EK-special: een rood shirt verhoogt winkans?

Maakt een team met rode shirts meer kans op de winst? Wat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek?

Het korte antwoord: Het heeft er alle schijn van dat sporters met een rood tenue een hogere winkans hebben. Vooralsnog is het idee onder onderzoekers dat een rood shirt net het kleine verschil kan maken als de teams aan elkaar gewaagd zijn. De rode kleur kan de tegenstander imponeren omdat rood dominantie uitstraalt. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen of dit het achterliggende werkzame mechanisme is. Daarnaast moet het effect uitgebreider onderzocht worden in verschillende individuele en teamsporten.

De rode kleur

Rood is een krachtige, vrolijke kleur die met energie wordt geassocieerd. In veel culturen is rood de kleur van het leven. Rood kan tevens staan voor intimiteit en warmte, maar ook voor onrust en actie. In een stoplicht heeft rood een gebiedende rol. Rood dringt zich op en duwt andere kleuren naar de achtergrond. Rood staat kortom voor dynamiek, vitaliteit, levendigheid, romantiek, liefde, warmte, energie, kracht, gevaar en agressie ^[1]. Een rood shirt op een witte broek valt extra op en geeft een groot contrast, al helemaal als je een tegenstander treft met een wit shirt.

Interessant feitje: mensen presteren slechter als ze vlak voor een IQ-test een rood scherm krijgen te zien. De rode kleur zorgt ervoor dat mensen onbewust meer foute antwoorden geven ^[3]. Een IQ-test is weliswaar wat anders dan een sportprestatie, toch geeft het te denken of de rode kleur ook individuele en teamsporten beïnvloedt.

Onderzoeken naar het rode shirt

Voetbal

Bij verschillende sporten waarbij er sprake van directe competitie is, is de shirtkleur van invloed op het eindresultaat. Onderzoekers hebben gekeken naar wedstrijdgegevens over 55 jaar van clubs in de Engelse voetballeagues ^[2]. Onderzoekers vonden dat teams met een rood shirt significant vaker winnen dan teams met een andere kleur. De clubs met rode shirts hadden duidelijk een beter thuisresultaat (meer punten) en stonden over het algemeen hoger in de ranglijsten in vergelijking met clubs met een andere shirtkleur. Opvallend was dat clubs spelend in een rood shirt wel meer thuiswedstrijden wonnen, maar bij uitwedstrijden was er geen verschil. Mogelijk wordt het onderbewuste ‘angstaanjagende’ effect van het rode shirt onderdrukt door het zogenaamde uit-effect; spelers zijn over het algemeen minder op hun gemak in een uitwedstrijd, waardoor de prestaties afnemen.

Individuele sporten

Onderzoekers Russel Hill en Robert Barton van de Universiteit van Durham hebben tijdens de Olympische zomerspelen van 2005 gekeken naar de invloed van shirtkleur op de prestaties bij individuele sporten ^[4]. Hieruit kwam naar voren dat mensen met een rood tenue bij boksen, Grieks worstelen, taekwondo en freestyle worstelen een grotere kans maakten op winst dan sporters met een blauw shirt.

Uit het onderzoek bleek dat als het verschil in niveau tussen beide partijen klein is, een rood shirt de doorslag kon geven. Als het niveauverschil groot was tussen de opponenten, bleek dat de shirtkleur geen invloed had. Sporters die aan de tegenstander gewaagd zijn, kunnen dus beter een rood shirt dragen omdat ze hiermee de tegenstander imponeren – met een grotere winkans tot gevolg.

Hoe kan het dat rood beter scoort?

De onderzoekers Hill and Barton denken dat het effect mogelijk verklaarbaar is vanuit onze evolutie en de seksuele signalen die we afgeven met de rode kleur. Rood is namelijk de kleur van dominantie binnen het apenrijk. Apen met een rode kleur zijn over het algemeen dominanter en hebben hogere testosteronlevels ^[4-7]. Volgens onderzoek door Setchel hebben dominante apen een roder gezicht en rodere lichaamsdelen in vergelijking met minder dominante soortgenoten ^[8]. Hill en Barton denken dat er mogelijk een vergelijkbaar effect is bij mensen, wat ook het effect van de rode shirts kan verklaren bij sportwedstrijden.

Conclusie

Het heeft er alle schijn van dat sporters met een rood tenue een hogere winkans hebben. Vooralsnog is het idee onder onderzoekers dat een rood shirt net het kleine verschil kan maken als de teams aan elkaar gewaagd zijn. De rode kleur kan de tegenstander imponeren omdat rood dominantie uitstraalt. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen of dit het achterliggende werkzame mechanisme is. Daarnaast moet het effect uitgebreider onderzocht worden in verschillende individuele en teamsporten.

Referenties:

[1] KDW Webdesign (2014). Url geraadpleegd op 27-5-2014: http://www.kdwwebdesign.nl/kdw_webdesign_kleurbeleving.php

[2] Attrill MJ, Gresty KA, Hill R, Barton RA (2008) Red shirt color is associated with long-term team success in English football. Journal of Sports Sciences, 26:577-582.

[3] Elliot, A. J., Maier, M. A., Moller, A. C., Friedman, R., & Meinhardt, J. (2007). Color and psychological functioning: The effect of red on performance attainment. Journal of Experimental Psychology.General, 136(1), 154-168.

[4] Hill, R. A., & Barton, R. A. (2005). Psychology: Red enhances human performance in contests. Nature, 435(7040), 293.

[5] Milinski, M. & Bakker, T. C. M. (1990). Positive genetic correlation between female preference and preferred male ornament in sticklebacks. Nature. 344:330–333.

[6] Waitt, C., Little, A. C., Wolfensohn, S., Honess, P., Brown, A. P., Buchanan-Smith, H. M., & Perrett, D. I. (2003). Evidence from rhesus macaques suggests that male coloration plays a role in female primate mate choice. Proceedings.Biological Sciences / the Royal Society, 270 Suppl 2, S144-6.

[7] Pryke, S. R., Andersson, S., & Lawes, M. J. (2001). Sexual selection of multiple handicaps in the red-collared widowbird: Female choice of tail length but not carotenoid display. Evolution; International Journal of Organic Evolution, 55(7), 1452-1463.

[8] Setchell, J. M. & Wickings, E. J. (2005). Signal content of red facial coloration in female mandrills (Mandrillus sphinx). Ethology 111, 25–50.