Eetstoornissen -anorexia, boulimia, binge eating disorder, anorexia athletica en anorexia NAO (niet anders omschreven); iedereen heeft er wel van gehoord, of is er mee in aanraking gekomen. Er is veel discussie over de mogelijke oorzaken van een eetstoornis én vooral over wat we er tegen kunnen doen. Van 22-27 september was ik in Kroatië voor een congres hierover, en dit heeft mij aan het denken gezet.
Brighter Side of Exercise
Samen met 5 anderen, onder leiding van Start2Move mocht ik Nederland vertegenwoordigen in dit congres genoemd Brighter Side of Exercise (BSOE). Op dit congres kwamen fitnessprofessionals, diëtisten, psychologen, artsen, therapeuten en mensen die zelf een eetstoornis hebben (gehad) samen om aandacht te vestigen op de invloed van inspanning en beweging op het herstel van mensen met een eetstoornis. Het doel van deze bijeenkomst was Europese richtlijnen op te stellen hoe beweging betrokken kan worden in het herstel, maar ook wat we kunnen doen ter preventie en na de behandeling. Tijdens dit congres heb ik ontzettend veel geleerd. Niet alleen van de vele lezingen die ik gevolgd heb, maar vooral van gesprekken met de ‘experts by experience’.
Er is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van een eetstoornis.
Ik denk dat iedereen een beeld heeft van eetstoornissen, maar dat dit bij velen een verkeerd beeld is. Bijvoorbeeld dat een eetstoornis daadwerkelijk alleen over eten gaat, of dat het een keuze is om niet te eten. Laten we dit meteen tackelen, want dat is niet zo. Er is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van een eetstoornis. Het betreft een combinatie van erfelijke, karakterologische, psychologische, biologische, opvoedkundige, familiaire en sociaal-culturele factoren. Dit filmpje geeft op een simpele maar duidelijke manier weer hoe een eetstoornis kan ontstaan. Vaak is het een coping-mechanisme om te kunnen omgaan met andere gebeurtenissen of situaties, dat uiteindelijk destructief wordt. Gedurende de tijd gaat de ziekte bij de persoon horen, het wordt een deel van zijn of haar identiteit. Hierdoor is het nog lastiger om te herstellen.
Een onderwerp dat veelal ter sprake kwam deze week was de invloed van social media. Om die reden heb ik dit artikel geschreven zodat we wat meer stil staan bij wat we online zetten. Wat is de norm en wat is het gevolg hiervan?
De invloed van fitness op eetstoornissen
Tegenwoordig is een fit en afgetraind lichaam het ideaalbeeld op social media. Veel mensen posten foto’s van hun afgetrainde buik en spierballen op Instagram en andere kanalen. Overal kom je programma’s tegen om snel af te vallen en het is bijna een schande als je af en toe geniet van een frietje. Strenge voedings- en trainingsschema’s worden opgesteld en strikt gevolgd. En als je je hier niet aan kunt houden bestempelen mensen zichzelf vaak als een mislukkeling. Soms is er in deze schema’s ruimte om te snacken, voor een “cheat meal“. Echter, heeft deze benaming veelal ook een negatieve lading.
Maar waarom wordt er bijna nooit gekeken naar hoe we ons voelen?
Er wordt door consumenten, maar ook door professionals, veel naar cijfertjes gekeken. Wat is je gewicht, je vetpercentage, hoeveel kan je liften? Ook in de marketing van gezondheidsprogramma’s word je doodgegooid met sixpacks en billen die aardig wat squats en lunges hebben uitgevoerd. Maar waarom wordt er bijna nooit gekeken naar hoe we ons voelen?
Is het niet veel belangrijker dat je lekker in je vel zit, zo nu en dan kunt genieten van die reep chocolade en je je vooral energiek en gelukkig voelt?
Ik ben van mening dat wij als fitnessprofessionals, diëtisten, voedingsdeskundigen maar vooral als mensen een andere kijk moeten hebben op wat een norm is en wat we willen nastreven. Zowel in onze begeleiding als in ons doen. Want maakt het ons nou écht gelukkiger als we die kilo kwijt zijn? Of is er dan weer iets anders wat ons stoort? Kunnen we niet beter goed voor ons lichaam zorgen? Regelmatig bewegen, maar hier ook plezier in hebben? Onszelf voeden in plaats van vullen? Niet meer blindstaren op macro’s en af en toe genieten van die pizza? Elkaar accepteren zoals we zijn. En als professional focussen op het welzijn van onze klanten en ze ook daadwerkelijk behandelen als klanten, als mensen. Niet alleen kijken naar getalletjes op de weegschaal. Ik denk dat we met z’n allen een stuk gelukkiger zouden zijn.
Wat kunnen we doen?
Vanuit de BSOE hebben we gezamenlijk richtlijnen opgesteld die worden voorgesteld aan de Europese Unie. Ik ben vooral benieuwd naar jullie mening. Wat vind jij van de huidige trends in de wereld van Instagram, fitgirls en bodybuildingwedstrijden? Wat is de mogelijke invloed hiervan op het ontwikkelen van een eetstoornis? Dit blijft natuurlijk speculatief, omdat de effecten van (psycho)sociale factoren lastig te meten zijn, maar toch. Wat denk je dat het gevolg is en wat kunnen we veranderen? Laat het me weten in een reactie.
Mooi blog!
Ik heb zelf zo’n tien jaar geleden gekampt met anorexia. Sociale media waren er toen nog maar amper en ik volgde ze zeker niet. Mijn eetstoornis was voor mij een copingstrategie om om te gaan met moeilijke gebeurtenissen in mijn leven, om mijn gevoel even niet te moeten voelen. Voor mij persoonlijk hebben sociale media dus zeker geen rol gespeeld in de oorzaak ervan.
De laatste jaren is dit natuurlijk veel meer op de voorgrond getreden en, hoewel ik al een hele tijd hersteld ben, heb ik wel de indruk dat dit onbewust een voedingsbodem is voor mijn onzekerheid. Ik doe sinds een jaartje aan krachttraining en merk dat ik er toch wel veel mee bezig ben en blijf. Anderzijds denk ik ook dat veel “fitgirls” evenzeer een goed voorbeeld zijn, aangezien zij steeds vaker ook hun koeken, frieten en andere cheatmeals op de sociale media gooien. Ik zie alleszins steeds meer de gezonde balans terugkeren. “Strong is the new skinny” is in dat opzicht geen heel negatieve evolutie.
Sociale media spelen bij sommige personen wel een rol denk ik, maar een eetstoornis heeft véél meer nodig als voedingsbodem (zoals je zelf ook al zei)!
Beste Joyce,
Bedankt voor je reactie. Wat knap dat je zo openhartig bent over je eigen verhaal. Wat knap dat je deze ziekte hebt overwonnen!
Ik ben het er zeker mee eens dat social media niet de volledige schuld moet krijgen, en ook een positief effect kan hebben. Maar dat we er wel bewust van moeten zijn wat het kan aanrichten. Zoals je zegt, je wordt er zelf ook onzeker van.
Ik vind dit echt een mooi artikel. Ik heb een tijd gestreden met een eetprobleem, ik ben er nog steeds niet helemaal, maar wel bijna. Ik ben 53kilo geweest, ik was afgetraind, maar zag dat zelf niet, omdat ik me verschrikkelijk slecht voelde. Ik had geen energie, maar ik bleef sporten en zo min mogelijk eten. Nu sport ik nog steeds veel, maar met veel meer plezier en energie omdat ik simpelweg meer eet. Ik ben 5kg zwaarder, mijn abs zijn verdwenen, maar ik weet dat het niet om je buikspieren draait of om de cijfers op de weegschaal. Het gaat om het cijfer dat jij je gezondheid geeft.
Beste Kim,
Bedankt voor je reactie. Wat knap dat je de strijd bent aangegaan met je eetstoornis. Hopelijk zal dit alleen maar verder verbeteren. Ik denk dat plezier hebben in het sporten ontzettend belangrijk is. Fijn dat je ook ervaart meer energie te hebben!
Leuk om te lezen dat er ook een mogelijke link wordt gelegd met Instagram, fitgirls en bodybuilding. Ik heb zelf een aantal jaar gekampt met orthorexia. Het begint heel onschuldig door ‘gezond’ te eten en ik begon steeds minder koolhydraten te consumeren, totdat er bijna niets meer over bleef. Echter wordt je hier alleen al heel neerslachtig van; je mist serotonine en in combinatie met gebeurtenissen en factoren om mij heen ging ik steeds minder om mezelf geven. Het boeide me allemaal niet meer..
Ik denk dat Instagram met al die prachtige lichamen stiekem best wat invloed kan hebben. Alhoewel het allemaal begint met het feit opzich dat je niet tevreden bent over jezelf en niet gelukkig bent met jezelf. Als ik die fitgirls zag werd ik zo intens jaloers en ik kreeg het gevoel dat ik lelijk was. Vaak flitsen die plaatjes in een seconde voorbij, vandaar dat het een stiekeme factor kan vormen. Het heeft eigenlijk twee kanten; je kan je er slecht door voelen en denken dat je minder moet eten, maar het kan je ook stimuleren om meer te gaan lezen over fitness en voeding en dan merk je dat die ene appel op een hele dag toch niet genoeg is om er zo sexy uit te zien. Instagram gaf mij wel een zetje om wat met mijn onvrede te doen en mezelf wel gelukkig te maken met mijn lichaam. Toen ben ik mezelf gaan inlezen over fitness en eten en dit heeft zeker een rol gespeeld met het verslaan van de eetstoornis!
Toch moet ik ook veel credits verlenen aan een vriendinnetje van mij. Toen we samen in Gent woonde in een huis heeft zij mij weer geleerd te genieten van eten en het leven op zich. Ik ging door haar pas echt weer experimenteren met eten. Ik wist allemaal wel hoe het zat qua voeding en fitness, maar vond het moeilijk uit te voeren. Als je meer leest, ga je wel inzien dat je voor een fitness body anders moet gaan eten en in mijn geval meer moet gaan eten. Het geeft je een soort van toestemming.. Van je ouders neem je niets aan, want die kunnen alleen maar ‘irritant’ zijn, ook al bedoelen ze het goed. Therapeuten konden ook niets doen, want ik wist het allemaal wel; ik hield van lezen over eten.
Dus voor de mensen die niet van lezen houden, ietwat oppervlakkig kunnen zijn en zich niet willen verdiepen in wat eten met een lichaam doet, kunnen de fitgirls op Insta schadelijk zijn.. maar het kan ook een motivatie factor vormen. Toch was dit alleen niet genoeg voor mij om er boven op te komen, omdat ik nog niet genoeg om mezelf gaf. Mijn vriendinnetje heeft hier een grote rol gespeeld om mij te laten inzien dat het leven veel meer heeft te bieden en dat depri zijn en niks eten helemaal geen nut heeft.
Hoi Meagan,
Je ziet dat Orthorexia vaak nog onbekend is, maar het kan zeker veel invloed hebben. Heftig om te lezen wat voor impact dit op jou had. Wat fijn dat je er bovenop bent gekomen! Complimenten voor je vriendin ook die je hierin heeft kunnen ondersteunen! Ook leuk om te lezen dat social media ook een positieve invloed kan hebben.
Wat een goede blog! Ik heb een tijdje met een eetstoornis te maken gehad, ik ben er nog niet helemaal, maar wel bijna. Ik heb een tijdje onder de 53kg gewogen (ik ben 1.71). Ik had abs, de buik die ik altijd graag wilde, maar dat zie ik nu pas op de foto’s. In die tijd voelde ik me energieloos en zwaar. Ik trainde 5 uur in de week en leefde op 1500kcal per dag. Ik train nu nog steeds veel, maar kracht ipv cardio. En ik eet veel meer. In het begin was dat heel eng, maar ik voel me een stuk beter en energieker nu. Ik ben nu 5 kilo zwaarder en mijn abs zijn weg, maar ik heb geleerd dat het niet draait om de cijfers op de weegschaal of om strakke lijnen op je buik. Het draait om het cijfer dat jij je gezondheid geeft.
Ik vind persoonlijk dat de sociale media wel positief geëvolueerd is tegenover een aantal jaar geleden. Nu is strong inderdaad the new skinny. Het gaat niet meer echt om dat getalletje op de weegschaal, maar wel de inzet die je doet. Gezond eten is de nieuwe hipe en op zich is dit niet negatief. Ook is er meer aandact voor het psychische aspect en zijn mensen al meer gesensibiliseerd over het psychische aspect. Het zijn vooral de persoonlijke, familiale omgevingsfactoren, genetische en levensgebeurtenissen die een invloed hebben op het ontwikkelen van een eetstoornis omdat deze snel een negatief zelfbeeld kan veroorzaken.
Hoi Jana,
Mee eens dat sociale media positief veranderd is. Maar ik denk wel dat waar het vroeger beelden waren van “skinny” meiden, het nu vooral ook het afgetrainde is. Dit kan ook doorslaan in ongezond gedrag. Natuurlijk heeft social media niet alleen inpakt. Zoals je zegt het is veel meer dan dat.