Kalium

Wat is kalium?

Kalium is een van de belangrijkste mineralen in ons lichaam. Het is samen met chloride en natrium betrokken bij het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in ons lichaam. Kalium helpt onder andere om het bloeddrukverhogende effect van natrium tegen te gaan [1][2].

Functie

Kalium heeft verschillende functies. Zo vervult het een belangrijke rol in onze cellen, met name in onze spiercellen. Het is hier betrokken bij de glucoseafbraak, vorming van spierglycogeen en opbouw van celeiwitten. Samen met natrium is kalium verantwoordelijk voor het osmotisch evenwicht tussen de cellen en het tussenweefselvocht. Verder handhaaft kalium de zuurgraad van weefselvocht en ons bloed en verlaagt het de bloeddruk [1][3]. Kalium is ook belangrijk voor een goede geleiding van zenuwprikkels en de samentrekking van de spieren [1][2]. Ten slotte verlaagt voldoende inname van kalium het risico op een beroerte [3][4][5].

Bronnen van kalium

Kalium komt voor in veel verschillende voedingsmiddelen. Het zit vooral in fruit, aardappelen, vlees, vis, noten, melkproducten en volkoren graanproducten zoals brood en groenten. Groenten die met name veel kalium bevatten zijn spinazie, postelein, andijvie en tomaten. Ook peulvruchten zoals kapucijners, bruine bonen, linzen en witte bonen zijn rijk aan dit mineraal.

Zo’n 90% van de hoeveelheid kalium uit onze voeding wordt door het lichaam opgenomen. De nieren houden de hoeveelheid kalium in het lichaam constant; krijg je weinig kalium binnen, dan plas je ook minder uit. Op die manier verliest het lichaam zo min mogelijk kalium. Zo regelt het lichaam dat er niet te veel of te weinig kalium in het bloed en de lichaamscellen zit. Je hoeft niet bang te zijn dat je met zweten veel kalium verliest, dit is maar een klein deel. Zo’n 90% van de kalium die wordt uitgescheiden gaat via de urine. Een ander groot deel verlaat het lichaam via de ontlasting [1][2].

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid kalium

Categorie/leeftijd	ADH van kalium (milligram) [6][7]
Kinderen
6-11 maanden	1.100
1-2 jaar	1.400
2-5 jaar	1.800
6-9 jaar	2.000
Mannen
9-13 jaar	3.300
14-17 jaar	3.500
18 jaar en ouder	3.500
Vrouwen
9-13 jaar	2.900
14-17 jaar	3.100
18 jaar en ouder	3.500
Zwangere vrouwen	3.100
Vrouwen die borstvoeding geven	3.100

Gevolgen van een tekort

Een tekort veroorzaakt door een te lage inname via de voeding komt weinig voor. Tekorten ontstaan meestal na hevig braken, ernstige diarree of het gebruik van plaspillen of laxeermiddelen. Met als gevolg dat er dan te weinig kalium wordt opgenomen. Een tekort aan kalium kun je herkennen aan klachten zoals een verminderde eetlust, verzwakte spieren, misselijkheid, lusteloosheid en in ernstige gevallen hartritmestoornissen. Dit komt door een verminderde spierwerking [1][2].

Gevolgen van een overschot

Een overschot aan kalium komt weinig voor bij gezonde mensen. Het is vrijwel onmogelijk om met je eten en drinken te veel van dit mineraal binnen te krijgen. Dit komt omdat je nieren ervoor zorgen dat je het teveel weer uitplast. In sommige gevallen kan er echter wel een teveel ontstaan. Een voorbeeld hiervan is als je nieren niet optimaal functioneren. Of bij het gebruik van bepaalde medicijnen voor de bloeddruk zoals bepaalde plaspillen of ACE-remmers. Ook het gebruik van kaliumsupplementen kan leiden tot een te hoog kaliumgehalte. Een inname van 5-7 gram kalium per dag kan een negatieve werking hebben op de werking van het hart. Bij een inname van 18 gram of 18.000 milligram kalium per dag kan een acute kaliumvergiftiging optreden, mits het teveel niet voldoende wordt uitgeplast. In het ernstigste geval kan een te hoog kaliumgehalte leiden tot een hartstilstand [1][2][8][9][10][11][12].

Moet ik kalium suppleren?

Met onze voeding krijgen we gemakkelijk voldoende kalium binnen. Suppletie is daarom niet nodig. Sterker nog, een te hoge inname heeft niet alleen geen voordelen voor de gezondheid, het kan ook gevaarlijk zijn. Heb je een tekort aan kalium? Bespreek dan het eventuele gebruik van kaliumtabletten met je huisarts. Maar het beste kan je dit tekort opheffen door veel producten te eten die rijk zijn aan kalium in plaats van een supplement.