Inloggen FIT Premium
  • Terug
  • Artikelen
  • Tools
    • Fitnessoefeningen [video]
    • Gratis voedingsschema
    • Fitnessschema
    • Begrippen
  • Podcast
    • Podcast voor consumenten
    • Podcast voor professionals
  • Recepten
    • Alle gezonde recepten
    • Vegetarische recepten
    • Vegan recepten
    • Koolhydraatarme recepten
  • Shop
  • Over ons
    • Over ons
    • Vacatures
    • Adverteren
    • Nieuwsbrief
    • Contact

FIT.nl

Alles over krachttraining, voeding en leefstijl

  • Wetenschappelijk onderbouwd
  • Website van het jaar 2021
  • ★ Trustpilot 9,6 / 10
Menu
FIT.nl
  • Terug
  • Artikelen
          • Afvallen
          • Cardio
          • Herstel
          • Krachttraining
          • Mindset
          • Professionals
          • Spiermassa
          • Voeding
          • Voedingssupplementen

          Wat is de beste methode om vet te verbranden?

          Hoe kun je genieten van het kerstdiner zonder aan te komen?

          Hoeveel calorieën heb ik nodig per dag?

          Bierbuik: bestaat het en hoe kom je er vanaf?

          7 fitnessoefeningen voor hardlopers

          Hardlopers presteren beter door extra krachttraining

          Intervaltraining: hoe pak je dit het beste aan?

          6 tips voor sporten in de kou

          Hoe lang moet ik rusten tussen de trainingen?

          Is minder lang in bed liggen de oplossing tegen slapeloosheid?

          Vergroot stress de blessurekans?

          Welk tijdstip is het beste voor je training? Ochtend of avond?

          Train je met de incline bench press meer de bovenkant borst?

          Onderzoek: hip thrust vs squat voor grotere billen [update]

          Maakt de volgorde van oefeningen uit voor kracht & spiermassa?

          15 dingen die ik had willen weten toen ik begon met trainen

          Hoe stel ik goede en realistische doelen?

          Wanneer fit zijn een obsessie wordt

          Hoe je boodschappenkar je meer doet uitgeven

          Waarom bewegen goed kan helpen bij overeten

          Genieten van versterkte muziek tijdens het sporten

          Waarom bewegen goed kan helpen bij overeten

          Coachen op zelfeffectiviteit: cruciaal voor gewichtsbehoud

          Heb ik aanleg voor overgewicht? Wat is hierover waar?

          Hoe krijg ik meer symmetrie in mijn fysiek?

          Word je net zo gespierd met eigen lichaamsgewicht?

          Hoe snel verlies je spiermassa en spierkracht?

          Is plantaardig eiwit net zo goed voor spieropbouw?

          Hoe nauwkeurig is het bijhouden van je voeding?

          Milieubewust eten? Kies je groente en fruit slim

          5 meest gestelde vragen over koffie

          Is het belangrijk om elektrolyten aan te vullen tijdens de inspanning?

          Kun je creatine en cafeïne combineren?

          Supplementgebruik onder jongeren: wat je moet weten

          5 redenen waarom je geen pre-workout moet kopen

          4 redenen waarom je geen fatburners moet kopen

  • Tools
    • Fitnessoefeningen [video]
    • Gratis voedingsschema
    • Fitnessschema
    • Begrippen
  • Podcast
    • Podcast voor consumenten
    • Podcast voor professionals
  • Recepten
    • Alle gezonde recepten
    • Vegetarische recepten
    • Vegan recepten
    • Koolhydraatarme recepten
  • Shop ACTIE
  • Over ons
    • Over ons
    • Vacatures
    • Adverteren
    • Nieuwsbrief
    • Contact
InloggenFIT Premium
FIT.nl » Begrippen » Gewoonte-discontinuïteit

Niet gecategoriseerd

Gewoonte-discontinuïteit

Gewoonte-discontinuïteit

Hoe doorbreek je een gewoonte? En welke processen gaan daar aan vooraf? Het begrip gewoonte-discontinuïteit geeft meer duidelijkheid.

article references

Dit artikel bevat 5 referenties naar wetenschappelijke onderzoeken.

article author

Auteur: Jeroen van der Mark, MSc. Spreker, coach en onderzoeker

article updates

Gepubliceerd: 16 juli 2021
Laatste update: 30 mei 2022

twitter facebook whatsapp email

Een gewoonte-discontinuïteit klinkt ingewikkeld, maar is simpel gezegd een situatie waarbij een oude gewoonte wordt ontwricht, dus doorbroken. Stel je een heel absurde situatie voor. Je rijdt normaal met de auto naar je werk, maar de regering besluit om voor een week het gebruik van de auto te verbieden. Je zult dan op een andere manier naar je werk moeten reizen. Dit is een voorbeeld van een gewoonte-discontinuïteit.

Het unfreeze-change-freeze-model

Een interessant model dat zo’n ontwrichting verklaart is het unfreeze-change-freeze-model van Kurt Lewin.

Volgens deze theorie leven we in een sociale en fysieke omgeving die bestaat uit allerlei krachtenvelden die ons gedrag beïnvloeden. In het Engels ook wel ‘force fields’ genoemd die samen voor een evenwicht zorgen.

Gewoontes vormen volgens hem een heel belangrijk krachtenveld. De invloed van deze krachtenvelden op ons gedrag vindt veelal onbewust plaats (wat het extra lastig maakt om gewoontes te veranderen) [1][2][3][4].

We eten bijvoorbeeld vaak meer in de nabijheid van anderen en alleen al het zien van van lekker eten kan binnen een fractie van een seconde ervoor zorgen dat je trek krijgt [6].

Stel je plaatst een willekeurig persoon in een omgeving vol met verleidingen en een sociale norm waar het normaal is om tijdens verjaardagen veel alcohol te drinken. Diegene wordt dan dus de hele dag blootgesteld aan allerlei drijvende krachten (fysieke omgeving en sociale omgeving) om ongezond te eten.

Stel, diezelfde persoon wil vervolgens een ongezonde eetgewoonte veranderen, dan ontstaat er een aanpassing in het krachtenveld. De onderstaande metafoor van de bal en berg beeldt dit mooi uit.

De metafoor van de bal en de berg

Een handige metafoor die op de theorie van Lewin aansluit is die van de bal en de berg, legt hoogleraar Stef Kremers uit in zijn inaugurele rede [5].

Bal en de berg

Bron: YouTube: https://www.youtube.com/watch?t=781&v=5143ltxafi8&feature=youtu.be

Je kunt het zo zien dat je bij het veranderen van een gewoonte een bal een berg probeert op te duwen. Wanneer een nieuwe gedraging eenmaal een nieuwe gewoonte is geworden dan kom je uit op een nieuw plateau of evenwicht (bovenaan de berg). Op zo’n nieuw plateau moet je er wel goed voor zorgen dat de bal niet naar beneden rolt. Alle krachtenvelden in de omgeving bepalen hoe steil de hellingsgraad is van de berg en hoe gemakkelijk de bal terug rolt.

Maar helaas is een gedragsverandering lastig vol te houden als er nog veel verleidingen en andere (remmende) krachten (zoals sociale druk/of sociale normen) in de omgeving aanwezig blijven. Je kunt hierbij denken aan vrienden die bijvoorbeeld zeggen dat je niet zo ongezellig moet doen als je niet meedrinkt.

Een ander belangrijk krachtenveld dat naar ons idee niet onbenoemd mag blijven is dat er tegenwoordig een sociaal-culturele norm heerst die stelt dat gezondheid en slank zijn verheven is tot een soort van morele plicht waarbij eigen verantwoordelijkheid centraal staat.

Ben je niet slank of ongezond, dan voldoe je niet aan de norm en dan heb je dat aan jezelf te danken, met alle mogelijke negatieve gevolgen van dien. Dit legt filosoof Trudy Dehue uit in haar boek ‘Betere mensen’.

Waarom is dit een probleem?

Deze gedachtegang heeft een veroordelend karakter en legt heel erg de verantwoordelijkheid bij het individu. Anders gezegd komt het er in deze visie op neer dat als je overgewicht hebt, je dit aan jezelf hebt te danken. En ben je slank (en tegenwoordig daarbij ook gespierd) dan is dit te danken aan je eigen inzet.

Deze gedachtegang is veel te kort door de bocht en kan zorgen voor stigmatisering. Een groot gedeelte van de mensen met obesitas voelt zich namelijk geregeld gestigmatiseerd. Ze ervaren bijvoorbeeld dat mensen hen maar dom en lui vinden en een kostenpost voor de maatschappij.

Ook nu, ten tijde van COVID, kwam in het nieuws en verschillende artikelen uitgebreid naar voren dat met name mensen met overgewicht meer risico lopen op COVID. Het advies was weer vaak ongenuanceerd (eet gezonder en val af). Daarbij lees je soms tenenkrommende veroordelende reacties onder dit soort artikelen.

Er heerst een grote onwetendheid over dit onderwerp. Veel mensen met obesitas worstelen namelijk al jaren met hun gewicht en hebben al van alles geprobeerd. Als je dan te horen krijgt of leest dat het je eigen schuld (verantwoordelijkheid) is kan dat schadelijk zijn voor je mentale welzijn, wat weer eetbuien kan uitlokken.

En in de samenleving zijn er genoeg cues aanwezig die een negatief denkpatroon kunnen triggeren. Denk bijvoorbeeld aan het zien van een reclame met een gefotoshopt model waarin wordt beweerd dat je met middel X makkelijk zo’n lijf kunt bereiken.

Zo’n omgeving maakt het klimmen heel moeizaam (van het oude evenwicht af bewegen) en maakt het afdalen heel makkelijk (weer naar de oude situatie terug bewegen).

Het zou je dan ook niet verbazen dat als je wat aan een bestaande situatie wilt veranderen, je volgens Lewin ervoor moet zorgen dat bestaande gewoontes en remmende of negatieve krachtenvelden naar de achtergrond verdwijnen.

Een grote verandering van de fysieke omgeving met daarbij een niet-veroordelende samenleving helpt hier het beste bij.

Wanneer je zo’n verandering hebt doorgemaakt doen oude gewoontes en krachtenvelden veel minder hun werk en sta je meer open om opnieuw je opties te overzien. Of heb je meer de mentale bandbreedte om beter voor jezelf te zorgen.

Maar helaas gaat dat wat lastiger bij eetgedrag, omdat je bijvoorbeeld niet de supermarkt gezonder kunt inrichten. Je kunt het proberen, maar we denken dat je dan al snel de supermarktmanager voor je neus hebt staan en het nieuws haalt.

Andere top artikelen

  • BMI berekenen

    BMI berekenen

    Door: Neeke Smit

  • Vitamine C

    Vitamine C

    Door: Neeke Smit

  • Cafeïne

    Cafeïne

    Door: Jeroen van der Mark

  • 5-HTP

    5-HTP

    Door: Erik Huizenga

Referenties

[1]

Guell, C., Panter, J., Jones, N. R., & Ogilvie, D. (2012). Towards a differentiated understanding of active travel behaviour: Using social theory to explore everyday commuting. Social Science & Medicine, 75, 233–239.

[2]

Kurz, T., Gardner, B., Verplanken, B., & Abraham, C. (2015). Habitual behaviours or patterns of practice? Explaining and changing repetitive climate-relevant actions. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 6, 113–128.

[3]

Burningham, K., & Venn, S. (2017). Are lifecourse transitions opportunities for moving to more sustainable consumption? Journal of Consumer Culture, published online. .

[4]

Schüssler, P., Kluge, M., Yassouridis, A., Dresler, M., Uhr, M., & Steiger, A. (2012). Ghrelin levels increase after pictures showing food. Obesity, 20(6), 1212-1217.

[5]

 Kremers, S. Obesitaspreventie met pieken en dalen. Geraadpleegd op 4 juni 2021 via: https://www.youtube.com/watch?v=5143ltxafi8&t=781s

Contact & adres:

Europaweg 8
9723 AS Groningen
T: 0502111871

Algemene voorwaarden
Recht op persoonsgegevens
Cookie verklaring
Privacyverklaring

Persoonlijk advies

Heb je een vraag over sport of voeding? Stel dan jouw vraag in de FIT-community. Hier staat ons team van experts klaar om jou te helpen met al je vragen.

Wil je 1 op 1 persoonlijk advies? Dan kun je bij ons terecht voor online coaching. Onze experts staan klaar om je te helpen.

Belangrijk

Deze site geeft geen medisch advies. Wanneer je gezondheidsklachten hebt raden wij je te allen tijde aan contact op te nemen met je huisarts (of eventueel specialist).

fitnl-logo
  • FIT-shop
  • Over ons
  • Contact