Helpen zoetstoffen om af te vallen?

Zoetstoffen zijn stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om ze zoeter te maken zonder de extra calorieën die suiker wél heeft. Zoetstoffen zouden dus juist moeten helpen bij de strijd tegen overgewicht. Toch? Recent onderzoek suggereert nu iets anders.

Beloningssysteem in de hersenen

Als mens hebben we een duidelijke voorkeur voor suiker, vanwege de zoete smaak en de vele calorieën [1]. Suikers zijn zogenoemde genotstoffen en verhogen de genotswaarde van een voedingsmiddel. Dit is de aantrekkelijkheid van voedsel, waardoor de eetlust wordt opgewekt. Denk hierbij aan smaak, geur, kleur, consistentie en presentatie. Bepaalde genotstoffen zorgen voor gewenning; men gaat er gemakkelijk steeds meer van gebruiken. Ook suiker is hier een voorbeeld van, net als zout en peper [2]. Dit heeft te maken met het beloningssysteem in de hersenen.

In de hersenen bevindt zich het corpus striatum, ook wel het striatum genoemd. Het striatum is betrokken bij het beloningssysteem [3]. In het striatum wordt zowel de informatie over de zoete smaak als de voedingswaarde verwerkt. Uit het onderzoek is nu gebleken dat bij muizen de signalen voor smaak en voedingswaarde verwerkt worden in twee verschillende gebieden van het striatum. Het signaal over de smaak wordt verwerkt op het zogeheten ventrale deel. Het andere gebied binnen het striatum, ook wel ‘dorsale deel’ genoemd, verwerkt de informatie over de voedingswaarde, de calorieën De onderzoekers hebben daarnaast gekeken welk signaal mogelijk meer controle heeft over het eetgedrag. De muizen werden gevoerd met zowel suiker met een zoete smaak maar zonder calorieën, als suiker met een verschrikkelijke smaak, maar met calorieën. Het bleek dat de muizen voorkeur hadden voor de suiker met calorieën, ondanks de nare smaak [1]. Evolutionair gezien is dit erg belangrijk, omdat de hersenen calorieën uit suikers nodig hebben om goed te kunnen functioneren.

Wat heeft dit met light-producten te maken?

Het is mogelijk dat het brein compenseert voor de “vreemde” combinatie van de zoete smaak zonder energie. Dit kan een verklaring zijn waardoor de consumptie van zoetstoffen niet altijd resulteert in een lagere suikerinname. Het lichaam wil alsnog die beloning en snakt naar calorieën. Als een product minimaal 30% minder energie, vet of suikers bevat dan het reguliere product, mag deze light genoemd worden [4]. Het betekent dus niet dat deze producten geen energie leveren. Als er gekozen wordt voor een lightproduct, maar hier een grotere hoeveelheid van wordt genomen, kan dit uiteindelijk leiden tot een hogere energie-inname over de dag – wat kan zorgen voor gewichtstoename.

Conclusie

Gebruik van zoetstoffen leidt niet altijd tot een lagere inname van suiker. Bovengenoemd onderzoek toont aan dat je lichaam niet beloond wordt door het gebruik van zoetstoffen, waardoor er kans is op overcompensatie.

Moet je dan helemaal geen light-producten meer gebruiken als je wilt afvallen? Ik vind van niet. Om aan te komen, heeft je lichaam een overschot aan energie nodig en zoetstoffen leveren (vrijwel) geen energie. Als jij je suikerrijke dranken vervangt voor een suikervrije, caloriearme variant krijg je minder energie binnen waardoor je zal afvallen. Mits je dit niet compenseert. Het is belangrijk om kritisch te blijven. Is jouw drankje echt light of levert het alsnog veel calorieën? Houd daarnaast in gedachten dat light-producten een minder verzadigd gevoel kunnen geven, waardoor je er meer van eet. Let er op dat je niet meer gaat eten dan je van een regulier product zou doen. Het is natuurlijk ook een kwestie van zelfbeheersing over wat jij wel of niet eet of drinkt.