Regelmatig verschijnen er negatieve berichten over energiedrank. Energiedrankgebruik is vooral populair onder jongeren, terwijl het juist voor deze doelgroep ongezond is. Maar ook voor volwassenen kan energiedrank negatieve effecten hebben op de gezondheid. Tijd om hier wat meer duidelijkheid over te krijgen. Wat zit er in energiedrankjes en waarom is het ongezond?
Samenvatting:
Energiedranken zijn rijk aan suiker en cafeïne. Dit verhoogt het risico op onder andere overgewicht, gebitsproblemen, hartproblemen en een verhoogde bloeddruk. Vooral voor kinderen is energiedrank ongezond, wegens het effect van de cafeïne. Daarnaast kan het leiden tot slaap- en angstproblemen. Als sportdrank raad ik het af, wegens het risico op uitdroging.
Wat zijn energiedrankjes?
Energiedrankjes zijn dranken die veel calorieën bevatten vanwege de aanwezige suikers. Tegenwoordig zijn er ook varianten zonder suiker op de markt. Energiedrankjes geven tijdelijk een oppeppend effect door opwekkende stoffen die erin zitten, zoals cafeïne, taurine en glucurono-lacton.
Red Bull, Burn, Monster en Bullit zijn voorbeelden van energiedrankmerken. Behalve de reguliere energiedrankjes zijn er ook energieshots op de markt gebracht. Deze vallen niet onder de voedingsmiddelen maar behoren tot de supplementen. Deze shots van 25 tot 75 ml bevatten een relatief hoog gehalte aan cafeïne en taurine.
Cafeïne
Cafeïne is een stimulerende stof. Bij volwassenen heeft cafeïne een positief effect op de concentratie en prestatie. Het verhoogt het energieniveau en verdrijft het gevoel van vermoeidheid. Dit effect ontstaat bij 1-2 kopjes koffie. Cafeïne kan ook een positief effect hebben op het geheugen, de alertheid en motivatie. Ook voor sporters kan cafeïne interessant zijn om de prestaties te verbeteren. Grote hoeveelheden cafeïne geven geen extra effect, maar kunnen juist een nadelig resultaat hebben.
Wil je hier meer over weten? Lees dan dit artikel over cafeïne.
Bij een te hoge inname van cafeïne kunnen rusteloosheid, angstgevoelens, prikkelbaarheid, hoofdpijn, beven, duizeligheid, suizende oren en hartkloppingen ontstaan. Daarnaast kan het de slaapkwaliteit negatief beïnvloeden. Wat ‘te veel cafeïne’ is verschilt sterk per persoon. Gezonde volwassenen kunnen over het algemeen 400 mg cafeïne per dag innemen zonder negatieve effecten te verwachten. Dit geldt natuurlijk niet voor mensen die gevoelig zijn voor cafeïne.
Kinderen onder de 13 jaar kunnen beter geen cafeïne binnenkrijgen. Voor jongeren tussen de 13 en 18 is het advies om dagelijks niet meer dan 1 cafeïnerijke drank te nemen. Zwangere vrouwen kunnen beter niet meer dan 200 mg cafeïne per dag binnen krijgen [2].
In de meeste blikjes energiedrank zit evenveel cafeïne als in een kopje filterkoffie. Dit komt neer op 80 mg cafeïne. Dit is 4 keer zo veel als in 200 ml cola. In een energieshot zit 50 tot 200 mg cafeïne. Warenwettelijk gezien mag frisdrank niet meer dan 350 mg cafeïne per liter bevatten. In 1 blikje van 250 ml mag dus maximaal 88 mg cafeïne zitten [1,2].
Taurine
Taurine maakt je lichaam van nature zelf aan en krijg je daarnaast binnen via je voeding. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar het effect van Taurine bij mensen. Er zijn nog geen aanwijzingen voor ongewenste effecten. Wel is er door de Nationale Voedsel en Waren Autoriteit een maximum van 3000 mg per dag aanbevolen. Normaal gesproken krijg je 40-400 mg taurine binnen per dag. In 1 blikje energiedrank zit gemiddeld 1000 mg Taurine [3]. Lees meer over Taurine in dit artikel.
Glucurono-lacton
Glucurono-lacton is een lichaamseigen stof die vrijkomt bij de afbraak van glucose in de lever. Gemiddeld krijgen mensen 2 mg glucurono-lacton binnen met hun dagelijkse voeding. In 1 blikje energiedrank zit gemiddeld 500-600 mg glucurono-lacton. Wat het effect op het lichaam is van deze stof is onbekend. Evenals of het gebruik in deze hoeveelheden veilig is [1,3].
Nadelige effecten
Gewicht en suikerinname
De reguliere energiedranken met suiker zijn hypertone dranken. Deze bevatten 8-15 gram koolhydraten per 100 ml, dit komt overeen met 2-4 suikerklontjes. De grote hoeveelheid suiker in deze dranken brengt verschillende nadelen met zich mee. Allereerst vergroot het gebruik van suikerhoudende dranken het risico op overgewicht en diabetes type 2.
Daarnaast neemt de kans op uitdroging toe door energiedrankjes. Doordat het een hypertone drank is, wordt de vochtopname in de darmen vertraagd [1,4]. Door het risico op uitdroging raad ik energiedrankjes af bij sport. Gebruik ervan kan leiden tot een toename van de lichaamstemperatuur, hartslag en vermoeidheid.
Hart en bloeddruk
Meerdere studies laten een toename van de hartslag en verhoging van de bloeddruk zien na gebruik van energiedrank. Dit is hoogstwaarschijnlijk te verklaren door de effecten van cafeïne [4]. Recent onderzoek laat zien dat de consumptie van slechts 1 energiedrankje al een stimulerend effect heeft op je hart- en vaatstelsel. Vooral mensen met hart- en vaatziekten dienen hiermee dus voorzichtig te zijn. De voornaamste reden is dat de bloedvaten vernauwen na consumptie. De onderzoekers benoemen dat de ingrediënten in energiedrank zorgen voor een verhoogde bloedsuikerspiegel en een oppeppend effect. En dat zou vervolgens weer leiden tot deze vernauwing [5].
Gebit
Een onderzoek in Zweden laat een verband zien tussen het gebruik van energiedranken en tanderosie. Ook Amerikaans onderzoek heeft dit aangetoond. De tanderosie bij personen die energiedranken gebruiken is maar liefst 2,4 keer zo heftig als bij diegene die geen energiedrank gebruiken. Dit komt niet alleen door de suiker in de dranken, maar ook door de zuren. Dit effect geldt dus ook voor de light energiedranken [1,4].
Effecten bij kinderen
Er is nog veel onduidelijkheid over de risico’s van het gebruik van cafeïne op jonge leeftijd. Dit komt omdat er niet veel onderzoek wordt gedaan bij kinderen. Wel is het bekend dat een overschot aan cafeïne de ontwikkeling van het zenuwstelsel kan aantasten. 66% van de 11-18 jarigen geeft aan verscheidene klachten te krijgen van cafeïnerijke dranken. Ze geven aan druk en hyperactief te zijn, last te hebben van slaapproblemen en het gevoel te hebben in te storten na een energiepiek ten gevolge van de cafeïne.
Daarnaast kan cafeïne bij kinderen leiden tot angstgevoelens en slaapstoornissen [6]. Voor volwassenen is aangetoond dat ze kunnen overlijden als ze ineens 10 mg cafeïne binnen krijgen, voor kinderen is deze maximale dosis onbekend. Wel is het bekend dat cafeïne de bloeddruk acuut kan verhogen en een teveel kan leiden tot hartkloppingen en hartproblemen [6].
Vanwege de onduidelijke effecten op de gezondheid krijgen kinderen tot 13 jaar het advies om geen dranken met veel cafeïne te nemen, zoals koffie of energiedrank. Voor jongeren tussen de 13 en 18 geldt het advies van maximaal 1 drank met veel cafeïne [1].
