De frisdranktaks: een goed idee of gedoemd te mislukken?

Meer dan de helft van de Nederlanders heeft overgewicht en dit aantal blijft groeien. Niet alleen in Nederland, maar ook wereldwijd. Meerdere landen willen nu een frisdranktaks invoeren om hier wat aan te doen. Maar wat houdt zo’n frisdranktaks eigenlijk in? En nog belangrijker, werkt het? 

Waarom is frisdrank niet gezond?

Overgewicht wordt veroorzaakt door een calorieoverschot. Krijg je meer calorieën binnen dan je verbruikt, dan kom je aan. Frisdrank is een bron van suiker en calorieën. Eén glas cola (250 ml) bevat bijvoorbeeld al 100 kilocalorieën en maar liefst 25 gram suiker [1]. Het probleem met frisdrank is dat je niet doorhebt dat je deze calorieën binnenkrijgt. Je drinkt het immers zo weg zonder dat je maag vol zit. Ongemerkt kan je veel calorieën binnenkrijgen door het drinken van frisdrank. Het drinken van veel frisdrank werkt niet alleen overgewicht in de hand, maar verhoogt ook het risico op diabetes mellitus type 2. Daarnaast is het slecht voor je gebit vanwege de zuren. Kortom, frisdrank is niet bepaald gezond voor je [1].

Met dit in het achterhoofd is het misschien wel een goed idee om een frisdranktaks toe te passen. Maar nu is de vraag: hoe ziet zo’n taks er precies uit?

Hoe ziet een frisdranktaks eruit?

Simpel gezegd is de taks een extra belasting op frisdrank waardoor het duurder wordt. Hetzelfde wat de overheid ook toepast op bijvoorbeeld tabak. Het idee is dat er hierdoor minder frisdrank gekocht en gedronken wordt. Op die manier wil de overheid overgewicht tegengaan.

Berkeley (USA) is de eerste stad die vanaf 2015 de frisdranktaks heeft doorgevoerd. Hier wordt 10 eurocent per blikje en 55 eurocent per 2-literfles geheven op suikerhoudende frisdranken [2]. Meerdere steden en landen hebben het voorbeeld van Berkeley gevolgd. Ook in Europa zijn er landen die de frisdranktaks hebben doorgevoerd, zoals Frankrijk, Groot-Brittannië (vanaf 2018) en België.

Nederland heeft op dit moment nog geen frisdranktaks. Het is de vraag of dit überhaupt wordt doorgevoerd. Eerder bleek namelijk dat de Tweede Kamer nog niet zo happig is [3].

Werkt een frisdranktaks?

Onderzoekers aan de universiteit van Oxford hebben onderzoek gedaan naar het effect van een frisdranktaks. Hierbij wordt verwacht dat door een belastingverhoging van 20% op suikerrijke frisdranken de verkoop met 180.000 consumpties zal afnemen. Dit komt neer op zo’n 15% minder frisdrank. Als gevolg hiervan zal het aantal Britten dat aan obesitas lijdt met 1,3% dalen, het aantal mensen met overgewicht met 0,9%. Dat niet alleen, het zal de staat ook zo’n 276 miljoen opleveren. Dit willen ze investeren in het promoten van gezonde voeding en gymlessen op basisscholen [4].

Dit is echter de theorie, maar hoe valt de frisdranktaks uit in de praktijk? Dit blijkt verrassend goed te zijn. In Berkeley is sinds het invoeren van de frisdranktaks de verkoop met 9,6% gedaald. Daarentegen steeg de verkoop van dranken zonder taks met 3,5%. Omgerekend komt het neer op een verminderde calorie-inname van 131 kcal per dag. Dit klinkt als niet veel, maar alle kleine beetjes helpen in de strijd tegen overgewicht [5].

Mijn mening over de frisdranktaks

De frisdranktaks heeft zo zijn voor- en nadelen. Het invoeren van een extra heffing op frisdrank door de overheid kan gezien worden als een betutteling. Daarnaast is het maar de vraag waar dan nog meer een heffing op gelegd moet worden. Producten met veel verzadigd vet zou je dan ook kunnen taksen, zoals in Denemarken gebeurt.

Aan de andere kant is duidelijk te zien dat de inname van frisdrank wel afneemt door de invoer van een taks. Het is geen wondermiddel, maar wel een van de kleine stappen die nodig is tegen het groeiende aantal mensen met overgewicht. Ik vind dat de frisdranktaks gecombineerd moet worden met andere interventies. Bijvoorbeeld het goedkoper maken van gezonde voeding, het tegenwerken van verleiding en misleiding in de supermarkt en op productlabels en door het stimuleren van extra beweging.

Het sterke aan een frisdranktaks is dat het extra geld oplevert voor de staat. Dit geld kan dan weer geïnvesteerd worden in bijvoorbeeld gezondheidscampagnes, het goedkoper maken van gezonde voeding of het stimuleren van extra beweging.

Ik ben erg benieuwd naar jullie mening over de frisdranktaks. Zijn jullie voor of tegen? En waarom? Welke producten moeten we wel belasten en waar trekken we de grens? Laat het weten in een reactie!