Triggerpoint
Wat zegt de wetenschap?
In de fysiotherapie wordt vaak gesproken over “strakke spieren” of “spierknopen,” vooral wanneer patiënten klachten hebben zoals spierpijn of stijfheid. Deze zogenaamde triggerpoints leiden vaak tot uitgebreide (en dure) behandelingen. Maar hoe valide zijn deze diagnoses, en wat kun je werkelijk doen aan deze hardnekkige klachten?
Dit artikel bevat 10 referenties naar wetenschappelijke onderzoeken.
Om gelijk met de deur in huis te vallen: spierknopen of spierstrakheid is een niet duidelijk bewezen fenomeen [1]. Deze verschillen van echte hypertonie (een medische aandoening waarbij de spierspanning abnormaal hoog is). Bij hypertonie zijn behandelingen zoals medicatie, injecties of operaties nodig – niet massages en foam rollen.
De reden waarom therapeuten denken dat spieren “knopen” hebben, komt door een fenomeen genaamd palpatoire pareidolie. Dit betekent dat subtiele texturen onder de huid tijdens palpatie (het voelen met de handen) ten onrechte worden geïnterpreteerd als duidelijke knopen. Dit is vergelijkbaar met hoe we vormen in wolken herkennen.
Deze misvatting leidt vaak tot verkeerde diagnoses, zoals:
- fasciae verklevingen
- wervel subluxaties
- asymmetrieën
- verstoringen in cerebrospinale vloeistof
- en natuurlijk spierknopen of -strakheid
Onderzoek heeft keer op keer aangetoond dat fysiotherapeuten bij palpatie inconsistent zijn. Elke fysio vindt een andere spierknoop of stijf punt [2][3]. Zelfs therapeuten die deze technieken hebben ontwikkeld, kunnen knopen niet betrouwbaar identificeren [4].
Waarom behandeling lang niet altijd effect heeft
Zelfs als therapeuten knopen konden vinden (wat niet het geval is), zouden ze er niets mee kunnen doen. Mensen zijn simpelweg niet sterk genoeg om diepe fascia te vervormen met hun handen of hulpmiddelen [5][6][7][8] En dat is maar goed ook; als dit wél mogelijk was, zouden we schade oplopen door te lang zitten, een lichte val of een stevige handdruk.
Hoewel massage goed kan voelen, heeft het niets te maken met het losmaken van strakke weefsels [9][10]. Een massage verbeter je sportprestaties niet. De voordelen komen waarschijnlijk door ontspanning en een vermindering van neurale inhibitie, wat helpt om spanning te verlichten.
Waar komt de pijn vandaan?
De ervaring van pijn, strakke spieren of knopen kan wel degelijk relevant zijn, maar heeft waarschijnlijk andere oorzaken, zoals:
- problemen met perifere zenuwuiteinden
- overprikkeling van het centrale zenuwstelsel
- sensitisatie (een verhoogde gevoeligheid voor pijnsignalen)
- of simpelweg je eigen cognitieve bias
Hoe kun je het beste herstellen als je spieren stijf aanvoelen?
Het gevoel dat je spieren erg stijf zijn na een zware training van een paar dagen geleden? Neem geheel rust of een actieve rust.
Goed om te weten: veel pijnervaringen zijn vaak van psychische aard (luister ook deze podcast). Daarom zouden educatie en geruststelling de eerste behandelmethode moeten zijn, maar dit wordt vaak over het hoofd gezien. Veel fysio’s prikken en masseren er op los omdat de consument erin geloof en het prettig vindt.
Het belangrijkste advies: blijf bewegen binnen je mogelijkheden en heb vertrouwen dat je klachten vanzelf verbeteren. Beweging is smeermiddel. Zonder ernstige blessures is de belangrijkste factor voor herstel simpelweg: tijd en een positieve instelling.
Je lichaam is een wonderbaarlijk mechanisme. Geef het de juiste voeding, blijf actief en heb geduld. Het herstelt waarschijnlijk prima vanzelf!
