Boekrecensie “Lichter”

Op 23 januari was William Cortvriendt te zien in RTL Late Night. Hij was op tv om promotie te maken voor zijn nieuwe boek ‘Lichter’. De uitspraken over overgewicht van de schrijver waren dusdanig controversieel ten opzichte van de huidige wetenschappelijke consensus dat mijn interesse gewekt was. Ik was dan ook erg benieuwd naar zijn nieuwe werk.

Het boek

In ‘Lichter’ beschrijft arts en columnist William Cortvriendt wat de echte reden is van overgewicht. De energiebalans is volgens hem een misvatting. Meer bewegen en minder eten helpt niet om af te vallen. Koolhydraten en vetarm eten zijn de oorzaak van overgewicht en dan vooral het hormoon insuline. In het boek beschrijft Cortvriendt de processen in het lichaam en hij verschillende voorbeelden die zijn standpunt onderschrijven. Aan het eind is er een stappenplan en recepten om zijn adviezen toe te passen in de praktijk.

Cortvriendt claimt dat alle dieetadviezen gebaseerd op de energiebalans gedoemd zijn te mislukken. Hierbij refereert hij onder andere naar alle dieetboeken die momenteel in de winkels liggen. Wat mij opvalt is dat hij voedingsadviezen van diëtisten en professionals ziet als strenge lijdenswegen van hongerlijden en smakeloos eten. Dit is een opvallend punt, want ik als diëtist kan hier mij totaal niet in vinden. Mijn uitgangspunt is dat de cliënt nooit honger lijdt en een leefstijlwijziging ook op lange termijn moet kunnen volhouden. Dit is iets waar ik het zeker met de schrijver eens ben. Het is dan ook grappig om te lezen dat de adviezen in zijn stappenplan vrijwel overeenkomen met de huidige voedingsadviezen die door menig diëtisten worden voorgeschreven. Het opvallende is dat de schrijver zich zelf vaker tegenspreekt.

Arts?

William Cortvriendt profileert zich als arts. Dit staat ook in de intro van het boek. Bijzonder, aangezien de schrijver niet geregistreerd staat in het BIG-register. Dit kan meerdere redenen hebben en dit betekent niet per definitie dat hij niet de opleiding tot arts gevolgd heeft. Jammer genoeg krijgen studenten geneeskunde nagenoeg geen dieetleer tijdens hun opleiding. Het valt dus op dat de schrijver zich wel voordoet als een expert op het gebied van voedingsleer.

Wetenschappelijk onderzoek

‘Lichter’ is volgens de schrijver gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Hier zijn wij van FIT.nl natuurlijk een groot voorstander van. Een punt waar ik, en menig collega’s, tegenaan lopen is het gebruik van cherry picking binnen de wetenschappelijke literatuur. Ofwel het uitkiezen van onderzoeken die passen bij je stelling, in plaats van een onafhankelijk startpunt.

Helaas zien wij in dit boek ook veel uitspraken die nogal gekleurd zijn. Zo geeft de schrijver aan dat onderzoek aantoont dat we steeds meer zijn gaan bewegen. Helaas mist deze uitspraak bronvermelding en kon ik geen onderzoek vinden dat zich hierbij aansloot.

Dit boek zorgt alleen maar voor meer verwarring voor de consument. Wat is nou gezond?

Een andere opvallende uitspraak van Cortvriendt: “De ene calorie is de andere niet”. Ook geeft hij aan dat er zoiets bestaat als negatieve calorieën. Dit is in onderzoek aangetoond aldus de auteur. Maar ook bij deze uitspraak mist de bronvermelding. De onderbouwing die volgt is van verhalen over de oermens. Dit terwijl het tot op heden nog onduidelijk is wat onze voorouders nu precies aten. Daarnaast worden er in het boek conclusies uit bepaalde casussen getrokken. Terwijl elke onderzoeker onderhand wel weet dat bij voedingsonderzoek er lastig een oorzaak-gevolg-conclusie kan worden getrokken, doet Cortvriendt dit voortdurend.

Mijn mening over ‘Lichter’

Het leest erg gemakkelijk weg. Elk hoofdstuk is opgebouwd uit een uitgebreid diepgaand stuk wat aan het einde wordt samengevat in verschillende conclusies. Ik vind daarnaast dat Cortvriendt alles helder en duidelijk uitlegt. Op deze manier is het boek voor een grote groep te begrijpen. Daarnaast geeft hij meerdere malen voorbeelden uit de praktijk, wat het interessant maakt om te lezen.

Ik ben echter niet enthousiast over dit boek. Dit komt voornamelijk door de inhoud. Er zitten zó veel aannames in, uit verband getrokken conclusies en niet-wetenschappelijke stelling-innames… Hierdoor zou ik het werk dan ook niet aanbevelen.

Persoonlijk vind ik het het jammer om te zien dat William Cortvriendt gebruikmaakt van zijn status als arts, mocht hij dat zijn. We zijn tegenwoordig al zo verward over wat wel en niet gezond is en wat nu helpt met afvallen. Dit boek zal dan ook alleen maar voor meer verwarring zorgen voor de consument.

Natuurlijk, voeding is complex. Alle inzichten die we nu hebben kunnen ooit achterhaald raken. Maar de conclusies die Cortvriendt trekt gaan vol tegen de wetenschappelijke consensus in. Dit is prima, mits het goed en voldoende onderbouwd is. Maar juist hier schort het aan.

De huidige adviezen die worden tegengesproken zijn gebaseerd op honderden al dan niet duizenden onderzoeken en opgesteld in verschillende landen. De onderbouwing die gebruikt wordt om dit te verwerpen is te beperkt en eenzijdig. Met dit in het achterhoofd raad ik dit boek af.