Inloggen FIT Premium
  • Terug
  • Artikelen
  • Tools
    • Fitnessoefeningen [video]
    • Gratis voedingsschema
    • Fitnessschema
    • Begrippen
  • Podcast
    • Podcast voor consumenten
    • Podcast voor professionals
  • Recepten
    • Alle gezonde recepten
    • Vegetarische recepten
    • Vegan recepten
    • Koolhydraatarme recepten
  • Shop
  • Over ons
    • Over ons
    • Vacatures
    • Adverteren
    • Nieuwsbrief
    • Contact

FIT.nl

Alles over krachttraining, voeding en leefstijl

  • Wetenschappelijk onderbouwd
  • Website van het jaar 2021
  • ★ Trustpilot 9,6 / 10
Menu
FIT.nl
  • Terug
  • Artikelen
          • Afvallen
          • Cardio
          • Herstel
          • Krachttraining
          • Mindset
          • Professionals
          • Spiermassa
          • Voeding
          • Voedingssupplementen

          Wat is de beste methode om vet te verbranden?

          Hoe kun je genieten van het kerstdiner zonder aan te komen?

          Hoeveel calorieën heb ik nodig per dag?

          Bierbuik: bestaat het en hoe kom je er vanaf?

          Fit op wintersport: welke oefeningen zijn goed?

          7 fitnessoefeningen voor hardlopers

          Hardlopers presteren beter door extra krachttraining

          Intervaltraining: hoe pak je dit het beste aan?

          Hoe lang moet ik rusten tussen de trainingen?

          Is minder lang in bed liggen de oplossing tegen slapeloosheid?

          Vergroot stress de blessurekans?

          Welk tijdstip is het beste voor je training? Ochtend of avond?

          Train je met de incline bench press meer de bovenkant borst?

          Onderzoek: hip thrust vs squat voor grotere billen [update]

          Maakt de volgorde van oefeningen uit voor kracht & spiermassa?

          15 dingen die ik had willen weten toen ik begon met trainen

          Hoe stel ik goede en realistische doelen?

          Wanneer fit zijn een obsessie wordt

          Hoe je boodschappenkar je meer doet uitgeven

          Waarom bewegen goed kan helpen bij overeten

          Genieten van versterkte muziek tijdens het sporten

          Waarom bewegen goed kan helpen bij overeten

          Coachen op zelfeffectiviteit: cruciaal voor gewichtsbehoud

          Heb ik aanleg voor overgewicht? Wat is hierover waar?

          Hoe krijg ik meer symmetrie in mijn fysiek?

          Word je net zo gespierd met eigen lichaamsgewicht?

          Hoe snel verlies je spiermassa en spierkracht?

          Is plantaardig eiwit net zo goed voor spieropbouw?

          Sporten en de ramadan: hoe combineer je dit?

          Kom je sneller aan als je ’s avonds laat eet?

          Hoe nauwkeurig is het bijhouden van je voeding?

          Milieubewust eten? Kies je groente en fruit slim

          Kun je creatine en cafeïne combineren?

          Supplementgebruik onder jongeren: wat je moet weten

          5 redenen waarom je geen pre-workout moet kopen

          4 redenen waarom je geen fatburners moet kopen

  • Tools
    • Fitnessoefeningen [video]
    • Gratis voedingsschema
    • Fitnessschema
    • Begrippen
  • Podcast
    • Podcast voor consumenten
    • Podcast voor professionals
  • Recepten
    • Alle gezonde recepten
    • Vegetarische recepten
    • Vegan recepten
    • Koolhydraatarme recepten
  • Shop ACTIE
  • Over ons
    • Over ons
    • Vacatures
    • Adverteren
    • Nieuwsbrief
    • Contact
InloggenFIT Premium
FIT.nl » Begrippen » Jodium

Niet gecategoriseerd

Jodium

Jodium

Ons lichaam kan mineralen en spoorelementen niet zelf aanmaken. We moeten deze met de voeding binnenkrijgen. Bij een behoefte van enkele microgrammen tot een tiental milligrammen spreken we van spoorelementen. Jodium is een voorbeeld van een spoorelement. Lees hier alle belangrijke informatie over deze voedingsstof.

article references

Dit artikel bevat 12 referenties naar wetenschappelijke onderzoeken.

article author

Auteur: Neeke Smit, BSc. Sportdiëtiste & personal coach

article updates

Gepubliceerd: 27 november 2014
Laatste update: 18 december 2022

twitter facebook whatsapp email

Jodium

Inhoudsopgave

  • Wat is jodium?
  • Functie van jodium
  • Waar zit jodium in?
  • Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium
  • Gevolgen van een tekort aan jodium
  • Gevolgen overschot
  • Moet ik jodium suppleren?

Wat is jodium?

Jodium is een spoorelement dat een belangrijke rol speelt in de productie van de schildklierhormonen trijoodthyronine (T3) en thyroxine (T4) [1][2][3][4].

Functie van jodium

Jodium is vooral bekend om zijn rol in de werking van de schildklier. Het is namelijk belangrijk voor de productie van de schildklierhormonen T3 en T4. Deze hormonen zijn belangrijk voor de ruststofwisseling en hebben invloed op de thermoregulatie in ons lichaam. Dit reguleert de energieafgifte van de cellen door invloed uit te oefenen op de doorlaatbaarheid van de celmembranen. T4 heeft een grote invloed op de groei. Dit komt omdat deze de activiteit bevordert van enzymen die betrokken zijn bij de opbouw van lichaamseigen eiwit. Verder hebben deze schildklierhormonen een belangrijke rol in de ontwikkeling van het zenuwstelsel [1][2][3][4].

Waar zit jodium in?

Van nature komt jodium voor als kaliumjodide in zeewater, zeelucht, jodidehoudende grond en drinkwater dat uit deze grond gewonnen wordt [1]. Qua voedingsmiddelen komt het van nature voor in zeevis, eieren, zuivelproducten en zeewier [1][2]. Eén portie kabeljauw bevat al 292 microgram jodium. Een gekookt ei 18 microgram [3].

Voor Nederlanders is het lastig om uit de voeding voldoende jodium binnen te krijgen. Daarom wordt het aan veel producten toegevoegd. Bijvoorbeeld aan bakkerszout voor het bakken van brood en broodvervangers. Maar ook aan gejodeerd keukenzout of dieetzout en nitrietpekelzout. Het komt daarom ook voor in sommige vleeswaren en soorten brood. Wil je zeker weten of jouw brood toegevoegd jodium bevat? Op het etiket staat of er bakkerszout gebruikt is. Bak je je eigen brood? Dan kan je ervoor kiezen om ook gebruik te maken van bakkerszout [3]. Eén snee volkorenbrood bereid met bakkerszout bevat 24 microgram jodium.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium

Er zijn geen aanbevolen hoeveelheden opgesteld door de Gezondheidsraad, maar in 2012 zijn in Scandinavië wel aanbevolen hoeveelheden vastgesteld. Deze worden ook in Nederland gebruikt.

LeeftijdDagelijkse aanbevelingen van jodium (microgram) [5][6]
6-11 maanden50
1-2 jaar70
2-5 jaar90
6-9 jaar120
9-13 jaar150
14-17 jaar150
18 jaar en ouder150
Zwangere vrouwen175
Vrouwen die borstvoeding geven200

Gevolgen van een tekort aan jodium

Over het algemeen krijgen de meeste Nederlanders voldoende jodium binnen via de voeding. Individuen die weinig of geen brood eten of brood zonder gejodeerd keukenzout lopen een groter risico op een tekort. Ook mensen die vegetarisch of veganistisch eten lopen een hoger risico op een tekort [7]. Het kan enkele jaren duren voordat er klachten ontstaan bij een tekort aan jodium. Dit komt omdat er in de schildklier normaal gesproken een grote voorraad is opgeslagen [3].

Een tekort aan jodium leidt tot een verminderde aanmaak van de schildklierhormonen. Hierdoor gaat de schildklier trager werken en zwelt deze op. Dit noemen we ook wel krop of struma. Door een te lage aanmaak van thyroxine kan hypothyreoïdie ontstaan.

Bij kinderen leidt een jodiumtekort tot groeiachterstand, verminderd gehoor- en leervermogen en een verminderde cognitie. Hierdoor kunnen ze achterblijven in lichamelijke en geestelijke groei. Dit wordt ook wel cretinisme genoemd [1][2][3][8]. Dit kan ook ontstaan bij baby’s als de moeder een jodiumtekort heeft voorafgaand aan de conceptie [9]. Een meta-analyse van onderzoeken naar het IQ van kinderen laat zien dat kinderen in gebieden met een hogere jodiumopname een hoger IQ hebben dan kinderen met een jodiumtekort [10].

Volwassenen krijgen bij een tekort last van een traag werkende schildklier. Dit zorgt voor klachten als gewichtstoename, het veel koud hebben, traagheid en obstipatie [3].

Gevolgen overschot

Een te hoge inname van jodium kan de werking van de schildklier verstoren. Het kan leiden tot een vergrootte schildklier, ook wel bekend als Basedow-struma [1]. Verder kan de schildklier ook overactief gaan werken. Dit kan klachten veroorzaken zoals gewichtsverlies, hartkloppingen, nervositeit, diarree en slapeloosheid [1][3].

Maar voor de meeste mensen hoeft een teveel aan jodium niet tot problemen te leiden. Dit komt omdat het lichaam mechanismen heeft om een teveel aan jodium op te vangen. Acute hoge doseringen zorgen ervoor dat de hormoonsynthese in de schildklier tot wel 48 uur onderdrukt wordt. Vervolgens past het lichaam zich aan en treedt er weer een normale hormoonafscheiding op. Dit wordt ook wel het Wolff-Chaikoff-effect genoemd [11][12]. Voornamelijk mensen met een jodiumtekort of een schildklierafwijking zijn gevoelig voor een hoge jodiuminname omdat er weinig tot geen beschermende aanpassing optreedt.

Er zijn voor jodium aanvaardbare bovengrenzen opgesteld. Voor volwassenen komt dit meer op 600 microgram per dag. Het is lastig om dit binnen te krijgen. Al komen hoge innames bij uitzondering voor bij mensen die veel zeewier eten [3].

Moet ik jodium suppleren?

Jodiumtabletten zijn bedoeld voor mensen die zijn blootgesteld aan radioactief jodium. Het is niet nodig voor gezonde mensen om dit als aanvulling op de normale voeding te gebruiken [3]. Als je een vitaminesupplement gebruikt dat jodium bevat, let er dan op dat deze niet meer dan 100% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid jodium bevat. Bak je zelf je brood? Kies er dan voor om bakkerszout te gebruiken. Eet je weinig brood of brood zonder bakkerszout? Probeer dan jodium uit andere bronnen te halen zoals zeevis, zuivel of eieren. Zeewier – en kelp (tabletten) zijn minder geschikt om te gebruiken, omdat het jodiumgehalte namelijk sterk variabel is.

Als veganist is het lastiger om voldoende jodium binnen te krijgen. De natuurlijke bronnen waarin de hoeveelheid jodium wel stabiel is zijn namelijk dierlijke producten. Eet je plantaardig, neem dan producten met toegevoegd jodium zoals bakkerszout of natriumarm gejodeerd keukenzout.

Andere top artikelen

  • BMI berekenen

    BMI berekenen

    Door: Neeke Smit

  • Vitamine C

    Vitamine C

    Door: Neeke Smit

  • Cafeïne

    Cafeïne

    Door: Jeroen van der Mark

  • 5-HTP

    5-HTP

    Door: Erik Huizenga

Referenties

[1]

Hartman, E. (2006) Mens en Voeding. Amersfoort: ThiemeMeulenhoff.

[2]

Thomas, B., & Bishop, J. (2007). Manual of dietetic practice (No. Ed. 4). Blackwell publishing.

[3]

Voedingscentrum (d.o) Jodium. Geraadpleegd op 4-9-2020 via https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/jodium.aspx

[4]

National institutes of health (2020) Iodine. Geraadpleegd op 4-9-2020 via https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iodine-HealthProfessional/

[5]

Gezondheidsraad (2018), Kernadvies Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen Gezondheidsraad: Den Haag.

[6]

Gezondheidsraad (2014) Richtlijnen goede voeding 2015 Gezondheidsraad: Den Haag.

[7]

Krajcovicová-Kudlácková M, et al. Iodine deficiency in vegetarians and vegans. Ann Nutr Metab. (2003)

[8]

Hetzel, B. S., Potter, B. J., & Dulberg, E. M. (1990). The iodine deficiency disorders: nature, pathogenesis and epidemiology. World review of nutrition and dietetics, 62, 59-119.

[9]

Pharoah, P. O. D., Buttfield, I. H., & Hetzel, B. S. (1971). Neurological damage to the fetus resulting from severe iodine deficiency during pregnancy. The Lancet, 297(7694), 308-310.

[10]

Bougma, K., Aboud, F. E., Harding, K. B., & Marquis, G. S. (2013). Iodine and mental development of children 5 years old and under: a systematic review and meta-analysis. Nutrients, 5(4), 1384-1416.

[11]

Braverman, L. E., & Ingbar, S. H. (1963). Changes in thyroidal function during adaptation to large doses of iodide. The Journal of clinical investigation, 42(8), 1216-1231.

[12]

Correa, P., & Welsh, R. A. (1960). The effect of excessive iodine intake on the thyroid gland of the rat. Arch. Pathol., 70, 247-251.

Contact & adres:

Europaweg 8
9723 AS Groningen
T: 0502111871

Algemene voorwaarden
Recht op persoonsgegevens
Cookie verklaring
Privacyverklaring

Persoonlijk advies

Heb je een vraag over sport of voeding? Stel dan jouw vraag in de FIT-community. Hier staat ons team van experts klaar om jou te helpen met al je vragen.

Wil je 1 op 1 persoonlijk advies? Dan kun je bij ons terecht voor online coaching. Onze experts staan klaar om je te helpen.

Belangrijk

Deze site geeft geen medisch advies. Wanneer je gezondheidsklachten hebt raden wij je te allen tijde aan contact op te nemen met je huisarts (of eventueel specialist).

fitnl-logo
  • FIT-shop
  • Over ons
  • Contact