Hoe maak je een voedingsplan voor je klant?

Voordat je een voedingsschema gaat maken geldt dat je ook weer eerst wilt weten wat de klant gewend is om te eten te drinken. Zodoende kan je het voedingsplan afstemmen op de voorkeuren van de klant.

Hoe kom je erachter wat iemand eet?

Er zijn een aantal methodes die je hiervoor kunt gebruiken. Wij gebruiken in deze module een eetdagboek.

Eetdagboek

De beste manier is om de klant weer ‘Mijn eetmeter’ te laten invullen. Wij raden aan om minimaal 1 weekenddag en 2 doordeweekse dagen in te vullen. Daarbij is het nog handig om door te vragen naar hoeveel eetmomenten de klant op een dag heeft. Deze informatie gebruik je voor het voorbeeld voedingsplan die je voor de klant uitwerkt als hij of zij hier behoefte aan heeft.

Energiebehoefte berekenen

Zoals al in de vorige module naar voren kwam kun je de rustmetabolisme berekenen middels de Harris en Benedict-methode. We passen het toe met het voorbeeld van Marianne.

Marianne is 23 jaar oud, 1.68 m lang en weegt 72 kg. Marianne heeft een kantoorbaan, maar fietst wel elke dag naar haar werk. Ook gaat ze in de lunch vaak 20 minuten wandelen. Verder sport ze 3x per week. Ze combineert elke sessie krachttraining met cardio.

447,593 x (9,247 x 72) + (3,098 x 168) – (4,33 x 23) = 1552 kcal.

Voor de PAL-waarde is gekozen voor een PAL-waarde van 2,0: 1551,03 x 1,7 = 2550 kcal.

Marianne heeft dus ongeveer per dag 2550 kcal nodig om op gewicht te blijven. Om af te vallen kun je haar kilocalorieën-inname op ongeveer 2000 kcal zetten.

Welke PAL-waarde kies ik?

Het is belangrijk om te realiseren dat de PAL-waarde een schatting blijft. Het is dus niet erg om het indien nodig bij te stellen.

Eiwitten

Verder heeft ze doordat ze aan krachtsport doet een verhoogde eiwitbehoefte. Dit ligt voor haar tussen ongeveer de 1,6 – 1,8 gram per kilogram lichaamsgewicht. Dit is ongeveer tussen de 115 en 130 gram.

Checklist voor het maken van een voorbeeld voedingsplan

Voordat je een voorbeeld schema voor iemand maakt is het handig om te weten of de klant:

• Last heeft van allergieën of een medische indicatie? Zo ja welke?
• Of er dingen zijn die de klant niet lust?
• Welke keukens de klant het lekkerst vindt?
• Welk broodbeleg de klant het lekkerst vindt?
• Of ze een regelmatig voedingspatroon heeft?

Heeft de klant een medische indicatie van: nieren, stofwisselingsprobleem, ziektes waarbij een specifiek dieet gevolgd moet worden, zwangerschap of glutenintolerantie, obesitas of eetproblematiek dan raden we het aan om hem of haar door te verwijzen naar een diëtiste.

Casus: Voedingsdagboek Marianne

In de volgende google spreadsheet zie je drie gelogde dagen van Marianne die uitgedraaid zijn van ‘Mijn eetmeter’. Het is handig als de klant het advies dat hij of zij in de app krijgt van te voren naar je toe mailt.

De volgende stap is om aan de hand van haar gelogde voeding en datgene wat ze in heeft gevuld bij de checklist een voedingsplan te maken. In dat plan maak je een voorbeelddagmenu dat aansluit op haar voorkeuren. En geef je bijvoorbeeld in een bijgevoegd document suggesties voor alternatieven. Wij zijn een voorstander dat de klant hier zelf veel mee oefent.

Je kunt dit voorbeeld voedingsschema ook in ‘Mijn eetmeter’ zetten. Hier kun je een uitdraai van maken en naar de klant mailen.

Hoe maak je een ‘voorbeeld’ voedingsschema?

Hiervoor pak je de gelogde voeding van je klant bij de hand en vervang je elk eetmoment (indien nodig) voor een gezondere en meer passende keuze. Vaak hebben mensen bepaalde gewoontes die vaker voorkomen, zoals je ook bij Marianne kunt zien. Ze neemt elke ochtend hetzelfde ontbijt.

Zet haar voedingspatroon af tegen de richtlijnen

De app heeft al wat voorwerk gedaan. Via de rapportage in mijn eetmeter krijg je namelijk per gelogde dag een advies over de micronutriënten, macronutriënten en hoe je scoort ten opzichte van de richtlijnen.

Vervolgens kun je in het schema per eetmoment een gezond alternatief zetten en in de bijlage tips geven waar je mee kunt variëren. Marianne heeft voor 3 dagen gelogd en dan kan je het in principe elke maaltijd kort bij langs. Heeft ze 7 bijvoorbeeld dagen gelogd dan kost dat veel werk. Je kunt dan op 3 van de 7 dagen feedback geven. Het is wel goed om 3 verschillende dagen te pakken.

Wat doe je met voedingskeuzes die er buiten staan?

Het Voedingscentrum geeft als advies om maximaal 3 tot 5 kleine dagkeuzes en 2 tot 3 weekkeuzes buiten de schijf van Vijf te nuttigen. Marianne maakt een paar van dit soort keuzes in haar gelogde voeding. Het is goed om hier op in te haken en dit te benoemen.

Je kunt haar hier zelf mee laten oefenen, om te leren wat een week en een dagkeuze is.

Ontbijt

Laten we beginnen met het ontbijt van Marianne.

• Ze heeft de gewoonte om dagelijks 1 consumptie zuivel te nemen. Dat is conform de richtlijnen.
• Ze neemt wel volle yoghurt en dat bevat te veel verzadigd vet. Volle yoghurt kan ze beter vervangen voor halfvolle of magere yoghurt. Deze zuivel bronnen bevatten minder verzadigd vet. Maar aangezien ze ook aan krachttraining doet raden wij het aan om de volle yoghurt te vervangen voor kwark, skyr yoghurt, of griekse yoghurt met 0 procent vet.
• Verder neemt ze in de ochtend ook vocht via water en koffie. Dat is goed, want dit draagt bij aan haar dagelijks vochtinname.

Tussendoortje ochtend

Het is handig om van te voren aan de klant te vragen welke tussendoortjes in de ochtend, middag en in de avond zijn genuttigd.
Ze neemt in de ochtend vaak een stuk fruit als tussendoortje. Dat is gezond. Je kunt haar nog adviseren om met fruit te variëren. Bijvoorbeeld sinaasappels, rood fruit, mandarijnen en kiwi’s bevatten veel vitamine C.
Om aan haar zuivelconsumptie te voldoen kan ze nog een beker melk toevoegen als tussendoortje in de ochtend. Dit kan ook bij de lunch.
In de middag en avond neemt ze 2 glazen thee en 2 glazen water. Dit draagt weer mooi bij aan haar vochtinname.

Lunch

• Op maandag neemt ze bruinbrood. Het advies van het Voedingscentrum is om dat het liefst elke dag te doen. 4 sneden per dag is conform de richtlijnen voor een vrouw van haar leeftijd. Dit is belangrijk voor de vezels, koolhydraten en jodium.
  Ook belegt ze 1 snee met 20 gram notenpasta. Dat staat gelijk aan ongeveer 1 handje noten.
• Je mag 1-5 kleine keuzes per dag maken die buiten de Schijf van Vijf staan. Dit kan in principe met een broodje met nutella. Je kunt dit laten staan, omdat ze dan ook ziet dat je ook wat minder ‘gezonde’ keuzes kunt maken binnen een gezond voedingspatroon. Je kunt ook een suggestie geven voor een gezondere keuze. Bijvoorbeeld een boterham beleggen met plakjes banaan. Meer tips voor gezond broodbeleg lees je in dit artikel.
• Een tosti kun je beter beleggen met 30+ kaas. Dit bevat minder verzadigd vet.
• Achterham staat niet in de schijf van vijf. Het is bewerkt rood vlees en bevat veel zout. Je kunt dit zien als een dagkeuze. Een gezonde alternatief voor achterham is rosbief.
• Let ook op de zoutinname. Het advies is om 6 gram zout per dag te nemen. Je zult zien dat je hier makkelijk overeenkomt. Veel voedingsbronnen bevatten veel zout.

Tussendoor middag/avond

• Op donderdag nam ze een banaan als tussendoortje. Die kun je ook in het voorbeeldschema laten staan. Een banaan kan ze afwisselen met een ander stuk fruit. Ook nam ze op maandag volkoren crackers met kipfilet en kaas.
• Kaas mag ze 40 gram van maken. Dat is conform de richtlijnen. Een plakje kipfilet is een dagkeuze. Kipfilet zou ze kunnen afwisselen met bijvoorbeeld rosbief.
• Ze at zaterdagmiddag een stuk appeltaart en in de avond chips. Dat zijn twee weekkeuzes. Je mag er 2 tot 3 per week.
  Ze nam donderdag 4 stukjes chocola als tussendoortje. Dit kun je ook zien als 4 dagkeuzes.
• Ook een glas wijn is een weekkeuze.

Avondeten

• Het is gezond dat ze al alle dagen tijdens de hoofdmaaltijd groente. De hoeveelheid ligt nu op 150 gram en de richtlijn is 250 per dag.
• De maaltijden bevatten vaak veel zout. Dit komt omdat ze bij de rode curry en chicken tonight een potje gebruikt. Daar is vaak veel zout aan toegevoegd.
• Ze kan bijvoorbeeld de rode curry vervangen voor een curry met een kruidenmelange ‘curry madras’ van Jonnie Boer. Chicken tonight bevat verder ook veel suiker.
• Crème fraîche kan ze beter vervangen voor crème fraîche light. Dit bevat minder verzadigd vet.
  Verder neemt ze witte pasta en witte rijst. Dit kan ze beter vervangen voor zilvervliesrijst en volkorenpasta.

Voorbeeld voedingsschema Marianne conform de richtlijnen Schijf van Vijf

Hier vind je een voorbeeldschema voor Marianne die grotendeels zijn gebaseerd op haar voorkeuren.

Toelichting:

Tijdens het avondeten is gekozen voor magere runderreepjes. Hiermee krijgt ze voldoende vitamine B12 binnen. Het Voedingscentrum adviseert daarom om twee keer per week magere rundvlees of magere varkensvlees te eten.

Je ziet dat haar voorbeeldschema ook 4 dagkeuzes bevat buiten de Schijf van Vijf. Zoals een boterham met nutella en ketchup bij de tosti. Hiermee laat je de klant ook zien dat dit soort keuzes passen binnen een ‘gezond’ voedingspatroon.

In de bijlage die je haar toestuurt kun je haar ook adviseren om 1 keer per week vette vis te eten, 2 keer kip en 1 keer bijvoorbeeld vegetarisch.