Cognitieve gedragstherapie
Wat zegt de wetenschap?
Een evidence-based manier om gedachten, gevoelens én gedrag duurzaam te veranderen is cognitieve gedragsverandering (CGV) – de toepassing van technieken uit de cognitieve gedragstherapie (CGT) binnen leefstijl- en sportcoaching. Dit artikel legt uit hoe CGT werkt en hoe je de methode in jouw coach- of zelfhulppraktijk toepast.
Dit artikel bevat 2 referenties naar wetenschappelijke onderzoeken.
Inhoudsopgave
Wat is cognitieve gedragstherapie (CGT)?
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is een gestructureerde, kortdurende vorm van psychotherapie die vertrekt van de hypothese dat cognities (gedachten), emoties en gedrag in een wederkerige cirkel op elkaar inwerken.
Negatieve of onrealistische gedachten wekken onaangename emoties op en sturen ineffectief of ongezond gedrag. Denk aan te veel piekeren over dat je een ongezond gewicht hebt. Hierdoor slaap je slecht en voel je je minder fit.
Door zowel de gedachtepatronen als het bijbehorende gedrag systematisch te onderzoeken en aan te passen, ontstaat ruimte voor adaptieve emoties en doelgericht handelen [1].
Kernkenmerken in het kort
| Kenmerk | Praktische betekenis |
|---|---|
| Empirisch & protocolgestuurd | CGT combineert de leerprincipes uit de ‘eerste golf’ gedragstherapie met het cognitieve model van Beck en Ellis. Sessies zijn doel- en probleemgericht, tijdgelimiteerd (gemiddeld 5-20 bijeenkomsten) en bevatten huiswerkopdrachten [2] |
| Invalshoek | Therapeut en cliënt vormen een onderzoeksteam dat via socratische dialoog en gedragsexperimenten hypotheses over gedachten en gedrag toetst in het dagelijks leven. |
| ABC-analyse | Elke interventie start met het in kaart brengen van Aanleiding (situatie), Beliefs (automatische gedachten) en Consequenties (emotie/gedrag). |
| Tools | Veelgebruikte technieken zijn gedachtenregistratie, cognitieve herstructurering, exposure, gedragsactivatie, probleemoplossend trainen en terugvalpreventieplannen. |
| Drie ‘golven’ | (1) Klassieke gedragstherapie → (2) cognitieve gedragstherapie → (3) ‘derde-golf’-methoden zoals acceptance & commitment therapy en mindfulness-based CGT [2] |
Hoe pas je dit toe als leefstijlcoach?
Veel beproefde leefstijlstrategieën (bv. zelfmonitoring, stimuluscontrole, ‘als-dan’-plannen) komen rechtstreeks uit CGT. Door CGT-principes te integreren verhoog je de kans dat cliënten hun denkfouten herkennen én hun gedrag duurzaam veranderen.
