1), S9.
[3] Brunstrom, J. M. (2011). The control of meal size in human subjects: a role for expected satiety, expected satiation and premeal planning. Proceedings of the Nutrition Society, 70(2), 155-161.
[4] Sobal J, Wansink B. (2014). Kitchenscapes, tablescapes, platescapes, and foodscapes influences of microscale built environments on food intake. Environment and Behavior, 39: 124–142.
[5] Robinson, E., Nolan, S., Tudur‐Smith, C., Boyland, E. J., Harrold, J. A., Hardman, C. A., & Halford, J. C. (2014). Will smaller plates lead to smaller waists? A systematic review and meta‐analysis of the effect that experimental manipulation of dishware size has on energy consumption. Obesity reviews, 15(10), 812-821.
