Is het erg als er betaald is voor wetenschappelijk onderzoek?

Komen deze uitspraken je bekend voor?

“Wetenschap is ook maar een mening.” “Deze studie is betaald door Unilever, kortom de resultaten kun je wel in de prullenbak gooien.”

Soortgelijke bericht zie ik dagelijks en dit is zonde. Een betaalde studie kan heel waardevol zijn. Studies die (deels) privaat gefinancierd zijn hebben zowel voor- als nadelen. Ik ga ze stap voor stap bij langs.

Voordelen

Vanuit de overheid is er beperkte financiering voor onderzoek. Ongeveer 30% van de onderzoeksaanvragen werd goedgekeurd in 2016 [1]. Kortom, de kans is niet heel groot om je onderzoeksvraag te financieren vanuit een overheidspotje. Daarom kan het handig zijn om je vraagstuk (deels) te financieren door een private partij. Denk bijvoorbeeld aan het onderzoek naar het verschil tussen erwten eiwit en whey op spierherstel [2]. Zonder deze subsidie was de kans veel kleiner dat we meer te weten kwamen over de effectiviteit van erwteneiwit.

Verder is er binnen bedrijven vaak ook veel kennis over de markt aanwezig dat weer tot nieuwe onderzoeksvragen kan leiden. Denk bijvoorbeeld aan nieuwe soorten plantaardig eiwit die met elkaar gecombineerd worden. Door samen met onderzoekers dit te valideren weten we het effect.

Een ander belangrijk voordeel van samenwerken met bijvoorbeeld de voedingsindustrie is dat onderzoekers gemakkelijker de resultaten van hun studies omzetten in praktische toepassingen. Deze samenwerking kan leiden tot de ontwikkeling van nieuwe voedingsproducten, richtlijnen voor de voedingsindustrie en verbeterde voedingsinformatie voor consumenten.

De industrie heeft de middelen en kanalen om de resultaten snel te verspreiden en te implementeren, waardoor de impact van het onderzoek op de samenleving groter is. Industrie-gesponsorde studies kunnen de stimulans bieden die nodig is om innovatie in de voedingssector te bevorderen.

Onderzoekers die samenwerken met de voedingsindustrie hebben vaak een grotere kans op publicatie van hun onderzoeksresultaten. De financiële steun en het netwerk van de sponsor kunnen de onderzoekers helpen om hun bevindingen te delen met een breder publiek. Dit vergroot de zichtbaarheid van hun werk en draagt bij aan de wetenschappelijke vooruitgang op het gebied van voedingswetenschap. Dit punt kun je zowel als een voor- als nadeel zien.

Nadelen

Een van de nadelen van commercieel gefinancierd onderzoek is dat je eerder studies krijgt naar iets wat de industrie wil weten. Bijvoorbeeld whey eiwit producenten zijn geïnteresseerd in onderzoek naar whey omdat dit vaak tot een positief effect leidt op spiergroei. Echter, zijn ze niet zo snel bereid om hetzelfde onderzoek te herhalen met een bak kwark. Mijn verwachting is dat kwark een vergelijkbaar effect geeft op spierherstel. Helaas zijn er maar weinig bedrijven die kwark verkopen die hier geld voor vrij willen maken.

Kortom, hoe vaker dat je onderzoek doet naar een fenomeen, hoe groter de kans is dat je ooit ergens een positief resultaat zult vinden. En aangezien vaker onderzoek met een positief resultaat gepubliceerd wordt (publication bias) en onderzoekers hier (soms) onbewust naar op zoek zijn, moet je altijd voorzichtig blijven met de interpretatie van enkele studies naar een onderzoeksvraag [3]. Wetenschappelijke tijdschriften accepteren nog altijd eerder onderzoeken met een significant verschil vergeleken met een null-finding [4].

Daarom is het ook belangrijk om te kijken naar studies die niet geaccepteerd of gepubliceerd. Hiervoor kun je kijken in pre-prints (SportRxiv & NutritionXiv), ResearchGate, Google scholar of academische archieven.

Verder kunnen industrie gesponsorde studies worden beïnvloed door potentiële belangenconflicten. Wanneer de financiële belangen van de sponsor in strijd zijn met de objectiviteit van het onderzoek, kan er een neiging zijn om resultaten te manipuleren of te presenteren op een manier die gunstig is voor de sponsor. Dit gebeurt vrijwel nooit, omdat veel onderzoekers het juiste willen doen.

Gebeurt dit wel? Dan kan dit leiden tot vertekende conclusies.

Vaak zie je deze transparantie terug in de rapportage van de bevindingen. Om dit te voorkomen is het goed om te kijken of het desbetreffende tijdschrift waarin het gepubliceerd is een peer review proces heeft. Daarnaast kun je ook kijken naar de onderzoeksopzet en of er kritiek is op de studie via Twitter of andere socialmediakanalen. En verder is het goed om te kijken naar de brede literatuur. Hoe vaak is iets onderzocht en hoe groot is de bewijslast. Wil je hier meer over weten? Lees dan dit artikel over hoe je wetenschappelijke studies beoordeeld.